Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2012, Blaðsíða 165

ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS164
eða út á Vatnsleysuströnd. Þar kvaddi hann og gekk einn síns liðs upp í
hraunin og hvarf. Oft var hann svo „heppinn“ að hitta á lögreglumennina á
bílnum undir kvöld, t.d. ofarlega á Krýsuvíkurveginum eða annars staðar, og
óku þeir honum í bæinn aftur svo hann næði næturvaktinni.
Vitað er til þess að Gísli heimsótti hvern einasta mann í Selvogi og á
Vatnsleysuströnd og tók viðtöl við þá. Frásagnirnar las hann síðan upp fyrir
lögreglumennina á næturvöktum. Gísli byrjaði í framhaldi af því að skoða
selin og aðrar minjar fyrir ofan Hafnarfjörð. Ein ástæðan var sú að flest selin
þar eru þannig staðsett að tiltölulega auðvelt er að nálgast þar vatn, en það var
göngumanni nauðsynlegt á löngum leiðum. Hann fór yfirleitt einn í þessar
göngur til að byrja með. Honum var þá ekið langleiðina út á Reykjanesbraut
og þaðan var gengið upp í hraunið. Ef tími var til á vaktinni var reynt að aka á
móti honum að kvöldi. Kristján Eldjárn þjóðminjavörður og Gísli voru ágætir
mátar. Nokkrir menn lögðu síðar til að Gísli fengi fálkaorðuna fyrir söfnun
upplýsinga, lýsinga og örnefna, og skemmdi það ekki fyrir möguleikum hans
að Kristján var þá orðinn forseti. Gísli lét síðan mynda sig með orðuna og var
stoltur af. Hann og Kristján fóru margar ferðir saman á hina og þessa staði,
bæði til að skoða og skrá.
Gísli var jafnan lítillátur. Eitt sinn hitti félagi Gísla hann í sjoppu í Keflavík.
Félaginn spurði á hvaða leið hann væri. „Ég er svo sem ekki að fara neitt,“
sagði Gísli. „Ég er bara á ferð með félaga mínum. Við ætlum hér norður
eftir að líta á Skagagarðinn mikla.“ Að því búnu gekk hann út og steig þar
upp í bíl, sem beið fyrir utan. Undir stýri sat Kristján Eldjárn, fyrrverandi
þjóðminjavörður, sem þá var orðinn forseti Íslands. Í gögnum Gísla í Bókasafni
Hafnarfjarðar má m.a. lesa eftirfarandi handrit hans að tölu á einum þeirra
fjölmörgu funda sem hann hélt með hinum ýmsu félögum á svæðinu en það
segir nokkuð um aðferðir hans og vandvirkni:
Góðir Rótarífélagar.
Á mun skorta mánuð eða tvo, að tíu ár séu liðin frá því ég hóf verulega, að
leita mér fræðslu um Hafnarfjörð og Hafnfirðinga. Ég man það enn, ég var þá
staddur inni hjá Jóel Ingvarssyni og vorum við að ræða um þetta viðfangsefni.
Það höfðum við reyndar gert oft áður. Við höfðum talað um kotin sem búið
var í, um hraunið kringum þau og um fólkið sem í þeim bjó.
Já, mér er það minnisstætt, að Jóel sagði við mig: „Nú ferð þú af stað,
Gísli, og safnar því sem safnað verður hjá fólki sem eitthvað veit og kann frá
að segja“.
Ég lét ekki segja mér þetta tvisvar heldur hóf göngu mína með því að fara
til Maríu Kristjánsdóttur, hún lýsti nokkrum bæjum og húsum, og er hana