Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.12.2017, Qupperneq 10

10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.12. 2017
VETTVANGUR
Moskva, Volgograd ogRostov-on-Don. Á þess-um þremur borgum
verða augu allra Íslendinga eftir
nokkra mánuði, þegar karlalands-
liðið í fótbolta tekur þátt í HM í
Rússlandi.
Þátttakan á HM verður líklega
mesta landkynning sem Ísland hef-
ur fengið frá upphafi. Næstum
helmingur mannkyns mun fylgjast
með keppninni, en aðeins 32 lönd
eiga þar lið.
Íslandsstofa vinnur nú þegar út
frá því að markaðsstarf hennar er-
lendis muni að verulegu leyti taka
mið af HM og er byrjuð að leggja
drög að því, sem er skynsamlegt.
Af þessu tilefni er við hæfi að
velta fyrir sér sjálfsmynd okkar Ís-
lendinga. Að mínu mati eiga orð
Jóns Sigurðssonar í fyrsta árgangi
„Nýrra félagsrita“ vel við enn þann
dag í dag. Jón segir þar:
„En því aðeins
geta þjóðirnar til
fulls þekkt sig
sjálfar, að þær
þekki einnig aðr-
ar þjóðir, gefi
nákvæman gaum
að öllu lífi þeirra
og framförum,
og taki dæmi þeirra og reynslu sér
til eftirdæmis og viðvörunar. En
það er bágt fyrir þá, sem búa langt
frá öðrum, eins og Íslendingar, að
þekkja nákvæmlega til slíks, og
verður þeim því hætt við, eins og
meira eða minna bryddir á hjá öll-
um eyjabúum, að þeir gera annað
hvort of mikið úr sjálfum sér eða of
lítið, þykjast annað hvort vera sæl-
astir manna eða vesælastir, og á
hinn bóginn meta allt hið útlenda
annað hvort of mikils eða of lítils.“
Þetta er ennþá dálítill ljóður á
okkar ráði að mínu mati. Við förum
öfganna á milli í áliti okkar á sjálf-
um okkur og það sama gildir um
hið erlenda; álit okkar á því er ým-
ist í ökkla eða eyra. Vonandi öðl-
umst við þroska til að skynja hér
fleiri blæbrigði en svart og hvítt.
Án nokkurs oflætis er óhætt að
segja að það sé sláandi hvílíkur
reginmunur er á sjálfstrausti þjóð-
arinnar í dag í samanburði við þann
tíma sem Jón Sigurðsson steig inn
í. Við upphaf nítjándu aldar var al-
menn deyfð yfir Íslendingum og
svartsýni á möguleika og framtíð
landsins, hvað þá að við gætum
staðið á eigin fótum eða haft roð við
öðrum þjóðum í alþjóðlegri sam-
keppni. Landsmenn höfðu, með
orðum Jóns sjálfs: „… misst traust-
ið á sjálfum sér […] og viljann til að
hjálpa sér sjálfir; þeir hafa misst
hinn alþjóðlega anda til allra fram-
kvæmda, og orðið kotungar […]“ –
eins og hann segir í formála að
„Lítilli varningsbók“.
Í dag er þessu þveröfugt farið.
Við erum sem betur fer full sjálfs-
trausts og atorku og teljum okkur
eiga fullt erindi á alþjóðavettvangi
á hverju því sviði sem við kærum
okkur um að stíga inn á.
En hver erum „við“, það er að
segja: við Ís-
lendingar? Það
er líka ástæða til
að velta því fyrir
sér.
Við nútíma-
fólkið teljum
okkur almennt
aðhyllast skyn-
semi, vísindi og áþreifanleg rök
fremur en tilbúning og hindurvitni.
En þegar betur er að gáð eru
furðulega margar stoðir í samfélagi
okkar einmitt tilbúningur okkar
sjálfra. Verðgildi peninga er eitt af
þessum tilbúnu fyrirbærum sem
hvíla á tiltrú og trausti allra hlut-
aðeigandi fremur en hlutlægum,
áþreifanlegum þáttum.
Þjóðríkið og hverjir tilheyra því
er annað dæmi. Það er mannanna
verk. Sú staðreynd liggur kannski
síður í augum uppi fyrir þá sem
byggja eyjur með náttúruleg
landamæri, en við þurfum ekki að
horfa lengra en til Spánar til að sjá
að mörk þjóðríkja eru langt frá því
að vera sjálfsögð eða óumdeild. Hið
sama gildir um sjálft þjóðerni
hvers einstaklings. Það er hvorki
einfalt né sjálfgefið. Sumpart er
það lögformlegt og sumpart er það
hreinlega ákvörðun hvers og eins,
en hvort tveggja er mannanna
verk.
Í þeirri sterku bylgju rétt-
mætrar gleði og stolti yfir þjóðerni
okkar sem vænta má næsta sumar,
þegar saman fara þátttaka á HM,
þjóðhátíð og hundrað ára afmæl-
isár fullveldis okkar, er full ástæða
til að hugleiða þessa þætti vel.
Að þekkja sjálfan sig
’Við förum öfganna ámilli í áliti okkar ásjálfum okkur og þaðsama gildir um hið er-
lenda; álit okkar á því er
ýmist í ökkla eða eyra.
Úr ólíkum
áttum
Þórdís Kolbrún
Reykfjörð Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Kirkjuheimsóknir skólabarna eru
gjarnan til umræðu á þessum árs-
tíma. Sjónvarpsmaðurinn Helgi
Seljan lýsti sinni skoðun á
Facebook. „Nú er Davíð Þór fínn
gæi og allt. En það breytir því
ekki að kirkjuheimsóknir eru
ekkert skárri í moskum, eða
sýnagógum.
Við þurfum að fara að hætta
meðvirkni við þessi grímuböll öll
sömul. Það er álíka relevant að
senda börn í starfsþjálfun til loft-
skeytamanns. Og fordómum fyrir
einstaka trúarbrögðum verður
ekki eytt með að senda barna-
hópa á milli trúarleiðtoga. Sagan
ætti að hafa kennt okkur það.“
Fjölmiðlakonunni Snærós
Sindradóttur var forsetinn of-
arlega í huga eftir
ræðu hans við þing-
setningu í vikunni.
„Ég verð alltaf jafn
hissa á því að við
Íslendingar höfum
borið gæfu til þess að kjósa
svona frábæran forseta. Bendir til
þess að við séum ekki alveg búin
að missaða. Djöfull er þetta góð
ræða.“
Facebooknotendur hafa undan-
farna daga verið að birta nokkurs
konar ársuppgjör þar sem sam-
félagsmiðillinn velur myndir og
viðburði sem talið er að not-
endum þyki vert að minnast.
Sirrý Arnardóttir deildi sínu
uppgjöri en þó með
ákveðnum fyrirvara.
„Við förum öfganna
á milli í áliti okkar á
sjálfum okkur og
það sama gildir um
hið erlenda; álit
okkar á því er ýmist í ökkla eða
eyra.“
AF NETINU
Síðumúla 22 | Sími 517 0404 | serefni.is
Opið: 8-18 virka daga 10-14 á laugardögum
Svansvottuð
betra fyrir umhverfið, betra fyrir þig
Almött veggmálning
Dýpri litir – dásamleg áferð