Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2018, Blaðsíða 48

48 16. mars 2018
S
em fyrr segir þá voru
Folsom-fimmmenn-
ingarnir dæmdir til dauða
1938 eftir að þeir höfðu náð
heilsu eftir uppreisnina árið áður.
Aftökur þeirra voru merkilegar
fyrir þá sök að Texas hafði þá tek-
ið í gagni gasklefa sem leysti af
hólmi snöruna og gálgann.
Svanasöngur
Þann 2. desember, 1938, urðu
Robert Lee Cannon og Albert
Kessel þess vafasama heiðurs að-
njótandi að taka fyrstir manna
sín síðustu andköf í gasklefanum
splunkunýja.
Sagan segir að Cannon og
Kessel hafi eytt sinni síðustu
kvöldstund í að spila hljómplötur
og syngja. Einnig kölluðust þeir
á enda lágu klefar þeirra hlið við
hlið.
Vindlar og viskí
Tíu mínútum fyrir aftökuna reyktu
þeir vindil og fengu sér viskíslurk.
Cannon gekk fyrstur inn í gasklef-
ann, með handleggi reyrða nið-
ur með síðum og berfættur. Hann
var ólaður í stól.
Síðan kom Kessel í fylgd fanga-
varða og var ólaður niður í ann-
an stól, en gasklefinn annaði ekki
nema tveimur aftökum í senn.
„Ekkert mál“
„Það er aldeilis mannsöfnuður-
inn hér,“ sagði Kessel lágum rómi,
en um 40 manns voru mætt-
ir til að fylgjast með. Kessel var
niðurlútur og forðaðist að líta á
áhorfendur.
Þegar vart sýnilegt gasið fór að
liðast upp horfði Cannon út um
glerið, á áhorfendur og myndaði
með vörunum orðin: „Þetta er
ekkert mál.“ Þegar hann var við að
mynda aðra setningu afmyndað-
ist andlit hans – sýndi hvorki bros
né grettu – og hann ranghvolfdi
augunum. Síðan hneig höfuð
hans niður að bringu.
Nöturlegt dauðastríð
Samkvæmt vitnisburði frá
þessum atburði var dauðastríð
Kessels ívið nöturlegra. Hann
virtist reyna eftir fremsta megni
að halda niðri í sér andanum.
Þegar gasið fór að leika um hann
stífnaði hann upp og greip um
stólarmana þannig að hnúarnir
hvítnuðu.
Á
rið 1937 höfðu nokkrir al-
hörðustu fangar í hinu al-
ræmda Folsom-fangelsi í
Kaliforníu, ýmislegt á prjón-
unum, hugnaðist enda lítt dvölin
innan veggja fangelsisins.
Um hádegisbil létu fangarnir til
skarar skríða. Þeir voru Wesley E.
Eudy, Clyde „Mad Dog“ Stevens,
Albert Kessel, Fred Barnes, Robert
Lee Cannon, Bennie Kucharski og
Ed Davis.
Undir því yfirskini að þeir
þyrftu að fá viðtal við fangelsis-
stjórann, Clarence A. Larkin,
komu sjömenningarnir honum og
William J. Ryan, yfirmanni fangels-
isvarðanna, í opna skjöldu, vopn-
aðir hnífum af ýmsum gerðum.
Fangelsisstjórinn stunginn
„Við ætlum út, skítseiðin ykkar,“
hvæsti Eudy og hann og félagar
hans þrengdu að Larkin og Ryan
inni á skrifstofu fangelsisstjórans.
Ryan lét engan bilbug á sér
finna og nánast gelti: „ Sleppið
vopnunum og hunskist héðan
út.“ Hann talaði fyrir daufum eyr-
um og eins og gráðugir úlfar réð-
ust þeir til atlögu gegn Larken sem
mátti sín lítils gegn margnum.
Larkin var stunginn tólf sinnum og
lá óvígur. Ryan hafði verið haldið í
skefjum á meðan af Davis en svo
kom röðin að honum. „Þú munt
gera það sem ég segi þér,“ urraði
Davis á Ryan. „Við ætlum okkur út,
skilurðu það – jafnvel þótt ég þurfi
að drepa til þess.“
Frelsi hvað sem það kostar
Ryan sá ekki ástæðu til að ef-
ast um sannleiksgildi orða Davis.
