Morgunblaðið - 18.10.2017, Blaðsíða 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 2017
Árið 1974 voru sett
lög um að 10% af
dagvinnulaunum al-
mennra launþega
skyldu greidd til við-
urkenndra lífeyr-
issjóða. Þetta var
fyrsta skrefið í af-
skiptum stjórnmála-
manna af lífeyr-
issjóðum almennra
launþega, en ekki það
síðasta.
Á næsta ári er þessi prósenta
orðin 21,5%, að meðtöldum
greiðslum í séreignasjóði og er
þessi prósenta nú reiknuð af öllum
launum, einnig yfirvinnu. Á fjór-
um árum og átta mánuðum er
hver launþegi þá búinn að greiða
ein árslaun í lífeyrissjóð.
Það merkilega við þessar gríð-
arlegu greiðslur er að launþegar
hafa látið teyma sig út í foraðið og
semja nú sjálfir um þessar
greiðslur við sína viðsemjendur.
Alþingismenn þurfa því ekki leng-
ur að semja lög um þessar
greiðslur, þeir fá skattinn upp í
hendurnar. Því að skattur er
þetta, eins og glöggt má sjá á
tengingum á greiðslum sjóðanna
við skattkerfi landsins.
Sjóðssöfnun þessi er nú í heild
um 4.000 milljarðar króna að
teknu tilliti til greiðslu úr sjóð-
unum. Það er um 12
milljónir á hvert
mannsbarn á landinu
eða um 50 milljónir á
hverja fjögurra
manna fjölskyldu.
Þetta samsvarar góðri
íbúð fyrir þessa sömu
fjölskyldu.
Er eitthvert
vit í þessu?
Á meðan unga fólk-
ið okkar flýr land þar
sem það hefur ekki
pening til að kaupa sér íbúð þá
söfnum við í sjóði sem hella sér út
í samkeppni við þetta sama unga
fólk um þær íbúðir sem byggðar
eru. Þannig eru 21,5% af laun-
unum okkar notuð til að kaupa
upp og byggja íbúðir, sem við höf-
um ekkert yfir að segja og sem
við myndum annars sjálf kaupa
eða byggja fyrir þessa sömu fjár-
muni.
Meðallaun á landinu eru í dag
um 750.000 krónur á mánuði (voru
620 þúsund kr. 2016). 21,5% af
þeim launum eru um 2 milljónir
króna á ári. Eftir fimm ár eru það
um 10 milljónir kr., sem væri
ágætis útborgun í fyrstu íbúð.
Það er hins vegar ekki kostur
fyrir slíkan launþega. Búið er að
koma í veg fyrir það með samn-
ingum stéttarfélags hans og laga-
setningu okkar hinna sem berum
ábyrgð á lagasetningunni í land-
inu.
Fyrstu fimm ár starfsævinnar
greiðir launþeginn mánaðarlega
438 þúsund kr. í skatta og lífeyr-
issjóð og 200-250 þúsund kr. í
leigu sem leigjandi og á þá eftir
62-112 þúsund krónur til að lifa af
mánuðinn.
Varla leggur þessi launþegi fyr-
ir til að safna upp í útborgun á
íbúð eða hvað?
Eftir fimm ár á hann því ekkert
nema óljóst loforð um greiðslur
við starfslok. Vilji hann þá kaupa
sér íbúð á hann ekki fyrir
útborguninni eins og áður kom
fram og fær ekki lán þar sem
hann á ekki veð fyrir því. Veð má
ekki vera hærra en 70-80% af
verðmæti eignarinnar.
Sé eignin 35 milljón kr. virði
þarf hann því að eiga 7-10 millj-
ónir króna, en þær á hann ekki,
þær fóru í lífeyrissjóðinn. Hann er
því staddur á sama stað og í upp-
hafi og heldur áfram að greiða
sína skatta, sinn lífeyrissjóð og
húsaleigu og reynir síðan að lifa á
62-112 þúsund kr. eftirstöðvum á
mánuði.
Hvernig væri líf launa-
mannsins án lífeyrissjóðs?
Hefði launþeginn sjálfur ráð-
stafað 21,5% af laununum sínum í
stað þess að greiða sömu upphæð
í lífeyrissjóð þá væri staða hans
töluvert önnur. Eftir fimm ára
vinnu ætti hann þær 10 milljónir
sem hann þarf fyrir útborgun í
íbúðinni. Þá tækju við greiðslur af
lánum sem í upphafi væri svipuð
upphæð og hann hefði annars
greitt í húsaleigu. Þær greiðslur
mundu síðan lækka ár frá ári þar
til íbúðin væri að fullu greidd.
