Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.12.2017, Qupperneq 38

LESBÓK Jólahátíð barnanna verður í Norræna húsinu í dag, laugardag, milli kl.11 og 17. Boðið verður upp á föndursmiðjur, jólabíó, jólaball, jólaleik-
hús, jólaupplestur. Aðgangur og þátttaka er ókeypis.
Jólahátíð barnanna
38 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.12. 2017
Tónlistarkonan Hafdís Bjarnadóttir hefurgefið út samansafn af verkum sínum fráárunum 2009 til 2017 undir heitinu Já.
Um er að ræða safnplötu af tónlist sem hún
hefur samið fyrir ýmis verkefni bæði hér
heima og erlendis. „Þetta er svolítið eins og að
taka til á skrifborðinu sínu; hrúgur af músík
sem ég er búin að vera að vinna í. Alls konar
verkefni í útlöndum og hér á landi, með hinu og
þessu fólki. Mig langaði að taka til í þessu og
setja þetta á form sem fólk gæti hlustað á sem
eina heild,“ segir Hafdís sem í vikunni hlaut
Kraumsverðlaunin fyrir plötuna. Alls hlutu sex
listamenn og hljómsveitir þessi árlegu plötu-
verðlaun tónlistarsjóðsins Kraums en þau voru
nú veitt í tíunda sinn.
Mikið af músíkinni á safnplötunni er endur-
unnið og endurbætt en Hafdís segir að fjar-
lægðin frá upprunalegu lögunum sé þó tölu-
vert mikil.
Lögin eru ólík, samin fyrir mismunandi
verkefni, tekin upp á mismunandi stöðum og á
mismunandi tímum en platan myndar samt
sem áður eina heild. Verkin eru draumkennd á
köflum og draga hlustandann inn með taktföst-
um og óreglulegum töktum í bland við hljóma
úr hljóðfærum og umhverfishljóðum. Við end-
urgerð laganna var bætt við trommum og gítar
í ýmsum lögum og minnir takturinn úr hljóð-
færunum stundum á djass og stundum á hægt
framsækið rokk.
Hljóðritar nærumhverfi sitt
Hafdís hefur hljóðritað alls kyns umhverfis-
hljóð í gegnum tíðina sem hún vinnur úr inni í
hljóðveri og notar á plötunni. Í titilverkinu
„Já!“ er samtal á kaffihúsi hljóðritað og öll já-
in klippt út til að kanna mismunandi hljómfall
orðsins. Auk þess segir hún að bolla- og diska-
glamur og hljóð úr loftræstikerfi hafi haft áhrif
á smíði lagsins.
Í verkinu „Mánudansi“, sem er í miklu uppá-
haldi blaðamanns, heyrist í glasi og rennilás
sem með taktföstum hætti leiða lagið á ein-
hvern hátt áfram meðan það þéttist og fleiri
hljómar bætast við. Svolítið eins og tölvuforrit
eða vél að ræsa sig með taktföstum hætti.
„Mánudans“ samdi Hafdís fyrir hollenska
harmonikkuleikarann Ericu Roozendaal og
var verkið notað í dansverkinu minne m’in:e
m:a eftir sænska danshöfundinn Mariu Matt-
son en hefur öðlast sjálfstætt líf gegnum ýms-
ar breytingar að sögn Hafdísar.
„Mér finnst gaman að hugsa um umhverfis-
hljóð sem effekt eða tónlistarlegt efni. Þetta er
svolítið eins og tungumálið; það eru tónar sem
fara upp og niður í tungumálinu og það líkist
svo mikið músík á einhvern hátt. Mér finnst
skemmtilegt að dansa á grensunni og hræra
því saman.“ Hún segir auðvelt að heyra tónlist
í umhverfinu ef hlustað er eftir því en hún seg-
ist tengja ósjálfrátt umhverfishljóð og tónlist
saman í sínu daglega lífi. „Ég var að borða á
veitingastað um daginn og þar var tónlist í
bakgrunninum og svo hringdi sími. Þessi sími
var lítilli sexund fyrir ofan grunntóninn í bak-
grunnsmúsíkinni. Maður er allt í einu farinn að
tengja umhverfishljóð við tónlistina sem ég
heyri,“ segir hún og hlær við.
