Morgunblaðið - 22.04.2017, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. APRÍL 2017
TOPPUR ehf
Bifreiðaverkstæði
TOPPUR er viðurkennt
þjónustuverkstæði fyrir
Skemmuvegi 34 • Kópavogi • Sími 557 9711 • toppur@toppur.is
majubud.is
Fosshálsi 5-9,
110 Reykjavík
BAKSVIÐ
Helgi Vífill Júlíusson
helgivifill@mbl.is
Unnur Gunnarsdóttir, forstjóri Fjár-
málaeftirlitsins, segir að sér hugnist
ekki sú hugmynd að „kljúfa stofn-
unina niður“ með því að færa eftirlit
með bönkum í hendur Seðlabankans
frá FME. Á vef Seðlabankans var ný-
lega birt rit eftir Þorstein Þorgeirs-
son, sérstakan
ráðgjafa á skrif-
stofu seðlabanka-
stjóra, þar sem
lagt er til að bank-
inn taki til sín eft-
irlit með við-
skiptabönkunum
sem FME nú
sinnir, til að vera
betur í stakk bú-
inn að meta veð-
hæfni eigna fjár-
málafyrirtækja og
þar með hvort
vandi þeirra í
neyðartilvikum sé
lausafjárvandi eða
raunverulegur
eiginfjárvandi.
Eins og sakir
standa hefur
FME eftirlit með
eiginfjárstöðu
banka en Seðla-
bankinn annast eftirlit með lausafjár-
stöðu þeirra.
Þorsteinn segir í grein sinni að það
myndi hafi í för með sér að Seðla-
bankinn gæti rækt hlutverk sitt sem
lánveitandi til þrautavara betur í ljósi
dýpri upplýsinga. Hann veltir upp
þeim möguleika, að ef það fyrir-
komulag hefði verið við lýði í aðdrag-
anda fjármálahrunsins 2008, hefði
bankinn mögulega vitað meira um
fjárhagsstöðu Glitnis á þeim tíma sem
Seðlabankinn rétti honum hjálpar-
hönd. Sú aðstoð reyndist ekki nógu
drjúg í umrótinu, eins og þekkt er, og
féll bankinn haustið 2008. Hann telur
jafnframt að mögulega hefði Seðla-
bankinn metið þátttöku í svokölluðum
ástarbréfaviðskiptum fyrir hundruð
milljarða króna um svipað leyti með
öðrum hætti. Sendinefnd Alþjóða-
gjaldeyrissjóðisins talaði í lok mars
fyrir sambærilegum breytingum á
starfsháttum Seðlabankans.
Lítil reynsla af slíku
„Það er lítil reynsla af slíku fyrir-
komulagi í heiminum og á örmarkaði
eins og á Íslandi er óæskilegt að
leggja í þá vegferð að veikja stofn-
anir,“ segir Unnur í samtali við Morg-
unblaðið. „Sömuleiðis er þetta spurn-
ing um valdajafnvægi. Danir íhuguðu
slíka sameiningu en komust að þeirri
niðurstöðu að það væri ekki hyggilegt
að hafa eina stofnun svo valdamikla.“
Unnur segir að minni stofnunum sé
hættara við að hafa ekki bolmagn til
að fjárfesta í kerfum og stoðþjónustu,
sem FME hafi á undanförnum árum
byggt upp. Það myndi veikja eftirlit ef
færa ætti bankaeftirlitið úr höndum
FME en það hefði áfram eftirlit með
markaðnum, lífeyrissjóðum, vátrygg-
ingafélögum og verðbréfasjóðum.
„Ég myndi frekar telja að hægt væri
að efla eftirlitið með bættu samstarfi
stofnana í stað þess að skipta upp
FME. Það yrði of áhættusamt fyrir
allt starfið,“ segir hún.