Ráðstöfunarfé launþegans væri
þá orðið 312 þúsund krónur á
mánuði í stað 62-112 þúsund kóna
og hann ætti þá íbúðina að fullu.
Íbúðin er trúlega álíka verðmæt
og þegar hann keypti hana. Hann
sparar sér mánaðarlega íbúð-
arleigu að upphæð 75 milljónir
króna á 25 árum og notar þá pen-
inga til að kaupa sér íbúð sem
kostar 35 milljónir. Mismuninn
getur hann sparað, fjárfest eða
notað til að eiga gott líf.
Í stað þess að safna í sjóði öðr-
um til framfærslu og hugsanlega
launþeganum sjálfum í ellinni að
frádregnum fullum sköttum og að
frádregnum opinberum greiðslum
frá hinu opinbera.
Við gætum bætt hér við hug-
leiðingum um hvernig íbúðareig-
endur hugsa um eign sína og á
móti hvernig leigjendur gera það,
hvernig eigendur fjármuna fara
með sína fjármuni og ávaxta þá og
á móti hvernig sjóðsstjórar lífeyr-
issjóða gera það. Hvað utanum-
hald peninganna kostar í höndum
eiganda á móti því hvað rekstur
lífeyrissjóðanna kostar o.s.frv.
Einnig hver munurinn er á
skattgreiðslum á eigin fé og á
greiðslum úr lífeyrissjóði á efri ár-
um þar sem fullur skattur er
reiknaður á bæði höfuðstól og
vexti.
Við erum hér að tala um full-
orðið fólk sem flest getur séð fót-
um sínum forráð án misviturs
stóra bróður.
Látum af forræðishyggjunni og
bjóðum unga fólkinu okkar að
vera áfram hjá okkur !
Aðalorsök íbúðaskorts á Íslandi
Eftir Sigurð
Ingólfsson
» Svona losum við
okkur við unga
fólkið okkar úr landi.
Sigurður Ingólfsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Hannars ehf.
Í þetta fara launinþín
Ef þú ert leigjandi og ert með
750.000 kr. mánaðarlaun
108.375
61.500
168.750
161.250
250.000Húsaleiga 33,3%
Lífeyrissjóður 21,5%
Tekjuskattur 22,5%
Útsvar
Allt annað
14,5%
8,2%
Maður var nefndur
Vladimir Lenin. Hann
var rússneskur mað-
ur.
Lenin hreifst mjög
af hugmyndafræði
Karls Marx og þá
væntanlega einnig
hugmyndafræði
þeirra manna sem
mynduðu kommúnur
og kölluðu sig því
kommúnista áður en Marx kom
fram á sjónarsviðið. Lenin skrifaði
fjölmargar bækur um nefnda hug-
myndafræði og segja sumir að
hann hafi átt eins mikinn þátt í að
skapa þessi „trúarbrögð“ og Marx
sjálfur, enda eru ýmsir sem kalla
sig leninista.
Á tímabili í kringum aldamótin
1900 starfrækti Lenin bylting-
arskóla í París (ólöglegan og því
neðanjarðar). Þar mun hann hafa
kennt t.d. hvernig fámennur hópur
kommúnista ætti að starfa í landi
með hefðbundið stjórnarfar.
Fyrsta boðorðið var náið völdum í
verkalýðshreyfingunni og ef engin
slík hreyfing er til í landinu þá
stofnið hana einfaldlega í hvelli,
beitið henni síðan til að stunda
efnahagslega skemmdarstarfsemi,
valda ringulreið og öryggisleysi,
svo íhaldsstjórnin ætti fullt í fangi
með að redda efnahagsmálunum
frá einum tíma til annars. Spillið
fyrir þeim eins og hægt er og látið
þá aldrei hafa frið. Látið þá hafa
sem mest fyrir því að halda völd-
unum.
Þetta kenndi Lenin og komm-
únistar á Íslandi fóru nákvæmlega
eftir þessu. Þeir náðu fljótlega
völdum í hinum tiltölulega frið-
sömu verkamannafélögum sem
stofnuð höfðu verið. Þá var líka
friðurinn úti. Kommúnistar fóru að
gera kröfur sem ekki
var hægt að ganga að í
miðri heimskrepp-
unni, var þá efnt til
óeirða og slagsmála,
sumir höfðu jafnan
barefli með sér á
svona fundi ef kreppt-
ir hnefar skyldu ekki
duga. Íhaldið lét loks
undan og setti lög um
verkföll og vinnudeil-
ur.