Í verkinu „Breiðholt – Nørrebro“, sem er
samið fyrir danska hljóðfærahópinn
SCENATET, eru umhverfishljóð einnig notuð
en tekin upp í tveimur löndum. Verkið er í
grunninn unnið úr umhverfishljóðum úr Breið-
holti, þar sem Hafdís ólst upp, í bland við hljóð
úr hverfinu sem hún bjó í á Nørrebro í Kaup-
mannahöfn. Hún blandar svo hljóðfæraleik úr
nálægð og fjarlægð við umhverfishljóðin. Hall-
grímskirkjuklukkurnar hljóma síðan í laginu
„Freyjugötu“, sem Hafdís samdi fyrir ljósa-
innsetningu á Vetrarhátíð í Reykjavík. Kirkju-
klukkunum er þar blandað saman við tóna úr
gömlum Buchla 200-hljóðgervli sem Hafdís
vann með í EMS-hljóðverinu í Stokkhólmi.
Hún klippti síðan sópransaxófónsspuna Jóels
Pálssonar saman við þessa tóna og útkoman er
stutt en mjög skemmtileg.
Breytir tölum hrunsins í fagra tóna
Án efa eitt áhugaverðasta verkið á plötunni er
„Krónan/ ISK“; unnið eftir línuritum og tölu-
legum upplýsingum frá íslensku bönkunum á
árunum 2007 til 2009.
Í þessari útgáfu er bætt við hljóðum úr
áhorfendastúku á körfuboltaleik og endar lagið
á hljóðriti af íslenskum mófuglum. Hafdís seg-
ir að dramatískt flökt og fall krónunnar í
kringum bankahrunið hafi vakið áhuga sinn á
þessum tíma og hún í kjölfarið ákveðið að nýta
það sem efni í tónlist. „Ég var í námi úti í
Kaupmannahöfn þegar hrunið varð. Ég flutti
þangað út árið 2007. Þá var allt svo ódýrt og
æðislegt og maður var ótrúlega ríkur Íslend-
ingur í Danmörku. Svo fljótlega fann ég hvern-
ig peningarnir mínir urðu alltaf minna og
minna virði. Snemma 2008 og jafnvel í lok 2007
var krónan byrjuð að lækka og mér fannst
þetta svo áhugavert; ég var alltaf að reyna að
finna hvenær væri best að millifæra þannig að
ég fengi sem mest fyrir peninginn minn. Ég
var mikið að spá í þetta og svo var manni hætt
að lítast á hvernig krónan varð lægri og lægri,
en á Íslandi virtist þetta einhvern veginn ekki
hafa jafn mikil áhrif enn.“ Efnahagshrunið
hafði persónuleg áhrif á Hafdísi þar sem lækk-
andi gengi krónunnar hafði mikil áhrif á hús-
næðis- og framfærslukostnað.
Hún segir að efnahagssveiflurnar á þessum
tíma hafi verið svo dramatískar að það hlyti að
vera hægt að gera tónlist úr þeim. „Ég sá þetta
svona vera að gerast semsagt og var mikið að
fylgjast með þessu. Þegar hrunið varð sá ég
hvernig þetta féll. Línuritin voru svo drama-
tísk að ég hugsaði að það hlyti að vera hægt að
gera músík úr þessu, hvernig þetta hryndi nið-
ur, og svo var þetta bara dautt!“ Verkið vann
hún upp úr skýrslu frá Glitni; tölum og línurit-
um í tengslum við skuldatryggingarálagið og
stöðu íslensku krónunnar gagnvart þeirri
dönsku. Hún breytti tölum í tóna með afar
áhrifaríkum hætti og finnur hlustandinn
dramatíkina sem fylgdi þessum tímum.
Hafdís Bjarnadóttir gefur út safn-
plötuna Já. Samsett úr verkum
síðustu ára í bland við nýja tóna.
Morgunblaðið/Hari
Fagrir hljómar finnast víða
Hafdís Bjarnadóttir gefur út safnverkið Já, sem inniheldur endurbætta tónlist úr fjölbreyttum verkefnum síðustu ára.
Á plötunni má finna alls kyns hljóma sem hún hefur hljóðritað úr umhverfi sínu í gegnum tíðina, bæði á Íslandi og erlendis.
Magnús Heimir Jónasson mhj@mbl.is
’Þetta er svolítið eins og aðtaka til á skrifborðinu sínu;hrúgur af músík sem ég er búin aðvera að vinna í. Alls konar verk-
efni í útlöndum og hér á landi,
með hinu og þessu fólki. Mig
langaði að taka til í þessu og setja
á form sem fólk gæti hlustað á.