Morgunblaðið - 19.05.2017, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. MAÍ 2017
Hrein jógúrt
Ástæða þess
að þú átt að velja
lífræna jógúrt!
Engin aukefni
Meira af Omega-3
fitusýrum
Meira er af CLA fitusýrum
em byggja upp vöðva
g bein
kkert undanrennuduft
nmanngerðra
ansfitusýra
biobu.is - Lífrænar mjólkurvörur
•
•
•
s
o
• E
• Á
tr
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Eigendur veiðiréttar við Andakílsá í
Borgarfirði óttast að Orka náttúrunn-
ar hafi valdið stórkostlegu tjóni á lax-
veiðiánni og tala um umhverfisslys í
því efni. Þegar hleypt var úr miðlun-
arlóni Andakílsárvirkjunar kom svo
mikill aur niður í ána að hann fyllti
hylji og viðkvæm uppeldissvæði laxa-
seiða. Standa leirhryggir upp úr ánni
þar sem áður voru veiðistaðir.
„Ég er hrædd um að skaðinn sé
skeður þegar efnið hefur safnast
svona í hyljina. Þar eru bestu veiði-
svæðin og mikilvægir uppeldisstaðir
fyrir fiskinn. Þar sem áin streymir
fram á breiðum hreinsar hún sig
fyrr,“ segir Ragnhildur Helga Jóns-
dóttir, umhverfisfræðingur í Ausu í
Andakíl, en hún á sæti í stjórn Veiði-
félags Andakílsár.
Leitað til sérfræðinga
Orka náttúrunnar rekur Andakíls-
árvirkjun. Lítið inntakslón er fyrir of-
an Andakílsárfossa. Aurinn sem
gruggaði ána og settist í farveg henn-
ar kom þaðan. Eiríkur Hjálmarsson,
talsmaður Orku náttúrunnar, segir að
reglulega sé hleypt úr lóninu. Að
þessu sinni hafi það verið tæmt vegna
nauðsynlegs viðhalds sem þurfi að
ráðast í. Þess vegna hafi aurburður-
inn verið meiri en venjulega.
„Þegar við fengum upplýsingar um
það höfðum við samband við sérfræð-
inga á Hafrannsóknastofnun og báð-
um þá um að skoða þetta og meta
hugsanleg áhrif á lífríkið. Einnig
sækjum við til þeirra ráð um það
hvernig best sé að skola aurinn sem
fyrst niður úr ánni. Það verður vænt-
anlega gert með því að hleypa meira
vatni niður í hana,“ segir Eiríkur. Von
er á niðurstöðum sérfræðinga eftir
helgi.
Ragnhildur bendir á að Orka nátt-
úrunnar hafi ætlað að fara í fram-
kvæmdir við stíflugarð lónsins í vetur
og láta moka upp úr lóninu. Það hafi
dregist og að lokum verið ákveðið að
tæma lónið til að meta ástand garðs-
ins. Þegar áin fór að grafa sig niður í
botn á lóninu hafi hún borið með sér
þúsundir rúmmetra af seti.
„Þetta er viðkvæmasti tíminn.
Stutt er í að veiðitímabilið hefjist.
Hætta er á að náttúruleg seiði í upp-
eldi drepist og þá eru næstu fjögur ár
ónýt,“ segir Ragnhildur. Hún segir að
þegar skýrsla fiskifræðinga liggur
fyrir muni veiðifélagið fá lögfræðing
til að gæta hagsmuna veiðiréttarhafa.
Hyljir og uppeldis-
svæði full af leir
Ljósmynd/Dagný Sigurðardóttir
Andakílsá Aur hefur sest í einn besta veiðistað árinnar, Fossabakkahyl.
Þar er nú komin leðjueyri og ekki vænlegt að kasta flugu fyrir lax.
