Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2012, Side 36

35GJÖF SESSELJU OG KLAUSTRIÐ Á SKRIÐU
stærstir rýma í klaustrinu fyrir utan kirkjuna – og hafa því rúmað marga.
Áður en kom að tröppunum var lítið búr, staðsett undir stofu príors, gegnt
matsalnum sem þarna var á mótum hinna heilögu og veraldlegu rýma.
Svona tröppur, eins og þær sem lágu upp í sjúkrasalinn, eru annars
venjulega kallaðar dagtröppur29 en þær marka einmitt skilin á milli heilagara
og veraldlegra svæða innan klaustranna. Þarna voru því þessi mikilvægu skil
í klausturhúsunum á Skriðu. Við matsalinn var svo einn af inngöngum í
klaustrið en hægra megin við hann var eldhúsið. Þar fyrir utan var ösku-
haugurinn. Staðsetning þessa inngangs – milli matsalar og eldhúss – er afar
hefðbundin, því þangað gátu matar- og heimilislausir fengið afganga og
tímabundið skjól. Austar í byggingunni voru geymslur og önnur vinnuhús
staðsett. Engin skepnuhús fundust í klaustrinu, enda voru þau líkast til á
bænum sjálfum – Skriðu – í um 150 metra fjarlægð.
Allir íbúar, vígðir sem óvígðir, höfðu hins vegar aðgang að klausturkirkjunni
og kirkjugarðinum. Inngangur almennings í kirkjuna var á vesturgafli hennar.
Þangað var hægt að sækja messur, hlýða á tíðagjörðir og fara með bænir fyrir
framan líkneski og krossa. Vitað er að kirkjan var búin slíkum gripum, bæði
róðukrossum og líkneskjum.30 Fremst í byggingunni var líka stór skírnarfontur
en kaþólskir signa sig ætíð með vígðu vatni áður en þeir ganga inn í
kirkjur. Í kirkjugarðinum var brunnur, væntanlega einnig með vígðu vatni.
Klausturhliðið sjálft var á austanverðum garðsveggnum, rétt við innganginn
í gistirýmið undir sjúkrasalnum. Þessa hliðs gætti einn reglubræðra og bar
hann starfsheitið portarius. Tók hann á móti öllum þeim sem áttu erindi, stórt
sem smátt, í klaustrið.31 Sumir komu aðeins til þess að vitja látinna ættingja
í kirkjugarðinum, signa sig með vígðu vatni eða biðjast fyrir, á meðan aðrir
færðu klaustrinu gjafir eða báðust gistingar í lengri eða skemmri tíma. Um
allar stærri beiðnir funduðu reglubræðurnir í kapítulanum.
Ein af fáum varðveittum heimildum um daglegt líf í Skriðuklaustri
staðfestir að strangar reglur giltu um aðgang að heilögum og veraldlegum
svæðum í byggingunni þar. Það var þegar reglubróðir Jón Jónsson var ávíttur
fyrir að hafa ekki hemil á skólabörnum klaustursins, Jóni og Guðrúnu, en þau
höfðu farið yfir í heilagri rými þess og snert helgigripi þar. Það var með öllu
bannað og allt þurfti að vígja upp á nýtt.32 Þetta dæmi sýnir að príorinn, sem
þá var Narfi Jónsson, tók á agabrotum innan klaustursins enda orðspor þess
og trúverðugleiki út á við í húfi.
Reglubræðrunum tókst augljóslega að reka stofnun sína með miklum
sóma. Kirkjugarðurinn sýnir umfram annað að ótrúlegur fjöldi fólks sótti
þangað en klaustrin voru skyldug að jarða þá sem dóu í þeirra umsjá. Hann