Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.2016, Blaðsíða 39

Jólablað 22. desember 2016 Menning 35
dottið úr vösum hans þegar við vor-
um á hlaupum eftir hrjúfum ísnum.
Stormurinn var að koma æðandi
niður fjöllin og á heimleið þurft-
um við að berjast á móti veðrinu.
Hjelmer nefndi við mig hvort ég væri
tryggður ef ske kynni að við þyrftum
að hringja á þyrlu ef ske kynni að ís-
inn myndi brotna og við fljóta á haf
út á ísjaka. Ég sagði honum að ég
hefði gleymt að tryggja mig. „Þeir
myndu bjarga okkur veiðimönnun-
um en þú myndir þurfa að borga
fyrir björgun,“ sagði hann. Ég horfði
á hann og sagði: „Ég geng heim, þið
farið bara í þyrlunni.“ Hann þagði,
horfði á mig smástund, leit svo upp
til fjalla og sagði: „Ég geng með þér.“
Þegar við komum til baka í þorpið
tók Hjelmer brosandi utan um mig og
sagði: „Þú veist að þú ert alltaf velkom-
inn heim til mín. Ég vissi ekki að þú
gætir verið svona mikill töffari.“ Eftir 30
ára góða vináttu hafði ég loksins stað-
ist prófið. En ég var enginn töffari, ég
var skíthræddur. Ég átti bara ekki þrjár
milljónir fyrir þyrlunni.“ n„Ég nýt þagnarinnar en ég óttast
hana einnig. Þegar maður er einn
lengi, kannski í hálfan mánuð til
þrjár vikur, og veit ekki hvort ein-
hver annar er á lífi í heiminum þá
þarf maður að hugsa allt upp á nýtt.
Í þögninni sér maður stundum kján-
ann í manni sjálfum og öðrum. Við
nútímamennirnir erum alltof stress-
aðir og megum alveg slaka aðeins á.
Ég get ekki farið í jóga eða hugleiðslu
í borgarsamfélaginu, ég myndi ekki
virka þar, en það gerist alveg sjálf-
krafa þarna úti í náttúrunni.“
Hefurðu lent í lífshættu á ferðum
þínum?
„Ég hugsa eiginlega aldrei um það.
Auðvitað er hættulegt að hoppa á milli
ísjaka í stormi úti á ballarhafi en um
leið treysti ég veiðimönnunum sem
eru með mér í för. Ég hef lent í aðstæð-
um sem hafa virkilega reynt á mig. Ég
hef samt aldrei hugsað með mér að
ég væri í lífshættu, ég vil ekki hugsa
þannig. Ég fer alltaf varlega og mun
meir nú en þegar ég var yngri. Mér hef-
ur líka oft fundist að yfir mér sé vernd.
Ég veit ekki alveg af hverju ég hef
þörf fyrir að fara á afskekkta staði
með myndavél. Það er eins og ég
þurfi að gera þetta. Ég veit ekkert af
hverju en ég ræð ekkert við þetta.
Þetta er mín köllun.“
Fólk með sögu í andlitinu
Hefur konan þín aldrei áhyggjur af
þér á þessum ferðalögum?
„Hún er mjög róleg og treystir
því að ég komi aftur. Ég held að
krakkarnir mínir hafi stundum haft
áhyggjur.“
Hvenær eignaðistu fyrstu mynda-
vélina?
„Ég fékk fyrstu myndavélina í
fermingargjöf frá pabba og mömmu
en var byrjaður að taka myndir átta
ára gamall. Ég var í sveit á Kvískerj-
um í Öræfum og fékk þá lánaða vél-
ina hans pabba. Þarna bjuggu sjö
syst kini, fimm bræður og tvær systur
sem báðar hétu Guðrún í höfuðið
á sitt hvorri ömmunni. Þær týpur
sem ég hitti í dag og ljósmynda eru
týpurnar sem voru þar, fólk með sögu
í andlitinu. Ég hlustaði á þetta fólk og
lærði af því. Af þessum systkinum
lærði ég til dæmis að sýna eldra fólki
virðingu og meta þekkingu þess. Í
dag finnst mér oft skorta á að yngra
fólk sýni þeim eldri virðingu.“
Þú hittir merkilegt fólk á ferðum
þínum, hvað hefurðu lært af því?
