Morgunblaðið - 23.12.2017, Qupperneq 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. DESEMBER 2017
Spring Copenhagen hnotubrjótur
Verð 9.900 kr.
laugavegi 47 www.kokka.is kokka@kokka.is
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Á fimm árum nemur fjárfesting HB
Granda í sex nýjum skipum um 20
milljörðum króna. Í gær tók fyrir-
tækið á móti nýjum ísfisktogara,
sem ber nafnið Viðey RE, en fyrr á
árinu komu systurskipin Engey RE
og Akurey AK frá Céliktrans-
skipasmíðastöðinni í Tyrklandi.
Ísfisktogararnir þrír kosta sam-
tals um sjö milljarða króna, sam-
kvæmt upplýsingum Vilhjálms Vil-
hjálmssonar, forstjóra HB Granda.
Er þá miðað við að allur búnaður sé
kominn um borð, meðal annars full-
kominn lestarbúnaður þar sem
sjálfvirknin er í fyrirrúmi.
Frystitogari frá Spáni 2019
Uppsjávarskipin Venus NS og
Víkingur AK komu til HB Granda
frá tyrknesku skipasmíðastöðinni
2015 og kostuðu samtals rúmlega
sjö milljarða, ísfisktogararnir þrír
koma til landsins á þessu ári og stór
frystitogari er væntanlegur frá
skipasmíðastöð á Spáni eftir hálft
annað ár, en hann kostar rúma
fimm milljarða. Í heildina nemur
fjárfestingin nálægt 20 milljörðum,
að sögn Vilhjálms.
Upp í þennan kostnað kemur sala
á eldri skipum. Þannig var frysti-
togarinn Þerney seldur til Suður-
Afríku í haust fyrir um 1.350 millj-
ónir. Uppsjávarskipin Ingunn og
Faxi voru seld til Vinnslustöðvar-
innar í Vestmannaeyjum í maí 2015
og jafnframt keypti Vinnslustöðin
þá tæplega 0,7% af loðnukvótanum
af HB Granda. Heildarsamnings-
verð þeirra viðskipta var 2.150
milljónir. Þá hefur ísfisktogarinn
Ásbjörn verið seldur fyrir 50 millj-
ónir til kaupenda í Íran, frystitogar-
inn Venus fór til Grænlands og upp-
sjávarskipið Lundey var selt til
Noregs.
Á næstu vikum verður búnaður
settur um borð í Viðey hjá Skag-
anum 3X á Akranesi og er vonast til
að skipið fari til veiða í lok mars eða
í apríl. Akurey, sem kom til lands-
ins 20. júní, fer til veiða um miðjan
janúar, en búnaður hefur verið sett-
ur í skipið á Akranesi. Tafir urðu á
lokametrunum þar sem panta þurfti
að nýju tölvunema í lestarkerfi frá
erlendum framleiðanda.
Fordæmalaust verkefni
Engey var fyrst í röð systranna
þriggja og kom til landsins frá
Tyrklandi í janúar síðasta vetur.
Eftir nokkra hnökra í upphafi segir
Vilhjálmur að lestarkerfið og annar
búnaður um borð hafi haft ótrúleg-
ar breytingar í för með sér.
Við móttöku Viðeyjar í gær sagði
Vilhjálmur meðal annars: „Við er-
um nú búin að gera Engey út í
nokkra mánuði og teljum orðið full-
ljóst að þessi mikli tækjakostur sem
hefur verið hannaður í samstarfi við
okkur mun skila okkur þeim ár-
angri sem vonir stóðu til. Hugbún-
aður og forritun hefur hins vegar
reynst mun tímafrekari og meira
verkefni en gert var ráð fyrir enda
um nýsköpun að ræða. Hér er um
fordæmalaust verkefni að ræða –
algera nýjung á heimsvísu.“
Við móttökuna fluttu þau Krist-
ján Þór Júlíusson, sjávarútvegsráð-
herra, og Lív Magneudóttir, forseti
borgarstjórnar, ávörp. Rannveig
Rist, varaformaður stjórnar HB
Granda, gaf skipinu formlega nafn
og séra Hjálmar Jónsson blessaði
skipið. Karlakór Reykjavíkur söng
tvö lög áður en gestum var boðið að
skoða nýsmíðina.
Skipstjóri á Viðey verður Jóhann-
es Ellert Eiríksson og fylgir áhöfn-
in af Ottó N. Þorlákssyni honum yf-
ir á nýja skipið.
