Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2012, Side 214

213RITDÓMUR: SAGAN AF KLAUSTRINU Á SKRIÐU
að bólusótt 1472 hafi hrifið börnin burt.10 Með fyrrnefndum úrskurði Sveins
biskups 1471 var hjónaband Einars og Sesselju dæmt ólöglegt og börn þeirra
ólöglega getin og bannspína vofði yfir hverjum þeim sem héldi börn þeirra
skilgetin. Mætti furðu gegna ef Sesselja hefir keypt sig undan bannfæringu
og hlotið friðþægingu fyrir meinbugi á fyrra hjónabandi sínu eftir þrjátíu
ára hjónaband með sínum síðara manni og eftir orðum bréfsins standa þau
Hallsteinn sem einn maður að gjöfinni.
Dæmin tvö næst hér á undan bera þess kannski vott að SK hættir stundum
til að vera fljótfær þegar hún vill finna hugmyndum sínum staðfestu og leitar
þá ekki grandgæfilega að haldfestu í ritheimildum. Um heilaga Barböru
segir SK til að mynda að hlutverk hennar „var að vernda gegn farsóttum
og hita“ og hún sé ein í hópi fjórtán dýrlinga sem áttu að vernda gegn
öllum sjúkdómum (bls. 100). Hér dregur SK fram atriði sem henta hlutverki
Skriðuklausturs sem sjúkrastofnun. Í virtum uppsláttarritum um heilaga er
Barbara talin í hópi hinna fjórtán nauðhjálpara sem ákalla mátti í hverri neyð;
hún var og ein þriggja heilagra meyja sem saman stóðu að hjálpráðum og
hún var verndari fólks af fjölmörgum stéttum á andlátsstund.11 Uppsláttarritin
nefna ekki sérstakan verndarmátt Barböru gegn sótthita.
Það sem hér hefir verið tínt til spillir í engu þeirri trú SK að klausturstarfsemi
á Skriðu hafi verið til hagsbóta Héraðsbúum og Austfirðingum og verið í
þágu þeirra sem mest þurftu hjálpar við. Þessi trú bregður birtu yfir hugsun í
öllu rannsóknarverki SK. Lesandi hlýtur að hrífast með ævintýrinu þegar svo
rösklega voru grafin upp form klausturhúsa „leifar alþjóðlegrar stofnunar ...
sem gat veitt skjól þegar hvers konar vá steðjaði að“ og lesandans er að trúa
því að meginhlutverk innbyggjara klausturhúsanna hafi verið „umönnun
sjúkra og aldraðra í anda kaþólskrar kirkju“ (bls. 344–345).
SK tekst með líflegri frásögn – vonandi sannri – að skapa hugþekka
mynd af regluhaldi á Skriðuklaustri, en tíminn á undan og eftir er látinn
nær óhreyfður enda var markmið uppgraftarins að koma klaustrinu upp
úr jörðinni. Að loknum uppgrefti var grunnform klausturbygginganna
endurgert og er til sýnis gestum og gangandi á Skriðuklaustri. Uppgröfturinn
og bók SK er til mikils sóma öllum sem að verkinu stóðu og bókin ómissandi
og einstakur leiðarvísir um veggjarústirnar í Kirkjutúninu.