Ríkari upplýsingar
Þorsteinn segir í grein sinni að
seðlabanki, sem lánveitandi til
þrautavara, þurfi að hafa góðar og
tímanlegar upplýsingar um það hvort
veð viðskiptabankanna eru trygg eða
ekki. Seðlabankinn hafi einnig varann
á við almenna lausafjárfyrirgreiðslu
ef grunur vakni um að banki sé í raun
og veru gjaldþrota. „Einnig er mik-
ilvægt að SÍ viti hve mikil veð við-
skiptabanki hefur til að nota til lausa-
fjárfyrirgreiðslu ef á reynir. Með
núverandi aðskilnaði stofnananna og
samskiptum byggðum á samstarfs-
samningi og samstarfi í fjármálastöð-
ugleikaráði er samt sem áður ekki
tryggt að SÍ hafi ætíð nýjustu slíkar
upplýsingar eða viðeigandi þekkingu
á takteinum ef óróleiki gýs upp,“ seg-
ir Þorsteinn í grein sinni.
Seðlabankinn getur veitt svokölluð
þrautavaralán gegn tryggum veðum.
„Í því felst að SÍ er í raun óheimilt að
veita slík lán án þess að hafa gengið
úr skugga um að fyrirtækið uppfylli
eiginfjárkröfur, sem er jafnframt for-
senda þess að viðkomandi félag hafi
gilt starfsleyfi FME. Um leið er SÍ
háður FME hvað slíkar upplýsingar
varðar. Þrátt fyrir ákvæði í lögum um
upplýsingaskipti á milli stofnana kom
í ljós að SÍ bjó ekki yfir nægilega góð-
um upplýsingum um eiginfjárstöðu
bankanna til að meta veðhæfi eigna
þeirra. Heildstæð sýn SÍ á raunveru-
lega fjárhagsstöðu fyrirtækja á fjár-
málamarkaði er því að upplagi ófull-
nægjandi í þessu skipulagi,“ skrifar
Þorsteinn.
Nýst vel í hruninu?
Hann veltir því upp hvort það fyrir-
komulag hefði reynst betur í aðdrag-
anda fjármálahrunsins árið 2008.
Hvort það hefði í för með sér að
Seðlabankinn hefði haft betri upplýs-
ingar um eiginfjárstöðu viðskipta-
bankanna áður en Glitnir falaðist eftir
neyðaraðstoð, en í ljós hafi komið að
veð bankans reyndust sýnu lakari en
upphaflega var ætlað. „Að sama skapi
má velta fyrir sér hvort mat Seðla-
bankans á hundruðum milljarða
króna í veðlánum til viðskiptabank-
anna, svokölluðum ástarbréfum, hefði
verið annað ef SÍ hefði haft betri upp-
lýsingar um stöðu eigna þeirra. Í öllu
falli er ljóst hve bagalegt það er fyrir
SÍ sem lánveitanda til þrautavara að
hafa takmarkað aðgengi að upplýs-
ingum um eigin fjárstöðu banka sem
sækja um slíka fyrirgreiðslu hjá hon-
um.“
AGS segir aðgerða þörf
Sendinefnd Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins skrifaði í lok mars að „afger-
andi aðgerða er þörf til að veita
bankaeftirlitsaðilum sterkar heim-
ildir og sjálfstæði. Ein lausn gæti
verið að sameina alla yfirsýn með ör-
yggi og styrkleika bankanna undir
stjórn Seðlabankans og fela öðrum
aðila yfirumsjón með viðskiptahátt-
um og regluverki varðandi önnur
fjármálafyrirtæki en banka, svoköll-
uð „tveggja turna“ nálgun. Aðrar
lausnir koma einnig til greina. Sem
stendur er Fjármálaeftirlitið (FME)
ekki nógu einangrað frá stjórnmál-
um, og skipting ákveðinna þátta
bankaeftirlits á milli þess og Seðla-
bankans gæti hugsanlega leitt til
árekstra, auk yfirsjónar- og samhæf-
ingarvanda. Breyta verður lögum
um opinbert eftirlit með fjármála-
starfsemi til að taka á þessu. Þetta
mál ætti að njóta forgangs á
Alþingi.“
Hugnast ekki að
„kljúfa FME niður“
Morgunblaðið/Ómar
Eftirlit Sérstakur ráðgjafi seðlabankastjóra vill að Seðlabankinn sjái um eftirlit með eiginfjárstöðu banka.