Örfirisey á veiðar í janúar
Bilun varð í skrúfubúnaði frysti-
skipsins Örfiriseyjar í lok október
er skipið var að veiðum í Barents-
hafi. Örfirisey var dregin til hafnar í
Norður-Noregi og þegar hafist var
handa við viðgerð í Svolvær komu
fleiri bilanir í ljós. Að sögn Vil-
hjálms er nú reiknað með að
skipið komist út um miðjan
janúar, en samhliða við-
gerðum hefur verið unnið
að viðhaldsverkefnum,
sem til stóð að fara í
á næsta ári.
Þegar bilunin
varð í Örfirisey
átti HB Grandi
eftir að veiða um
3-400 tonna kvóta
í Barentshafi og
fellur hann niður á
milli ára.
20 milljarða fjárfesting á 5 árum
 HB Grandi lætur smíða sex ný skip á fimm árum  Þriðju systurinni frá Tyrklandi fagnað við
Norðurgarð í gær  Búnaður um borð í ísfisktogurunum nýjung á heimsvísu, sagði forstjórinn
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Þriðja systirin Tekið var á móti Viðey RE með viðhöfn á Norðurgarði í gær, en hún er þriðja í röð systurskipa frá Tyrklandi.
Vel tækjum búið skip Jóhannes Ellert Eiríksson, skipstjóri, í brúnni.
Við formlega móttöku á Viðey
RE í gær sagði Vilhjálmur Vil-
hjálmsson, forstjóri HB Granda,
meðal annars:
„Vissulega var um löngu
tímabæra endurnýjun að ræða
og það sést best á því hversu
gífurlegur munur er á þeim
skipum sem eru að hverfa úr
rekstri; þeim Ásbirni sem nú er
kominn til Írans, Sturlaugi
H. Böðvarssyni og Otto N.
Þorlákssyni og systrunum
þrem Engey, Akurey og
Viðey. Það er ekki bara
skrokklagið sem fer mun
betur með skip og
menn heldur er allur
aðbúnaður gjör-
breyttur til hins
betra. Erfiðustu störf-
in hverfa með gömlu
skipunum og svo mætti
lengi telja.“
Erfiðustu
störfin hverfa
TÍMABÆR ENDURNÝJUN
Vilhjálmur
Vilhjálmsson
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Öll seiði sem sleppt verður í
sjókvíar verða með „fingrafar“
viðkomandi stöðvar þegar Haf-
rannsóknastofnun hefur merking-
ar allra laxaseiða. Verður þá hægt
að sjá með óyggjandi hætti að lax-
inn sé úr eldiskví, ef hann kemur
upp í laxveiðiá, frá hvaða stöð og
hversu langt hann hefur synt frá
heimkynnum sínum.
Merkingar seiðanna eru liður
í viðleitni Hafrannsóknastofnunar
við að endurbæta áhættumat fyrir
sjókvíaeldi sem kynnt var fyrr á
þessu ári. Á fjárlögum næsta árs
er veitt fjármunum til að innleiða
þessa nýju tækni.
Ragnar Jóhannsson, sviðs-
stjóri fiskeldis hjá Hafrannsókna-
stofnun, segir að lokið sé til-
raunaverkefni sem sýni að unnt
sér að merkja fiskinn með þess-
um hætti.
Hugmyndin er að setja sam-
sætur (ísótópa) saman við bólu-
efni sem öll seiði eru nú þegar
bólusett með. Samsæturnar setj-
ast í bein og kvarnir en hverfa
með tímanum úr beinunum.
Endurbæta áhættumatið
Hægt er að útbúa mismun-
andi blöndu af þessum samsætum
þannig að hver eldisstöð fái sína
samsetningu. Þannig verða fiskar
hvers fyrirtækis merktir því.
Hægt er að lesa merki í kvörnum
fiskanna með massagreini.
Tilgangurinn með merking-
um seiðanna er að endurbæta
áhættumat Hafrannsóknastofn-
unar fyrir sjókvíaeldi. Í líkani
þess eru ýmsar áætlanir, meðal
annars um það hvað fiskur sem
sleppur úr sjókvíum gangi í lax-
veiðiár langt í burtu. Með merk-
ingunum fáist með tíð og tíma
rauntölur inn í líkanið um hvað
sleppur frá hverju fyrirtæki mið-
að við umgang eldis þess og
hversu langt fiskurinn fer – og
einnig fáist mat á áhrifum mót-
vægisaðgerða sem fyrirtækin
grípa til.
Ragnar vonast til að hægt
verði að hefja þessar merkingar
sem fyrst en segir ekki öruggt að
það takist fyrir vorið. Upplýsing-
arnar skili sér smám saman, eftir
því sem fiskurinn vex.
Allur fiskur í sjókvíum
verði auðkenndur