Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2018, Blaðsíða 65

16. mars 2018 65
það skipti engu máli af hvaða
kyni maður var. Málið var bara að
sýna dugnað og halda áfram enda
enginn sem gerir hlutina fyrir
mann,“ segir Rannveig en fjöl-
skyldufyrirtækið Elding var stofn-
að árið 2000 að frumkvæði föður
hennar sem er gríðarlegur áhuga-
maður um báta. Þá vann hún sem
deildarstjóri fjármáladeildar hjá
Stöð 2 en þar starfaði hún frá 1996
til 2003.
Tók svefnlyf og
seTTi bílinn í gang
Að loknu stúdentsprófi frá Flens-
borg hóf Rannveig nám í við-
skiptafræði við Háskóla Íslands en
henni leiddist þar og hætti því inn-
an tveggja ára. Þá skráði hún sig í
iðnrekstrarfræði hjá Tækniskólan-
um og hún segir að það nám hafi
átt mikið betur við sig.
„Maður þurfti ekki að sitja í
150 manna sal og hlusta á fyrir-
lestra heldur vorum við þarna sex-
tíu manna bekkur að vinna saman
í náminu. Það var mikið um hóp-
starf og verkefnavinnu og bara allt
öðruvísi andrúmsloft sem hentaði
mér mikið betur. Við, bekkurinn úr
Tækniskólanum, höldum enn hóp-
inn í dag og hittumst reglulega,“
segir Rannveig sem gekk einnig í
það heilaga á námsárunum, gekk
með tvö börn og byggði einbýl-
ishús ásamt eiginmanninum sem
var líka æskuástin hennar.
Þau kynntust aðeins fjórtán
ára í sumarvinnu hjá föður Rann-
veigar. Hann hét Sigmundur Jó-
hannesson og var húsasmíða-
meistari. Rannveig og Sigmundur
voru jafnaldrar og miklir félagar.
Þau fóru að vera saman þegar
bæði voru átján ára og fjórum
árum síðar giftu þau sig. Þegar þau
höfðu verið gift í sjö til átta ár fór
að bera á kvíða og þunglyndi hjá
Sigmundi sem síðar dró hann til
dauða.
Þann 13. ágúst árið 2000 kom
Rannveig að honum látnum í bíl-
skúrnum á heimili þeirra. Hann
hafði tekið svefnlyf og sett bílinn
í gang.
„Hann var búinn að glíma við
kvíða og þunglyndi í tvö til þrjú ár
og hafði reynt margt til að fá bót
meina sinna bæði hjá geðlæknum
og annars staðar. Í maí gafst hann
svo allt í einu upp á því að reyna
og hætti á öllum lyfjum. Fyrst um
sinn virtist allt ganga vel og hann
var eins og draumur um sumarið
en í byrjun ágúst kom svo eitthvert
bakslag í hann sem varð til þess að
svona fór,“ segir Rannveig alvarleg
í bragði.
Hringdi á geðdeild og var
sagT að koma á mánudaginn
Líkt og fleiri hefur hún skoðanir á
því sem betur mætti fara í geðheil-
brigðismálum landans en upp á
síðkastið hafa kröfur um úrlausnir
orðið æ meira áberandi. Rannveig
ber þunglyndi saman við sjúk-
dóma á borð við krabbamein og
segir að sér þyki ekki rétt að annar
þeirra sé feimnismál en hinn ekki.
Til að flýta fyrir úrbótum sé eðli-
legast að talað sé um hlutina.
„Skömmu áður en hann tók
þá ákvörðun að hætta á lyfjunum
hringdi hann upp á geðdeild í
miklu kvíðakasti. Hann sárvant-
aði aðstoð en honum var bara sagt
að koma á mánudaginn. Ég gleymi
því aldrei þegar hann spurði hvort
hann þyrfti að vera með hnífinn
í bakinu til að fá hjálp. Hann var
við það að stökkva fram af svölun-
um því honum leið svo illa og svo
er honum sagt að koma á mánu-
daginn,“ segir hún og strýkur tár úr
hvarmi.