Verkalýðshreyf-
ingin öðlaðist verk-
fallsrétt og þar með má segja að
kommúnistar hafi fengið hið
endanlega vald í landinu. Nú gátu
kommúnistar þvingað stjórnvöld til
að samþykkja næstum hvað sem
var aðeins með því að sitja nógu
lengi í verkfalli. Opinberlega var
hamrað á slæmum lífskjörum í
landinu en hinar pólitísku kröfur
voru gjarnan settar fram á lok-
uðum samningafundum sem hófust
helst ekki fyrr en pólitísk stjórn-
völd komu að borðinu.
Því var alltaf haldið fram að til-
gangurinn með verkföllunum væri
að bæta lífkjör fólksins. En það var
einfaldlega blekking, allir hljóta að
sjá að ekki kom til greina að bæta
lífskjörin og ganga þannig í lið með
íhaldinu, hjálpa íhaldinu að halda
uppi góðum lífskjörum. Stjórnvöld-
in yrðu vinsæl og gætu setið að
völdum til eilífðarnóns, en verka-
lýðsforingjarnir sjálfir yrðu áhrifa-
lausir og óþarfir með öllu. Kjara-
samningar hafa aldrei verið annað
en fjárkúgun. Verkfall er hliðstætt
því að miða byssunni á höfuð fyr-
irtækjanna og hrópa: „Peningana
eða lífið“. Rétt eins og göturæningi
í húsasundi.
Afleiðingarnar af þessum vinnu-
brögðum voru auðvitað ekkert ann-
að en verðbólga og aftur verðbólga,
þótt verkalýðsforsprakkarnir hafi
að sjálfsögðu aldrei viljað viður-
kenna það. Með verkfalli er verið
að kúga fyrirtækin til að borga
meira fyrir það sama sem þau
fengu áður. Þótt menn fái meiri
peninga með þessu móti þá leggja
þeir ekkert meira á móti, því vinn-
an er sú sama að öllu leyti. Menn
vinna sömu störfin eins og ekkert
hafi í skorist, afköstin eru þau
sömu, allt er við það sama nema að
nú þarf launagreiðandinn að borga
fleiri krónur fyrir það sama sem
hann fékk áður. Launahækkunin
kemur því fyrir nákvæmlega ekki
neitt.
Ekki verður annað séð en krón-
an hafi minnkað, það er þarna sem
gengið fellur í raun. Menn hafa
verið að meta peningana minna en
ekki vinnuna meira. Það er raun-
verulega svo í viðskiptum að það er
kaupandinn sem ræður verðinu. Ef
honum líka ekki verðið þá kaupir
hann ekki. Venjulegt fólk fer svona
að á hverjum degi. Verslanirnar
eru fullar af vörum en fólk kaupir
aðeins það sem það hefur efni á.
Nú um stundir er mikið fárast út
af ofbeldi. Ofbeldi á heimilum, of-
beldi á götum úti, ofbeldi á vinnu-
stöðum, að ógleymdu kynferðisof-
beldi, en þó þykir ofbeldi í kjara-
samningum sjálfsagt, þó það sé
löglegt. Þar á við máltækið „löglegt
en siðlaust“. Menn spyrja gjarnan:
„Hvað áttum við annað að gera?“
Svarið finnst með því t.d. að
spyrja hvað aðrar þjóðir gerðu.
Gjaldmiðlar allra nágrannaland-
anna eru mörgum sinnum verð-
meiri en íslensk króna. Og það er
ekki krónunni að kenna!
Vissulega hafa lífskjör batnað og
það þrátt fyrir „kjarabaráttu“
kommúnista. Lífskjörin hafa batn-
að fyrst og fremst fyrir áhrif tækn-
innar. Tæknin eykur afköst og auk-
in framleiðsluafköst eru það eina
sem getur bætt lífskjörin yfirleitt.
Það má t.d. sjá þegar vel fiskast;
efnahagur batnar.
Kommúnistar og kjaramál
Eftir Pétur
Guðvarðsson »… enda hafa kjara-
samningar aldrei
verið annað en fjár-
kúgun.
Pétur Guðvarðsson
Höfundur er blaðburðarkarl
og fv. bóndi.
Hinn nýi stjórn-
málaflokkur, Miðflokk-
urinn, kynnti nýlega
flokksmerki sitt, sem er
hvítur prjónandi hest-
ur, sem á að vera tákn-
mynd, logo, fyrir þenn-
an stjórnmálaflokk.
