Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2012, Page 164

163MERKUR MAÐUR: GÍSLI SIGURÐSSON
verið fyrir þetta starf Gísla væri margt af þessu með öllu glatað í dag. Margir
núlifandi mættu taka hann sér til fyrirmyndar, safna fróðleik og efni frá eldra
fólki sem enn býr yfir mikilli vitneskju um liðna tíma og minjar.
Í apríl 1953 kaus bæjar stjórn Hafn ar fjarðar byggða safns nefnd og átti Gísli
sæti í henni. Hlut verk nefndarinnar var að koma upp byggða safni í bænum.
Munir þeir sem safnast höfðu voru geymdir í pakkhúsi sem P.C. Knudtzon
byggði árið 1862 en viðgerðar var þörf á húsinu. 2
Sumarið 1955 féllst bæjarstjórn á að nefndin fengi neðri hæð Vesturgötu
6, í húsi Bjarna riddara Sívertsen, til um ráða.3 Nauðsynlegt þótti þá að koma
hús villtu fólki fyrir á efri hæð þess vegna húsnæðiseklu í bænum. Þegar
byggðasafnsnefnd fékk húsið í hendur voru fluttir þangað munir þeir sem
henni höfðu áskotnast. Var það einkum Gísli sem vann að söfnun muna á
vegum byggðasafns nefndarinnar. Setti nefndin sér í öndverðu það markmið
að afla hluta sem varða iðnað, sjómennsku, húshald, rafmagn og búskap auk
ljósmynda frá Hafnarfirði og af Hafnfirðingum. Þegar hafist var handa við
að endurbyggja hús Bjarna riddara árið 1973 voru munir fluttir í geymslu
í eigu Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar og í Bryde-pakkhúsið við hliðina á húsi
Bjarna riddara, s.s. fiskibátur, gamli líkvagninn og ýmsar útgerðarvörur.
Þegar Slökkvilið Hafnarfjarðar fluttist úr Slökkvistöðinni við hliðina á
Bryde-pakkhúsi í maí 1974 fékk Byggðasafnið hana til umráða. Sama ár var
Gísli ráðinn safnvörður við Byggðasafnið og skrásetti hann mikinn fróðleik
um byggðina í Hafnarfirði fyrr á tímum.4 Hafði hann þá, sjötugur, látið af
löggæslustörfum fyrir aldurs sakir en þeim hafði hann sinnt frá árinu 1930.
Steingrímur Atlason, samstarfs mað ur Gísla í lög reglunni, segist muna að
árið 1953 hafi Gísli verið kominn á fullt við að ræða við eldra fólk í bæn-
um um byggðina, fólkið, örnefnin, húsheiti og annað tilheyrandi. Að hans
mati hefur Gísli án efa bjargað miklum verðmætum upplýsingum því margt
af þessu fólki dó næstu ár á eftir. Hann teiknaði auk þess upp gömul hús og
húsaskipan eftir frásögn fólksins sem mundi hvernig þau höfðu litið út á
meðan þau voru enn brúkleg.
Gísli byrjaði í fyrstu að ræða við elsta fólkið í bænum en fór lítið út
fyrir hann til að byrja með. Hann skrifaði upp og fór oft þrisvar til fjórum
sinnum yfir textann áður en hann skilaði honum frá sér. Eftir 1960 var Gísli
flestar næturvaktir við skriftir á meðan aðrir tefldu eða tóku í spil á milli
útkalla og eftirlitsferða. Gísli gekk mikið í kringum Hafnarfjörð, Hvaleyri og
Garðahverfi. Stundum fór hann í lengri gönguferðir, jafnvel í framhaldi af
næturvakt. Hann kom þá með kaffibrúsann undir hendinni niður á stöð og
bað lögreglumenn á vakt um að skutla sér út fyrir bæinn, s.s. upp í Kaldársel