Dagblaðið Vísir - DV - 04.08.2017, Side 14

14 umræða Helgarblað 4. ágúst 2017
Þ
egar er svona sumar langar
mig alltaf vestur á firði þar
sem ég hef átt svo margar
góðar stundir og allar mín-
ar rætur liggja til. Það var kannski
þess vegna sem ég tók á dögun-
um ofan úr hillu nokkur hefti af
„Hundrað og ein ný vestfirsk þjóð-
saga.“ En þær skráði Gísli heitinn
Hjartarson frá Ísafirði. Eftir hans
dag voru gefin út nokkur hefti í
viðbót og hétu þá 99 vestfirskar
þjóðsögur, og lögðu þar meðal
annarra hönd á plóg rithöf-
undarnir Finnbogi Hermanns-
son og Hafliði Magnússon. Þessar
gamansögur eru í dæmigerðum
þjóðlegum anda, segja frá kúnst-
ugum tilsvörum, bæði orðheppni
og flumbrugangi, einkennileg-
um og sérkennilegum mönnum.
Þannig sögur hafa eflaust verið
sagðir síðan land byggðist, og oft
hafa sagnir af því tagi verið gefn-
ar út á bók og skráðar, af mismik-
illi hind reyndar. Það getur verið
vandaverk að taka þannig sögur,
sem flestar eiga sér uppruna í
munnlegri frásögn, og koma
þeim almennilega til skila í prent-
máli; margt getur tapast á þeirri
leið. Sögurnar eiga kannski mikið
undir því hvernig sá sem vitnað er
til ber málið fram, kúnstpásur og
kækir geta horfið í prentmálinu og
oft er mikilvægt að þekkja deili á
helstu persónum til að skilja grín-
ið. Þetta geta reyndar kunnáttu-
menn, og oft lánast þetta vel í
Nýju vestfirsku þjóðsögunum.
Íslenzk fyndni
Úr því við erum farin að velta þessu
fyrir okkur þá er rétt að rifja upp
þann fræga sagnaflokk „Íslensk
fyndni.“ Á árunum 1936–1961
gaf sagnaflokkinn út Gunnar Sig-
urðsson frá Selalæk, lögfræðing-
ur og þingmaður með meiru, en
um þau hefti sagði Sveinbjörn
I. Baldvinsson eitt sinn í blaða-
grein: „Stundum hefur það orð
legið á verkinu að það fyndnasta
við það sé hvað það er undursam-
lega lítið fyndið og þá vegna þess
hve sögurnar og vísurnar eru oft
staðbundnar og þarfnast næstum
náinna kynna af söguhetjunum
til að njóta sín.“ Og sannleikurinn
er vissulega sá að mjög erfitt er
stundum að sjá einhvern vott af
einhverju kímilegu við nefnd-
ar skrýtlur. En vegna þess hve tit-
ill heftanna er stór og í rauninni
Þeir vita það fyrir vestan
Einar Kárason rithöfundur skrifar
Þér að segja
Um nýjar vestfirskar þjóðsögur
Flateyri „Á Flateyri er aldrei spurt hvenær
menn byrja heldur hvenær þeir eru búnir.“ Mynd
Sigtryggur Ari JóhAnnSSon
Finnbogi hermannsson Lagði hönd á plóg við útgáfu vestfirskra þjóðsagna.