Dagblaðið Vísir - DV - 09.02.2018, Blaðsíða 62

62 Helgarblað 9. febrúar 2018
Menning
Þ
að eru eflaust margir sem eru
farnir að kannast við Snæ-
björn Brynjarsson af sjón-
varpsskjánum, en hann er
annar leikhúsgagnrýnenda Menn-
ingarinnar í Kastljósi. Þessa dag-
ana gerir Snæbjörn hins vegar
garðinn frægan á sjálfu leiksviðinu,
enda menntaður og starfandi sviðs-
listamaður. Hann er nú nýkom-
inn heim frá Íran þar sem hann
tók þátt í uppsetningu franska leik-
stjórans Philippe Quesne á verkinu
Mélancolie des Dragons. Verkið var
sýnt á Fadjr, alþjóðlegri leiklistahá-
tíð, í Teheran í lok janúar og hlaut
þar verðlaun sem besta erlenda
sýningin. Fjölmörgum atriðum í
sýningunni var breytt til að hún
kæmist í gegnum ritskoðun íranskra
stjórnvalda.
Hulið hár, enginn
bjór eða kampavín
Sýningin var upphaflega sett upp
í Avignon árið 2011 af leikstjóran-
um Philippe Quesne, sem er leik-
hússtjóri Nanterra Amandiers, eins
stærsta leikhúss Frakklands. Sýn-
ingin var meðal annars innblásin
af heimsókn hans til Íslands. „Ég
tók ekki þátt í upphaflegu upp-
setningunni, en frá árinu 2015
hef ég tekið að mér tvö mismun-
andi hlutverk í henni. Í stuttu máli
mætti segja að verkið fjalli um hóp
þungarokkara sem eru að setja upp
skemmtigarð í snjónum – það er
mikill gervisnjór á sviðinu. Verkið er
mjög innblásið af heimsókn hóps-
ins til Íslands 2009 þar sem ég var
aðstoðarmaður hans. Í báðum hlut-
verkunum sem ég hef tekið að mér
leik ég þungarokkara sem vill skapa
list og upplifun,“ segir Snæbjörn.
Íranska klerkastjórnin er þekkt
fyrir harða ritskoðun á verkum lista-
manna ef þau eru stjórninni ekki
þóknanleg, listamenn eru handtekn-
ir og verk þeirra bönnuð. Snæbjörn
segir leikhópinn hafa upplifað hversu
varkárir listamenn þurfa að vera í
landinu: „Það kom fagfólk á gener-
alprufu til okkar og lagði til ýmsar
breytingar á verkinu. Nú var ýmsu
breytt, leikkonan til dæmis með
hárið hulið, engin bjór eða kampa-
vín drukkið heldur bara lím-
onaði, en ýmislegt ann-
að var líka ritskoðað, til
dæmis var einn karl-
kyns leikarinn beðinn
um að nota búning
sem hyldi betur naflann og nokkrum
öðrum smáatriðum var breytt.
Þessir krítíkerar voru þó ekki
á vegum stjórnvalda held-
ur voru þarna til að forð-
ast möguleg leiðindi fyrir
hátíðina.“
Opinskátt verk um
transfólk
„Á sama tíma er ýmislegt
sem rennur í gegn
sem maður hefði
talið að yrði rit-
skoðað, til
dæmis var
eitt opin-
skátt verk
um transfólk. Þeir sem ég ræddi við
voru þreyttir á þessu ófrjálsræði og
nærri allir í Íran komast auðveld-
lega hjá netritskoðun og áfengis-
banni. Það er hins vegar erfitt fyrir
útlending að dæma hvert almenn-
ingsálitið er. Þeir sem ég ræddi við
höfðu áhuga á útlendingum, kunnu
ensku eða voru sjálfir listamenn.
En maður hefur á tilfinningunni
að í borgunum, að minnsta kosti,
finnist fólki komið gott, og það hef-
ur reyndar sýnt sig í kosningum að
kjörnir fulltrúar vilja aukið frjáls-
lyndi en klerkarnir beita synjunar-
valdi,“ segir Snæbjörn.