Hefur formaður flokks-
ins, Sigmundur Davíð,
lýst því fyrir hvað þetta
flokksmerki eigi að
standa, með mörgum fögrum og há-
fleygum orðum. Sér hann greinilega
sjálfan sig sem riddarann á hvíta hest-
inum, sem kemur sem frelsandi engill
til að bjarga alþýðunni frá pólitískum
glundroða og upplausn í þjóðfélaginu.
Þá hefur listamaðurinn Goddur líka
tjáð sig á svipuðum nótum og tengt
merkið m.a við ljóð höfuðskálda Ís-
lands í hástemmdum lýsingum og við
„rómantíska fagurfræði“ og sér þar
samhengi milli þess og hrossins. Ekki
er ég sjálfur sammála þeim og veit um
marga fleiri sömu skoðunar og erum
við þá kannski nær yfirborði jarðar en
tvímenningarnir. Rétt er þó að geta
þess hér, að í sjálfu sér er þó ekki ver-
ið að amast við stofnun þessa flokks
eða klofninginn úr Framsókn-
arflokknum, ekki síst ef svo heppilega
tækist til að sá flokkur þurrkaðist út
af þingi. Er ég þá ekki að gera lítið úr
sjálfum þingmönnum Framsókn-
arflokksins.
Þar sem ég er ekki hestamaður og
umgengst ekki hross, þá yrði ég sjálf-
ur skíthræddur við prjónandi ótaminn
hest, að hann gæti slegið mig í bram-
boltinu, sem leiddi til þess að ég og þá
fleiri mér sama sinnis þyrðum ekki að
koma nálægt hestinum, sem væri allt-
af tilbúinn að rísa styggur upp á aft-
urlappirnar og vera með uppsteyt.
Ekki getur það verið, að það eigi að
verða það hugarástand, sem eigi að
skapa hjá kjósendum með þessu
flokksmerki og þá um leið ábending
þessa flokks til þeirra að koma ekki
nálægt flokknum ella geti þeir skaðast
eða hlotið verra af. Það sem er þó að
mínu mati óheppilegast við þetta
flokksmerki er, að kjósendur gætu lit-
ið svo á, að þetta hestamerki megi í
raun líta á sem tákn fyrir væntanlega
þingmenn Miðflokksins, þ.e. að þeir
séu tréhestar sem muni stunda
hrossakaup í miðjumoði.
Einnig hafa menn líka
velt því fyrir sér, hvort
þetta flokksmerki sé
stolið eða stílfært merki
einhverrar bifreiðateg-
undarinnar eða hug-
myndin sé fengin ein-
hvers staðar annars
staðar frá. Klúður í
fyrsta skrefi. Þá verður
alltaf að hafa það hug-
fast, að táknmerki er enn
viðkvæmara hvað gagn-
rýni snertir en illa samdar auglýs-
ingar, sem má auðveldlega breyta og
bæta, en táknmerkið stendur óbreytt.
Hvaða augum svo sem menn líta
þetta flokksmerki Miðflokksins, þá má
aldrei áður en farið er af stað leyfa sér
þann munað að muna ekki eftir gár-
ungunum, sem ég er sí og æ að vara
við. Þeir eru að venju alltaf tilbúnir að
snúa út úr öllu, og hlífa engum, eins og
dæmin sýna og sanna. Flokksmerki,
tákn stjórnmálaafls, þarf að vera skot-
helt og ekki síst gagnvart þessum
náungum. Þetta flokksmerki er það
alls ekki, eins og ég hef rakið og mun
væntanlega koma æ betur í ljós þessa
dagana fyrir kosningar. Segir það sig
sjálft, að þessi nýi stjórnmálaflokkur
má alls ekki við því, að gefa svona auð-
velt höggfæri á sér, þannig að athyglin
og áhuginn á flokknum kunni að bein-
ast ekki síst að því að skemmta skratt-
anum með útúrsnúningum vegna
þessa óheppilega flokksmerkis. Það
leiðir væntanlega í framhaldinu af sér
gagnrýni á málefnin, sem flokkurinn
vill standa fyrir og koma á framfæri.
Ég ítreka að endingu. Gleymið ekki
tilvist gárunganna, áður en göslast er
af stað. Muna skal spakmælið: Í upp-
hafi skal endinn skoða.
Vanda skal til verks
Eftir Jónas
Haraldsson
Jónas Haraldsson
» Sér hann greinilega
sjálfan sig sem ridd-
arann á hvíta hestinum,
sem kemur sem frels-
andi engill til að bjarga
alþýðunni frá pólitískum
glundroða og upplausn í
þjóðfélaginu.
Höfundur er lögfræðingur.
Viðskipti