 Óttast að umhverfisslys hafi orðið þegar hleypt var úr lóni
Guðni Einarsson
Hjörtur J. Guðmundsson
„Þegar hefur verið hafist handa við
að greina verklag og kanna málið í
dómsmálaráðuneytinu en taka þarf
afstöðu til fyrirkomulags þessara
mála hér á landi, hvað varðar sam-
spil skattayfirvalda og lögregluyfir-
valda. Skattayfirvöld og ákæruvald-
ið vinna nú að því að greina umfang
þeirra mála sem niðurstaða dóms
Mannréttindadómstólsins gæti
snert. Það liggur fyrir að einhverjum
málum hefur verið frestað og beðið
niðurstöðu þessa dóms,“ sagði í
skriflegu svari Sigríðar Á. Andersen
dómsmálaráðherra við fyrirspurn
Morgunblaðsins um viðbrögð við
dómi Mannréttindadómstólsins í
máli Jóns Ásgeirs Jóhannessonar og
Tryggva Jónssonar í gær. Dómstóll-
inn dæmdi að íslenska ríkið hefði
brotið gegn mannréttindum þeirra
Jóns Ásgeirs og Tryggva með end-
urtekinni málsmeðferð vegna sama
brots. Ríkið var dæmt til að greiða
hvorum þeirra 5.000 evrur (566.000
kr.) í skaðabætur og 15.000 evrur
(1,7 milljónir kr.) til viðbótar vegna
málskostnaðar.
Getur verið fordæmisgefandi
Gestur Jónsson, hrl. og lögmaður
Jóns Ásgeirs, sagði dóm Mannrétt-
indadómstóls Evrópu vera meiri-
háttar tíðindi. „Þetta eru tíðindi um
það að málsmeðferð sem hefur verið
stuðst við á Íslandi í refsingum í
skattamálum, að hún standist ekki
mannréttindi,“ sagði Gestur. Hann
telur málið geta haft fordæmisgildi
fyrir fjölda annarra mála hér á landi,
bæði mál sem búið er að dæma í og
eins mál sem enn eru til meðferðar í
dómskerfinu.
Ólafur Þór Hauksson héraðssak-
sóknari kvaðst eiga erfitt með að
áætla í hve mörgum málum um-
ræddur dómur Mannréttindadóm-
stólsins gæti verið fordæmisgefandi.
„Við erum að fara yfir þessi mál
hjá okkur og glöggva okkur á stöðu
þeirra og fjölda,“ sagði Ólafur í sam-
tali í gær. „Við höfum átt í dag sam-
skipti við ríkissaksóknara, sem er
æðsta yfirvald ákærumála í landinu,
varðandi þá stöðu mála sem upp er
komin.“
Ólafur sagði að verið væri að
greina hvort breyta þyrfti verklagi í
réttarkerfinu. Svo væri spurning
hvernig Hæstiréttur brygðist við.
„Fordæmisgefandi dómur Hæsta-
réttar eftir uppkvaðningu dóms
Mannréttindadómstólsins hefði
verulega þýðingu fyrir framhaldið.“
Stjórnvöld kanna stöðu mála
 Mannréttindadómstóll Evrópu dæmdi íslenska ríkið fyrir að brjóta á mannrétt-
indum Jóns Ásgeirs og Tryggva  Dómurinn getur haft áhrif á önnur dómsmál
Tvöföld refsimeðferð
» Jón Ásgeir Jóhannesson og
Tryggvi Jónsson, ásamt Kristínu
Jóhannesdóttur, hlutu skilorðs-
bundinn fangelsisdóm fyrir
rúmum fjórum árum.
» Refsingin var fyrir skatta-
lagabrot í rekstri Baugs og fjár-
festingafélagsins Gaums.
» Þeim hafði áður verið gert að
greiða sekt vegna sömu brota.
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
„Við hittum bæjarstjórann fyrir
rúmri viku og bærinn ætlar að
koma til móts við okkur en ein-
göngu að litlum hluta,“ segir Anna
Gyða Pétursdóttir en hús hennar og
eiginmanns hennar Ingvars Ara
Arasonar hefur verið dæmt ónýtt
vegna veggjatítla.