Eftir hátíðina ferðaðist Snæ-
björn um landið og segist hafa fall-
ið algjörlega fyrir landi og þjóð:
„Íran er frábært land. Fólkið er
nánast óbærilega vinalegt og finnst
sjálfsagt mál að gera manni hina
ýmsu greiða. Það kom mér á óvart
hve fjölbreytt landið er. Í Teheran
er snjór og skíðaveður en hundrað
kílómetrum sunnar er eyðimörk og
stuttbuxnaveður. Hver einasta borg
er ólík þótt þær eigi það allar sam-
eiginlegt að vera með brjálaða um-
ferðarmenningu.“ n
Gagnrýnandi Kastljóss
í verðlaunaverki í Íran
Snæbjörn Brynjarsson
upplifði hvernig sjálfsrit-
skoðun virkar þegar hann
tók þátt í leiksýningu í
Teheran á dögunum
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
Snjóþungt í Íran Snæbjörn leikur einn úr hópi þungarokkara sem setja upp skemmtigarð í snjóþungu umhverfi. Hér er hann ásamt leikhópnum.„Ýmislegt annað
var líka ritskoðað,
til dæmis var einn karl-
kyns leikarinn beðinn um
að nota búning sem hyldi
betur naflann.
Nei, þetta er bannað!
Klerkastjórnin í Íran,
þar sem Ayatollah
Ali Khamenei fer
með æðstu völd,
ritskoðar leikrit
og önnur
listaverk sem
sýnd eru í
landinu.
„Pönkið verður til sem uppreisn unga fólksins
gegn stöðnuninni … og sósíalismanum – held ég.“
- Eyþór Arnalds, sigurvegari í leiðtoga kjöri Sjálf stæðis flokks ins í Reykja vík, útskýrði í viðtali
á Hringbraut hvernig hægri sinnaðar skoðanir hans samræmast pönkviðhorfinu sem hann
aðhylltist í æsku, þegar hann var meðlimur í hljómsveitinni Tappi Tíkarrass.
Úr listheiminum
Rústaði Róbertnum
n Hlynur Pálmarsson kom, sá og
sigraði á Dönsku kvikmyndaverð-
laununum, en mynd hans Vetrar-
bræður hlaut hvorki
meira né minna
en níu Róberta
(verðlauna-
gripirnir eru
nefndir eftir
listamannin-
um og kvik-
myndaunnandanum
Robert Jacobesen sem hannaði
stytturnar). Vetrarbræður var meðal
annars valin besta myndin, auk þess
sem Hlynur var valinn besti leikstjór-
inn – ekki amalegt fyrir fyrstu mynd
í fullri lengd.
Tarantino iðrast
n Kvikmyndaleikstjórinn Quentin
Tarantino hefur brugðist við frásögn
Umu Thurman af bílslysi sem hún
lenti í við tökur á kvikmyndinni Kill
Bill. Hann segir að þótt hann hafi
á sínum tíma ekki
álitið atriðið vera
hættulegt sé sú
staðreynd að
hann hafi látið
hana fram-
kvæma atriðið
líklega það sem
hann sjái mest eftir í
lífi sínu, en Thurman lýsti því hvernig
hann hunsaði áhyggjur hennar og
óskir um að fá áhættuleikara til að
leika í atriðinu í hennar stað. Thur-
man greindi frá og birti myndband
af slysinu á sama tíma og hún sagði
frá því að hún hefði orðið fyrir árás
af hálfu kvikmyndaframleiðandans
Harvey Weinstein, sem hefur fram-
leitt allar helstu myndir Tarantinos.
Gefin út eftir 34 ár í geymslu
n Það þykir sæta miklum tíðindum
að út komi áður óútgefið heim-
spekirit eftir Michel Foucault, einn
allra áhrifamesta heimspeking 20.
aldarinnar, enda eru tæplega 34 ár
frá því að hann lést.