„Þetta er fólk sem heyr lífsbaráttu
sem er allt öðru vísi en við eigum að
venjast. Við Íslendingar erum stundum
að kvarta og kveina. Ég þegi í þannig
aðstæðum. Erfiðleikar okkar eru ekki
neitt miðað við erfiðleika þessa fólks.
Ég á marga vini meðal veiði-
manna. Einn þeirra er grænlenskur,
Hjelmer sem er yfirburða greindur.
Hann kann á náttúruna, er orðinn
eins og hluti af henni og útskýrir fyrir
manni á hógværan þátt hvernig hún
virkar. Þegar vísindamenn eru að
skoða það sem er að gerast þá vantar
alveg þennan kafla í þekkingu þeirra.
Þeir ættu að ræða við þessa veiði-
menn því það myndi bæta miklu við
þekkingu þeirra. Ég á marga fína vini,
vísindamenn, sem ég hef sagt þetta
við og þeir hafa sumir farið á þessar
slóðir og viðurkennt seinna að það
hafi verið það eina rétta. Mér finnst
mikilsvert þegar menn eru að fjalla
um norðurslóðir eða rannsaka þær
að þeir fari á staðina og upplifi ver-
una þar. Eftir að hafa verið þarna í 30
ár þá líður mér, þegar ég geng á ísn-
um, eins og ég sé að ganga á bráðn-
uðum blaðsíðum í heimssögunni.“
Rétta hugarfarið
Þú hlýtur að þola kulda vel, annars
værirðu ekki á þessum ferðalögum.
„Ég þoli kulda nokkuð vel og fer í
sjósund í öllum veðrum. Grænlenskur
veiðimaður sagði einu sinni við mig:
„Þú hefur val. Þú getur valið að þér
verði kalt vegna þess að þú ert stöð-
ugt að hugsa um það og hefur áhyggj-
ur af því. Eða þú hugsar sem svo að þú
sért að fara að sjá eitthvað það stór-
kostlegasta sem hægt er að sjá og um
leið verður þér heitt.“ Ég ákvað að vera
glaður og kátur og mér leið miklu bet-
ur. Maður hefur val og ef maður er með
rétta hugarfarið þá verður ferðin fín.
Ég var á Grænlandi fyrir fjórum
árum með nokkrum veiðimönnum,
þar af Hjelmer vini mínum sem ég
hef þekkt í 30 ár. Þeir höfðu komið
auga á fjóra ísbirni og ætluðu sér að
fanga einn þeirra. Ég sagðist ætla
með en var sagt að það væri bannað.
„Þú veist að ég ætla með,“ sagði ég
við Hjelmer og sá í augunum á hon-
um að hann gaf mér leyfi. Það var
stormviðvörun þennan dag.
Ég elti veiðimennina nokkra kíló-
metra eftir ísröndinni. Þeim tókst að
veiða einn ísbjörn en einhvers staðar
voru þrír ísbirnir sem við sáum ekki.
Hinir veiðimennirnir voru skammt
frá með byssur en Hjelmer var skot-
færalaus, byssukúlurnar höfðu
„Ég nýt
þagnar-
innar en ég óttast
hana einnig
Ísbjörn Myndina
tók Rax á Grænlandi.
Alltaf á vaktinni Við Grænlandsstrendur. Mynd StinniFoto
Vinnum fyrir öll
tryggingafélög
Skútuvogi 12h, Reykjavík
S: 568-9620 - bilaretting.is
Útvegum
bifreið
meðan á
viðgerð
stendur