„Þegar maki manns verður
svona veikur þá hefur það mikil
áhrif á mann. Maður er alltaf að
reyna að hjálpa eitthvað til en veit
ekkert hvað er réttast að gera. Ég
mun eflaust aldrei losna við þá
hugsun að ég hefði eflaust get-
að gert eitthvað meira fyrir hann
en á sama tíma verð ég að minna
mig á að maður getur aldrei bor-
ið ábyrgð á lífi annarra. Þetta hef
ég þurft að gera fyrir sjálfa mig,
svo að ég geti haldið áfram og búið
börnum mínum góða framtíð og
gott líf. Í dag á ég tvö barnabörn
og tvær dætur og ég held að sam-
band okkar gæti ekki verið betra.
Þótt þær hafi vissulega átt erfitt
tímabil þá spjara þær sig vel í dag.
Ef maður ímyndar sér að pabbi
þeirra hefði dáið úr krabbameini
þá hefðu viðbrögðin kannski ver-
ið öðruvísi. Mamma mín barðist
til dæmis við krabbamein í mörg
ár og fór á milli lækna til að fá bót
meina sinna. Það dregur auðvitað
af bæði sjúklingum og aðstand-
endum þegar þetta gengur illa en
þegar fólk er með krabbamein þá
virðast allir gera sér betur grein
fyrir því hvar mörkin liggja og
hvernig á að höndla málin.“
fékk enga áfallaHjálp og
Hefði verið skilin ein efTir
Hún segir að oft komi fát á fólk
þegar hún segi frá því að maður-
inn hennar hafi svipt sig lífi. Þá
biðji það oft afsökunar en það seg-
ir hún að sé óþarfi.
„Ef hann hefði látist úr öðrum
sjúkdómi efa ég að fólk myndi
biðjast afsökunar á spurningunni.
Þetta var bara það sem gerðist.
Það sviptir sig enginn lífi nema
vera alvarlega veikur. Hann glímdi
ekki við áfengis-, peninga- eða
fíknarvanda en leið hins vegar
miklar sálrænar kvalir af völdum
þunglyndis. Þegar ég spái í það
finnst mér lítið hafa breyst í geð-
heilbrigðismálum á þessum átján
árum. Við dætur mínar fengum til
dæmis enga áfallahjálp í kjölfar-
ið en vinnuveitendur mínir á Stöð
2 reyndust vel með því að útvega
okkur sálfræðiaðstoð og hvíldar-
dvöl á Akureyri. Þegar maður
kemur svona að maka sínum, eins
og ég gerði, þá fær maður gríðar-
legt áfall og ég man í raun lítið eftir
því sem gerðist. Það er allt í móðu.
Ég var samt svo heppin að vinkona
mín sem var úti að hlaupa kom að
húsinu meðan sjúkrabílarnir voru
þarna fyrir utan. Hún tók mig al-
veg að sér og fór með mig heim
til sín. Ef hana hefði ekki borið að
garði hefði ég verið skilin eftir ein í
algjöru áfalli. Stundum velti ég því
fyrir mér hvað þurfi að gera til að
koma þessum málum í lag en eitt
veit ég þó, að það ætti ekki að vísa
veiku fólki frá og segja því að koma
aftur eftir nokkra daga þegar það
biður um hjálp. Hvað aðstand-
endur varðar þá á ég sjálf því láni
að fagna að eiga samheldna fjöl-
skyldu og marga góða vini en ég
get ekki ímyndað mér hvernig fólk
sem hefur ekkert bakland og lend-
ir í svona áfalli fer að.“
var orðin sérfræðingur í
jarðarförum
Það má segja að þessi fimm ár í
lífi Rannveigar, frá aldamótum til
ársins 2005, hafi vægast sagt verið
örlagarík. Fljótlega eftir fráfall
eigin mannsins lést móðir hennar
úr krabbameini, aðeins 55 ára,
og skömmu síðar urðu tvær góð-
ar vinkonur undir í baráttunni við
sama sjúkdóm. Á sama tíma var
hún að byggja upp fyrirtæki, skipta
um starf og á kafi í háskólanámi.
