Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2004, Qupperneq 38

ætlun sem lyfjastofnun Bandaríkjanna gerði nýlega um hvern-
ig draga megi úr lyfjamistökum. Þar eru talin upp atriði sem
eiga stóran þátt í mistökum, m.a. ýmislegt sem við höfum ver-
ið að ræða, svo sem þegar sjúklingar flytjast á milli deilda eða
frá heilsugæslu yfir á spítala og aftur öfugt. Einnig getur
skortur á starfsfólki haft áhrif og flókin tæki sem fylgja sjúk-
lingnum yfir á ákveðna deild þar sem fólk er ekki vant að
vinna með slík tæki. Lyfjastofnun Bandaríkjanna skoðar um
250 ábendingar á mánuði sem tengjast lyfjamistökum, það er
álitið að það sé bara hluti þeirra mistaka sem eiga sér stað.
Þær athuganir og rannsóknir, sem lyfjastofnun Bandaríkjanna
hefur gert, koma einnig inn á önnur svið, svo sem hvernig lyf
eru merkt, til dæmis þegar lyfjaheiti eru lík en verkun ólík.
Það segir sig sjálft ef sjúklingur er lagður inn á deild sem hann
á ekki „heima á“ til að nýta plássið, þá geta þessir áhættuþætt-
ir komið upp. Eg held að það sé alveg tímabært að hefja
þessar umræður og það er mjög gott hjá þér, Lovísa, að skrifa
þessa grein vegna þess að þó að við gerum okkur grein fyrir þvf
að mistök verði í heilbrigðiskerfinu þá er ekki þar með sagt að
við sættum okkur við það.
Jórunn: Eða hvernig þróunin verður í kringum það? Það er
mannlegi þátturinn númer eitt, tvö og þrjú, áfallið fyrir sjúkl-
inginn sem verður fyrir því að skaðast, mér finnst það alltaf
gleymast. Það er alltaf talað um starfsmennina en ég er hinum
megin við borðið og þetta þarf ekki að vera svona. Það er svo
leiðinlegt og sorglegt bæði fyrir lækninn, hjúkrunarfræðinginn
og sjúklinginn að sjúklingurinn þurfi að fara með mistökin í
fjölmiðla og vekja þannig athygli á sínum málum.
Lovísa: Eg hef áhyggjur af gæðaeftirliti á sjúkrahúsunum í
heild, skipulagi og hvernig fólk hugsar um gæði og eftirlit með
gæðum, þetta kerfi er bara í molum. Það er einhvern veginn
ekki í okkar hugsunarhætti að hugsa um gæði. Það má líka
velta fyrir sér læknastofum úti í bæ, þar sem gæðaeftirlitið er,
held ég, heldur lélegra en innan sjúkrahúsanna. Það finnst
mér mjög alvarlegt.
Valgerður: Lovísa, þú tókst þátt í pallborðsumræðum fyrir
skömmu þegar ársskýrsla Rannsóknarstofnunar í hjúkrunarfræði
var kynnt. Þar kom fram að þekking ýmissa sérfræðinga í hjúkr-
un, eins og til dæmis þín, er ekki virt eða nýtist ekki sem skyldi?
Lovísa: Það er bara hluti af þessu kerfi, við erum ekki búin að
tileinka okkur að nýta mannauðinn og nýta hann í þágu þess að
auka gæðin. Við horfum á eitthvað allt annað. Við erum að hugsa
um að gera sem mest en það má helst ekki kosta neitt. Það
skiptir ekki öllu máli hversu vel það er gert. Bandarískt heil-
brigðisstarfsfólk hugsar mikið um gæði innan heilbrigðisþjón-
ustunnar, það ber sig mikið saman við t.d. það sem gerist í flug-
geiranum þar sem gæðaeftirlitið er gífurlegt og í mjög föstum
skorðum. Við hugsum á allt öðrum nótum, ég hef
sagt að það sé meira gæðaeftirlit í fiskiðnaðinum.
Elsa: Eg var einmitt að hugsa um það...
Lovísa: Ef það finnst ormur í fiskflaki, þá er öllu
snúið við. En þetta snertir okkur ekki inni á spít-
ala, við þurfum ekki að snúa við kerfinu eða fara
í naflaskoðun ef mistök eða óhöpp verða.
Jórunn Sigurðardóttir „Það virðist vera tilhneiging til að fela og
þagga niður."
Jórunn: Hvað er það sem stoppar það? Er ekki
hægt að kryfja það svolítið? Og vinna í því? Mér
finnst það stóra spurningin. Ég get sagt ykkur að
það er mjög erfitt fyrir lækna sem verða fyrir því
að gera mistök eða óhöpp, mistök eru ekki vel
séð, það má helst ekki tala um læknamistök.
Hvar stoppar boltinn alltaf? Hver er það sem
stjórnar? Eru það forstjórarnir. Það virðist vera
tilhneiging til að feia og þagga niður.
Elsa: Eg held að það sé hluti af því sem þú ert að
nefna, Lovísa, að það er allt öðru vísi litið á heil-
brigðisþjónustu en fiskvinnslu eða flugþjónustu.
1 fiskvinnslu og flugþjónustu er maður með vöru
sem þarf að selja og flugfélögin keppa sín á milli
um farþega. Það er horft á lokaafurðina. Hvenær
tölum við um það að við séum að ná árangri í
heilbrigðisþjónustunni? Að við skilum frískara
og heilbrigðara fólki? Að við náum miklum ár-
angri? Það er aldrei horft á það heldur eingöngu
að heilbrigðisþjónusta sé kostnaður fyrir samfé-
lagið. En ekki það að þarna verður til afurð sem
sparar eða eykur tekjur þjóðarbúsins. Ég held
það sé hluti af þessu og þess vegna er aldrei
sama gæðahugsunin, við hugsum aldrei um að
við þurfum gæðavarning út úr kerfinu.
Tímarit hjúkrunarfræöinga I. tbl. 80. árg. 2004