Nú hefur komið
út bókin Játn-
ingar holdsins,
fjórða bókin
í Sögu kyn-
ferðisins, hjá
frönsku útgáfunni
Gallimard. Handrit
bókarinnar var nánast tilbúið þegar
Foucault lést árið 1984. Hann óskaði
hins vegar eftir því að engin ókláruð
rit hans skyldu gefin út eftir hans
dag svo bókin hefur legið óútgefin
í geymslu frá andláti höfundarins.
Eftir því sem áhrif Foucaults og
áhugi á verkum hans hefur aukist
hefur þrýstingur á lífsförunaut
Foucaults, Daniel Defert, um að
gefa út bókina aukist. Menningar-
miðillinn French Culture segir að
bókin sé „án vafa síðasta stóra
óútgefna heimspekiverk tuttugustu
aldarinnar.“
F
orsætisráðherra með geð-
hvarfasýki hættir að taka lyf-
in sín, hegðun hans verður
stöðugt ófyrirsjáanlegri og
upp hefst æsileg og tragikómísk
atburðarás í beinni útsendingu.
Þannig væri hægt að lýsa atburða-
rás nýrrar sjónvarpsþáttaraðar
með vinnutitilinn „Ráðherrann“
sem Saga Film framleiðir og RÚV
hefur keypt sýningarréttinn á.
„Þessar vikurnar erum við að taka
lokasnúning á handritunum, núna
með leikstjórum sem dýpkar þetta
allt saman. Stefnan er að þættirnir
verði sýndir í Ríkisútvarpinu á næsta
ári – sjö, níu, þrettán,“ segir Björg
Magnúsdóttir, rithöfundur og dag-
skrárgerðarkona, en hún skrifar
handrit þáttanna ásamt þeim Birki
Blæ og Jónasi Margeiri Ingólfssyni.
Þau eru öll að þreyta frumraun sína
á sviði handritsgerðar fyrir leikna
sjónvarpsþætti, en eiga það meðal
annars sameiginlegt að hafa starfað
á fréttastofum íslenskra fjölmiðla.
Björg segir að um dramat-
ískan en mannlegan þátt sé að
ræða en vonar líka að hann verði
spennandi og skemmtilegur – „svo
hefur auðvitað allt sínar kómísku
hliðar ef fólk kýs að líta á þær.“
Hún neitar því að aðalpersóna
þáttanna sé bein hliðstæða
Donalds Trump eða Sigmundar
Davíðs Gunnlaugssonar, fyrrver-
andi forsætisráðherra, sem hafa
báðir verið sagðir af pólitískum
andstæðingum sínum ekki ganga
heilir til skógar: „Við erum að vinna
með stærri hugmynd en eitthvað
sem rúmast í þessum manneskj-
um sem þú nefnir. En það er ekki
þar með sagt að ekki sé hægt að fá
innblástur víða. Bæði hér á Íslandi
og um allan heim hefur verið við
völd fjöldi manna sem fólk veit ekki
hvort séu klikkaðir eða snillingar
eða bara á undan sinni samtíð.“
Hún tekur ekki undir þær
áhyggjur að raunveruleg þróun
á pólitíska sviðinu undanfarin ár
hafi hreinlega trompað alla skáld-
aða þætti sem fjalla um stjórnmál:
„Stjórnmálin og það hvernig farið
er með völd hefur alltaf verið risa-
stór hluti af hverju einasta samfé-
lagi og hvar sem hópar fólks eru.
Þetta er síbreytileg og endalaus
uppspretta spurninga um vald,
stöðu, vinsældir, siðferði og mann-
lega hegðun í allri sinni dýrð.“ n
 kristjan@dv.is
Nýir íslenskir þættir um geðveikan forsætisráðherra
Björg Magnúsdóttir er í hópi þeirra sem skrifa handritið að nýjum þáttum frá Saga Film
Líkindi? Björg
segir hugmyndina
að sjónvarpsþátt-
unum Ráðherrann
vera stærri en
svo að hún fjalli um
tiltekna einstaklinga –
en innblásturinn gæti þó vel
komið úr íslenskum stjórnmálum.
Frumraun á handritasviðinu
Björg Magnúsdóttir, rithöfundur og
dagskrárgerðarkona, er einn þriggja
handritshöfunda Ráðherrans.