Morgunblaðið - 18.10.2017, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 2017
Ævintýri Ekki einasta gleður fjölbreytileiki haustlitanna í náttúrunni okkur mannfólkið þessa dagana, heldur birtast okkur einnig töfrum slegin regnbogabrot líkt og þetta í Esjunni á dögunum.
Eggert
Við afgreiðslu fjár-
laga fyrir yfirstand-
andi ár kom berlega í
ljós að almenningur –
skattgreiðendur – á
ekki marga vini á Al-
þingi. Aðstæður voru í
flestu óvenjulegar.
Ekki hafði tekist að
mynda ríkisstjórn eftir
kosningarnar í lok
október og reyndi tölu-
vert á samstarfsvilja þingmanna. Að
óbreyttum lögum var ljóst að tekju-
skattur almennings myndi lækka á
nýju ári, milliþrepið falla niður og
lægra þrepið lækka enn frekar.
Í aðdraganda kosninga 28. októ-
ber næstkomandi hefur Sjálfstæð-
isflokkurinn gefið fyrirheit um að
lækka tekjuskatt einstaklinga í 35%.
Frá 2013, þegar Bjarni Benedikts-
son settist í stól fjármálaráðherra,
hefur tekjuskattur einstaklinga ver-
ið lækkaður verulega.
Vinstri grænir boða gríðarlegar
hækkanir skatta, eins og ég hef áður
vakið athygli á hér á þessum stað. Í
þeim efnum hafa þeir vinninginn í
harðri samkeppni við Samfylking-
una. Vinstri grænir forðast hins veg-
ar eins og heitan eldinn að upplýsa
kjósendur um hvernig ætlunin er að
standa að skattahækkunum.
Í liðinni viku rifjaði ég upp hvern-
ig skattkerfinu var umbylt í tíð
vinstri stjórnar Sam-
fylkingar og Vinstri
grænna 2009 til 2013.
Vinstri grænir töldu
sig hafa unnið sinn
stærsta hugmynda-
fræðilega sigur og ætla
sér enn stærri sigra í
anda „you-ain’t-seen-
nothing-yet“ að lokn-
um kosningum.
Meirihluti fyrir
skattahækkunum
Í desember síðast-
liðnum lögðu Vinstri grænir fram
róttækar tillögur um hækkun
skatta. Katrín Jakobsdóttir, formað-
ur flokksins, var flutningsmaður.
Þar var lagt til að hætt yrði við að
fella niður milliþrep í tekjuskatti
einstaklinga, eignarskattur yrði
lagður á að nýju, kolefnisgjöld
hækkuð og sykurskattur lagður á.
Þá vildu Vinstri grænir innleiða
þrepaskiptan fjármagnstekjuskatt
með 20% og 25% þrepum.
Píratar gáfu lítið eftir í skatta-
málum. Smári McCarthy vildi hætta
við eða fresta niðurfellingu milli-
þreps og lækkun skattprósentu í
neðsta þrepinu.
Hugmyndafræði Vinstri grænna
og Pírata í skattamálum mætti góð-
um skilningi hjá talsmönnum ann-
arra flokka en Sjálfstæðisflokksins.
Benedikt Jóhannesson, þáverandi
formaður Viðreisnar, tilkynnti að
hann og félagar hans myndu greiða
atkvæði gegn breytingatillögum
Katrínar Jakobsdóttir, þar sem þær
væru viðamiklar og mikilvægt væri
að þær fengju umfjöllun í nefndum,
en til þess hefði ekki unnist tími.
Hann tók hins vegar fram að þessi
afstaða þingmanna Viðreisnar segði
„þó ekkert um afstöðu þingflokksins
til ákveðinna þátta, heldur erum við
hér að mótmæla þessum vinnu-
brögðum“.
