Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2012, Page 126

125FORNLEIFARANNSÓKN Í QUASSIARSUK (BRATTAHLÍÐ)
byggingarinnar, annar á norðurhlið, sá þriðji þvert í gegnum bygginguna rétt
sunnan við miðju hennar, fjórði og fimmti rétt sunnan við þriðja skurðinn og
svo sjötti og sjöundi við suðurgafl byggingarinnar. Tveir stórir moldarhaugar
voru svo skráðir við suðurgaflinn og því var ljóst að við eldri rannsóknir
hafði aldrei verið gengið frá uppgraftarsvæðunum eftir að uppgrefti lauk.
Ljóst var að könnunarskurðir höfðu valdið miklum skemmdum á rústinni
og ekki talið fýsilegt að bæta enn einum við. Því var ákveðið að taka torfið af
völdum stað án þess að grafa dýpra í mannvistarlögin og koma þannig í veg
fyrir frekari skemmdir á rústinni. Vegna útlits og stærðar rústarinnar var talið
hugsanlegt að hún væri leifar skála og því var ákveðið að taka torf af svæði sem
gæti stutt þá tilgátu. Best hefði verið að grafa skurð fyrir miðjum skálanum þar
sem eldstæði væri að finna en vegna þeirra skurða sem voru fyrir sunnan miðju
hans var talin hætta á ruglingi og óþarfa skemmdum á minjum. Því var svæðið
norðaustan megin fyrir valinu þar sem rannsóknir hafa sýnt að margir skálar
eru með inngang á því svæði.24 Eftir að torf hafði verið tekið af 2 x 2 metra
svæði kom í ljós inngangur með torfveggi sitthvoru megin. Í innganginum
voru stórir hellusteinar sem voru hluti af stétt sem lá í austur frá innganginum.
Byggt á uppgraftargögnum frá 2006, stærð, útliti rústarinnar svo og
samanburði á rannsóknum á skálum á Íslandi á síðustu árum og áratugum
bendir ýmislegt til þess að stóra rústin sé í raun leifar af skála en ekki óvenju
stórri þing- eða verslunarbúð eins og hefur verið haldið fram áður.25 Ekki
er hægt að staðfesta þetta með vissu án frekari rannsókna en ef stóra rústin
á Ø28b reynist vera af skála má leiða líkur að því að hann sé frá upphafi
landnáms og að fyrstu norrænu landnemarnir í Quassiarsuk hafi búið þar
áður en þeir brutu land undir betri byggð.
Umræða
Rannsóknirnar árin 2005-2006 sýndu að ef beitt er nútíma aðferða fræði
geta minjarnar í Quassiarsuk enn veitt mikið af upplýsingum um efnahag og
búsetuþróun norrænna manna. Frekari rannsóknir eru einnig líklegar til að
varpa ljósi á hvað olli því að byggð lagðist af á þessu mikilvæga svæði á Suður-
Grænlandi. Rannsóknirnar 2005–2006 sýndu ennfremur að fyrri rannsóknir
á svæðinu hafa að mestu einskorðast við síðasta búsetuskeið byggðarinnar
og lítið hefur verið rannsakað af minjum frá upphafi byggðar og fram að
síðasta búsetuskeiðinu. Síðustu rannsókn sem gerð var á elsta búsetuskeiðinu
gerði Knud J. Krogh á sjöunda áratug síðustu aldar þegar hann gróf upp
Þjóðhildarkirkju og skurð við bæjarstæði Ø29a.26