„Á tímabili fannst mér ég vera
orðin sérfræðingur í jarðarförum
en þetta snerist bara um að halda
áfram, halda áfram, halda áfram.
Auðvitað gerir maður aldrei allt rétt
og kannski hefði ég ekki átt að fær-
ast svona mikið í fang en einhvern
veginn kemst maður samt í gegn-
um þetta allt. Ég vildi sýna dætrum
mínum að lífið héldi áfram.
Kannski hefði ekki verið verra að
brotna bara strax niður í stað þess
að upplifa það gerast smám saman,
– en ég veit það ekki? Ég velti því
oft fyrir mér hvað hefði verið rétt-
ast að gera en niðurstaðan er alltaf
sú sama; það er ekkert eitt rétt í
svona stöðu. Við erum eins misjöfn
og við erum mörg og þess vegna
eru sorgarviðbrögðin okkar alltaf
rétt, sama hver þau eru. Það eina
sem ég vissi var að fyrir sjálfa mig
var það aldrei valkostur að brotna
saman. Ef ég hefði gert það þá hefði
það komið niður á börnunum mín-
um og öllum í kringum mig og það
vildi ég ekki.“
slakar á með því að
sTemma bókHaldið af
Við vendum kvæði okkar í kross
og snúum talinu að Eldingu, fyrir-
tækinu sem síðasta áratuginn hef-
ur verið með þeim allra fremstu
í ferðaþjónustunni. Hagnaður
ársins 2015 var 93 milljónir en
veltan var 871 milljón árið 2016 og
tæpar 688 milljónir árið áður. Eig-
ið fé Eldingar var aftur rúmar 253
milljónir árið 2016.
„Ef ég þarf að róa mig niður
StjórnarSeta rannveigar
frá 2016 - Hvalaskoðun Akureyri ehf., stjórnarformaður.
frá 2015 - Sea Safari ehf.
frá 2015 - Íslandstofa, Fagráð ferðaþjónustunnar.
frá 2014 - Samtök atvinnulífsins (SA).
frá 2014 - Formaður Ferðamálasamtaka höfuðborgarsvæðisins (FSH).
frá 2013 - Stjórn Íslenska ferðaklasans.
frá 2012 - Samtök ferðaþjónustunnar (SAF).
frá 2012 - Elding veitingar ehf. (MAR).
frá 2000 - Hvalaskoðun Reykjavík ehf. (Elding).
frá 2004 - Grétar Sveinsson ehf.
frá 1998 - Steypustál ehf.
„ég gleymi því
aldrei þegar
hann spurði hvort
hann þyrfti að vera
með hnífinn í bakinu
til að fá hjálp.
„Ég var samt
svo heppin
að vinkona mín sem
var úti að hlaupa kom
að húsinu meðan
sjúkrabílarnir voru
þarna fyrir utan. Hún
tók mig alveg að sér og
fór með mig heim til
sín. ef hana hefði ekki
borið að garði hefði ég
verið skilin eftir ein í
algjöru áfalli.
sara, rannveig og björg „Í dag á ég tvö barnabörn
og tvær dætur og ég held að samband okkar gæti ekki
verið betra. Þótt þær hafi vissulega átt erfitt tímabil
þá spjara þær sig vel í dag.“ Mynd sigurjón ragnar
rannveig grétarsdóttir
„Á tímabili fannst mér ég vera
orðin sérfræðingur í jarðar-
förum en þetta snerist um
að halda áfram, halda áfram,
halda áfram.“ Mynd sigtryggur ari