Sigurður Ingi Jóhannsson, for-
maður Framsóknarflokksins og þá
starfandi forsætisráðherra, var ekki
fráhverfur hærri sköttum og gjöld-
um. Tímapressa virtist helst standa í
vegi fyrir því að Framsóknarmenn
legðu Vinstri grænum lið, en Katrín
lagði breytingartillögurnar fram 21.
desember. Tillögurnar væru „sumar
hverjar ágætar, sem við Framsókn-
armenn aðhyllumst mjög“. Óttarr
Proppé, formaður Bjartrar fram-
tíðar, tók svipaða afstöðu. Logi Ein-
arsson, formaður Samfylkingar,
lýsti yfir stuðningi við eignarskatt-
inn og sagði rétt að „breiðu bökin“
bæru þyngri byrðar. Hann kvartaði
hins vegar yfir því að tillögur Vinstri
grænna ætti eftir að útfæra. Vegna
þessa sátu Samfylkingar hjá.
Það er í raun merkilegt að tekist
hafi að afnema milliþrepið, lækka
lægra þrepið og um leið koma í veg
fyrir hækkun annarra skatta. Yfir-
lýsingar flestra forystumanna þeirra
stjórnmálaflokka sem eiga sæti á Al-
þingi gáfu ekki tilefni til bjartsýni.
Löngun í hærri skatta
Auðvitað kemur það engum á
óvart að vinstrisinnaðir stjórn-
málamenn séu í hjarta sínu á móti
því að skattar séu lækkaðir. Löngun
þeirra stendur til þess að seilast
dýpra í vasa skattgreiðenda. Lægri
skattar eru í huga vinstri manna „af-
sal“ ríkisins á tekjum. Þeir eru
áhugasamari um að auka milli-
færslur og flækja skattkerfið með
háum jaðarsköttum. Slíkt kerfi
tryggir að meðalmaðurinn öðlast
aldrei skilning á rétti sínum. Tor-
skilið millifærslukerfi með marg-
þrepa tekjuskatti og jaðarsköttum,
felur skattahækkanir ágætlega og
varnir skattgreiðenda gegn auknum
álögum hverfa hægt og bítandi.
Röksemdir vinstri manna gegn
lækkun skatta eru margvíslegar allt
eftir hentugleikum. Skattalækkun
er aðeins fyrir þá efnameiri, lækkun
er á röngum tíma og gerð með röng-
um hætti, skattalækkun veldur of-
þenslu (enda verja stjórnmála-/
embættismenn fjármunum með
skynsamlegri hætti en einstakl-
ingar), lægri skattar vega að rótum
velferðarkerfisins og skattalækkun
er í raun skattahækkun því tekjur
ríkisins hafa aukist við fyrri skatta-
lækkanir.
Röksemdirnar eru margar og
margbreytilegar eftir aðstæðum.
Það er sem sagt aldrei rétt að lækka
álögur á almenning.
Síbreytilegar leikreglur
Á árunum 2008 til 2015 voru gerð-
ar 176 breytingar á skattkerfinu.
Meginþorri breytinganna voru
skattahækkanir eða 132 en 44
skattalækkanir voru gerðar og þær
voru flestar á árinu 2014, undir for-
ystu Bjarna Benediktssonar sem
fjármálaráðherra.
Ef marka má skoðanakannanir
eru meiri líkur en minni á því að
vinstri stjórn taki við völdum að
loknum kosningum. Þá geta lands-
menn gengið að því vísu að skattar
og aðrar álögur munu hækka á nýju
ári. Breytingar á skattalögum verða
í forgangi um leið og öðrum leik-
reglum samfélagsins verður breytt.
Sótt verður að fyrirtækjum og ekki
síður að millistéttinni. Eldri borg-
arar verða enn á ný skotskífa skatt-
manns. Afleiðingarnar eru okkur öll-
um kunnar.
Gegn þessu stendur Sjálfstæðis-
flokkurinn að því er virðist einn.
Eftir Óla Björn
Kárason »Hugmyndafræði
Vinstri grænna og
Pírata í skattamálum
mætti góðum skilningi
hjá talsmönnum ann-
arra flokka en Sjálf-
stæðisflokksins.
Óli Björn Kárason
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Skattgreiðandinn á ekki marga vini