Hann vissi að Davis var enginn ný-
græðingur þegar kom að morðum,
mannránum, ránum og flótta úr
fangelsum.
Larkin vildi ekki játa sig
sigraðan þrátt fyrir allt og
sagði að fangarnir myndu
aldrei sleppa: Ef þið tak-
ið mig sem gísl munu
verðirnir skjóta – þannig
eru fyrirmælin.“
Stevens sagði að
hann gæfi dauðann
og djöfulinn í öll fyrir-
mæli og ef þeir þyrftu
að klofa yfir Larkin dauðan til að
öðlast frelsi þá yrði svo að vera.
Blekkingar Larkins
Davis vafði vír um háls Larkins,
aðferð sem hann fyrr meir hafði
beitt til að fá sínu framgengt. „Þú
færð Davis-meðferðina,“ sagði
hann mjúkmáll. Hann bætti við að
ef einhver varðanna færi að skjóta
þá myndi Larkin ekki þurfa að
kemba hærurnar.
Þrátt fyrir að Larkin væri ekki
uppgjöf í hug, þá lét hann í hið
andstæða skína: „Þið vinnið strák-
ar. Hvað gerist næst er undir ykk-
ur komið.“
Davis skipaði Larkin að hringja
í vörðinn í turninum fyrir ofan þá,
Joe Brady, og skipa honum að láta
skotvopn sitt síga niður. Síðan átti
Larkin að sjá til þess að komið yrði
með bifreið hans svo fangarnir
gætu komist út um fangelsishliðið.
Davis lagði áherslu á fyrirmælin
með því að herða vírinn um háls
Larkins.
Vörður drepinn
Með brögðum tókst Larkin að ná
sambandi við Jack Whelan, úr-
ræðagóðan ritara sinn, í stað Joe
Brady og með því að tala undir rós
setti hann Whelan inn í aðstæð-
ur, en þóttist allan tímann vera
að ræða við Brady. Síðan lagði
hann símtólið á borðið, þannig að
Whelan heyrði hvað sagt var, og
sagði. „Brady neitar að afhenda
riffilinn. Hann segist munu fylgja
skrásettum fyrirmælum út í ystu
æsar.“
Davis svaraði að bragði, og
Whelan heyrði hvert einasta orð,
að þeim væri fúlasta alvara.
Nánast í sömu andrá hófu við-
vörunarhornin upp söng sinn og
15 verðir með alvæpni komu sér
fyrir fyrir ofan aðalhliðið.
Auk þess ruku verðir að skrif-
stofu Larkins og ruddist einn
þeirra, H.E. Martin, inn, þrátt fyrir
viðvörun Larkins. Martin var yfir-
bugaður af sjömenningunum og
stunginn til bana.
Narraðir út á opið svæði
Eftir að hafa banað Martin sneru
fangarnir sér að Larkin og létu
bræði sína bitna á honum og
veittu honum fleiri stungusár.
13 vinir og ættingjar „Rugeley-eiturbyrlarans“ Williams Palmer guldu fyrir fjárþörf hans með lífinu. Morðin framdi Palmer, sem var læknir, á árunum 1846–1855. Palmer líftryggði væntanleg fórnarlömb og
eitraði svo fyrir þeim með strikníni. Hann var hengdur 14. júní 1856.Sakamál
UppreiSn í FolSom-FangelSinU
n Sjö fangar í Folsom ákváðu að brjótast út í frelsið n Við tók blóðug atburðarás n Verðirnir voru afburðaskyttur n Blýfylltar kylfur og beittar breddur
„Cannon út um
glerið, á áhorf-
endur og myndaði með
vörunum orðin: „Þetta er
ekkert mál.“
Fangelsisgarðurinn í Folsom
Hér var uppreisnin leidd til lykta.„Við drepum
Larkin ef þú
lætur okkur ekki fá
riffilinn þinn.
Robert Lee Cannon.Albert Kessel. Clyde „Mad Dog“ Stevens. Wesley E. Eudy.