FME stofnað 1999
» Á Íslandi var bankaeftirlit
Seðlabankans lagt niður árið
1999 og FME stofnað og því
falið m.a. að hafa eftirlit með
bönkum, sjóðum og vátrygg-
ingarfélögum.
» Frá níunda áratug síðustu
aldar varð áberandi sú hug-
myndafræðilega nýbreytni í
sumum löndum að auka sér-
hæfingu stofnana, sem leiddi
til þess að bankaeftirlit var
fært út úr seðlabönkum og yfir
í sjálfstætt fjármálaeftirlit.
» Hugmyndin var að auka hag-
kvæmni og gegnsæi í eftir-
litsstarfseminni, segir í riti á
vef Seðlabankans.
 Forstjóri FME vill ekki bankaeftirlitið til Seðlabankans
Unnur
Gunnarsdóttir
Þorsteinn
Þorgeirsson
● Bæjarsjóður
Fjallabyggðar
hagnaðist um 199
milljónir króna í
fyrra, samanborið
við 220 milljóna
króna hagnað árið
áður. Vaxtaberandi
langtímaskuldir
lækkuðu um 110
milljónir króna.
Skuldaviðmið er
62,1%, en var 56,3% árið 2015. Skýring
á þessari hækkun er mikil hækkun á
lífeyrisskuldbindingum og brúarlán
vegna hafnarframkvæmda sem greitt
var upp fyrr á þessu ári, segir í tilkynn-
ingu frá sveitarfélaginu. Viðmið sam-
kvæmt sveitarstjórnalögum er 150%.
Gunnar I. Birgisson er bæjarstjóri
Fjallabyggðar.
Fjallabyggð hagnast
um 199 milljónir króna
Gunnar I.
Birgisson
STUTT
22. apríl 2017
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 109.77 110.29 110.03
Sterlingspund 140.86 141.54 141.2
Kanadadalur 81.72 82.2 81.96
Dönsk króna 15.824 15.916 15.87
Norsk króna 12.877 12.953 12.915
Sænsk króna 12.25 12.322 12.286
Svissn. franki 110.15 110.77 110.46
Japanskt jen 1.0079 1.0137 1.0108
SDR 149.72 150.62 150.17
Evra 117.72 118.38 118.05
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 148.9423
Hrávöruverð
Gull 1281.5 ($/únsa)
Ál 1932.5 ($/tonn) LME
Hráolía 53.09 ($/fatið) Brent
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
● Meðalfjöldi launþega hér á landi
jókst um 5% á milli ára eða um 8.500 á
árinu 2016, að því er fram kemur í
Hagsjá hagfræðideildar Landsbankans.
Þetta er umtalsvert meiri fjölgun hlut-
fallslega séð en verið hefur síðustu ár,
en launþegum fjölgaði á bilinu 1,1% til
3,0% á árunum 2011 til 2015, að því er
fram kemur í Hagsjánni. Kom sú fjölgun
í kjölfar fækkunar árin 2009 og 2010 en
árið 2009 fækkaði launþegum um
8,8%.
Mikil fjölgun á síðasta ári helst að
talsverðu leyti í hendur við hagþróun en
umtalsvert meiri hagvöxtur mældist á
síðasta ári en árin á undan.
Í umfjöllun Landsbankans kemur
fram að um 44% af fjölgun launþega á
síðasta ári megi rekja til fjölgunar
starfa í greinum sem snúa að ferða-
þjónustu. Alls fjölgaði störfum í
ferðaþjónustugreinum um tæplega
3.800 og var fjölgunin 18,5% milli ára.
Frá árinu 2010 hefur þeim störfum
fjölgað um 12 þúsund, sem er tæplega
tvöföldun.
Aðrar greinar sem lögðu umtalsvert
af mörkum til fjölgunar starfa á liðnu ári
eru byggingarstarfsemi og mannvirkja-
gerð annars vegar og heild- og smásala
hins vegar, að því er segir í Hagsjá
Landabankans.
Launþegum fjölgaði um
5% á síðastliðnu ári