„Hafnarfjarðabær mun styrkja
okkur um 3,7 milljónir króna eða
sem nemur þeirri upphæð sem kost-
ar að rífa húsið og breyta skipulagi
lóðarinnar. Allan annan kostnað og
tap tökum við á okkur,“ segir hún
en tekur það sérstaklega fram að
þau hjón séu mjög þakklát bænum.
Haft var eftir Ingvari á mbl.is í
gærkvöldi að 600 þúsund færu í
deiliskipulag vegna nýs húss, sem
þau hyggjast byggja á Austurgötu
5. Afgangurinn, allt að 3,1 milljón,
fari í að rífa húsið. Hann telur að
eini raunhæfi kosturinn fyrir þau sé
að byggja nýtt hús í stað þess
gamla.
„Húsið okkar var metið á um 50
milljónir króna og við berum allt
það tap sjálf,“ segir Anna sem flutti
í húsið ásamt eiginmanni sínum ár-
ið 2012. „Við erum vel tryggð en
tryggingarnar ná ekki yfir þetta
tjón og Viðlagatryggingar Íslands
vísa til lagabókstafsins og tryggja
ekki tjón af þessu tagi. Við eigum
því engra annarra kosta völ en að
ganga á fyrri eigendur og semja við
þau um bætur, en það er fjölskyldu-
fólk eins og við. Ég vona því bara að
við getum komist að sanngjörnu
samkomulagi við þau.“
Altjón af völdum veggjatítla er
ekki nýtt af nálinni en sjaldgæft.
Anna segir því sérkennilegt að
hvorki tryggingafélög né við-
lagatryggingasjóður geri ráð fyrir
tjóni sem þessu. „Altjón var af völd-
um veggjatítla 1999 og 2010. Í slík-
um tilvikum þarf fólk að taka allt
tjón á sig sjálft. Mér finnst því sér-
kennilegt að ekki einu sinni net við-
lagatryggingar grípi fólk,“ segir
Anna. Til skoðunar er hjá við-
skiptabanka þeirra að fella niður
lán þeirra á húsinu og vonar Anna
að það nái fram að ganga. Þá stæðu
þau á núlli, en væru ekki með skuld-
ir vegna hússins.
Bærinn styrkir rif
á veggjatítluhúsi
 Styrkja aðeins um 3,7 milljónir
Hjónin Ingvar Ari og Anna Gyða.
Andakílsá er mikilvæg laxveiðá sem Stangaveiðifélag Reykjavíkur hefur á
leigu. Þar hafa veiðst á síðustu árum allt frá 80 og upp í 840 laxar á ári.
Algengasta veiðin er 100 til 300 laxar á sumri.
Andakílsá kemur úr Skorradalsvatni, um Andakílsárfossa og Andakíls-
árvirkjun, rennur alls um 12 kílómetra leið uns hún fellur í Hvítá. Áin var
virkjuð fyrir 1950 til að sjá Borgfirðingum og Akurnesingum fyrir raforku.
Tvær stengur eru í ánni og er veiðitíminn frá 20. júní til 30. september.
Áin þykir henta vel til fluguveiði. Aflinn er mest smálax en áður fyrr var
Andakílsá þekkt fyrir stórlaxa sem þar veiddust.
Hentar vel til fluguveiða
ANDAKÍLSÁ RENNUR ÚR SKORRADALSVATNI
„Ég velti því
fyrir mér
hvernig
stjórnvöld
ætla að
bregðast við
þessum
dómi,“ skrif-
aði Jón Ás-
geir Jóhann-
esson, á
heimasíðu
sína. „Ef enginn ber ábyrgð á
rangindunum er ég hræddur um
að ekkert breytist. Þetta er ekki
í fyrsta sinn sem íslenska ríkið
er dæmt fyrir brot á mannrétt-
indum fólks að mati Mannrétt-
indadómstólsins. Og ef enginn
axlar ábyrgð þá verður þetta
ekki í síðasta skiptið.“
„Ef enginn
ber ábyrgð“
JÓN ÁSGEIR
Jón Ásgeir
Jóhannesson