Morgunblaðið - 17.01.2018, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 17.01.2018, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JANÚAR 2018 Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/ Stjórnvöld áSpáni hafagefið það út að þau muni ekki leyfa því að ger- ast að Carles Pu- igdemont, fyrrverandi forseti heimastjórnarinnar í Kata- lóníu, sinni því hlutverki úr fjarlægð. Puigdemont er nú staddur í Brussel, höfuðborg Belgíu, í útlegð þar sem ljóst þykir að snúi hann aftur til Spánar verði hann handtek- inn og varpað í fangelsi fyrir þátt sinn í sjálfstæðisvið- leitni Katalóna síðasta haust. Ríkisstjórn Spánar segir, að ef Puigdemont verði val- inn sem forseti heimastjórn- arinnar, þá muni hún taka aftur yfir vald heimastjórn- arinnar, líkt og hún gerði í haust, og stýra héraðinu beint frá Madríd. Virðist þó vera skýr vilji Katalóníu- þings að Puigdemont taki aftur við forystu þar. Aðfarir Spánarstjórnar og Marianos Rajoys, forsætis- ráðherra Spánar, hafa til þessa verið einstaklega illa til þess fallnar að koma á sáttum á milli Katalóna og miðstjórnarvaldsins í Madr- íd. Raunar má segja að hver einasta aðgerð spænskra stjórnvalda hafi verið betur til þess fallin að reka frekari fleyga á milli Katalóníu og Spánar en hitt. Þá vakna að sjálfsögðu spurningar um það, hvers vegna vestrænt réttarríki telur sig nauðbeygt til þess að varpa mönnum í fangelsi, jafnvel í áratugi, fyrir stjórn- málaskoðanir sínar. Þetta gerir Spánarstjórn með vísan til þess að stjórn- arskrá landsins hafi verið brotin, en óhætt er að fullyrða að það að fangelsa pólitíska andstæðinga þætti ekki til fyrirmyndar gerðist það í fjarlægum löndum. Ljóst er, að veðmál Mar- ianos Rajoys, forsætisráð- herra Spánar, gekk ekki upp. Hann lét virkja ákvæði spænsku stjórnarskrárinnar sérstaklega til þess að svipta Katalóna sjálfstæði, leysti upp héraðsþingið og boðaði til kosninga. Niðurstaðan úr þeim varð sú að sjálfstæðis- sinnar héldu meirihluta sín- um, þvert á vonir og vænt- ingar Spánarstjórnar. Í stað- inn fyrir að viðurkenna þá erfiðu stöðu sem komin er upp, og reyna að koma á ein- hvern hátt til móts við and- stæðar skoðanir, er enn þrá- ast við með hótunum um fangelsanir og útlegð. Þetta framferði Spánar- stjórnar er að einhverju leyti mögulegt vegna þess að for- kólfar Evrópusambandsins hafa ákveðið að setja kíkinn fyrir blinda augað. Sömu menn ganga fram af tals- verðri hörku gagnvart öðrum ríkjum, jafnvel innan Evr- ópusambandsins, sem hafa þó fjarri því gengið eins langt í að halda pólitískum andstæðingum niðri og stjórnvöld á Spáni hafa gert. Í ljósi þess að Evrópusam- bandið vill vera í fararbroddi lýðræðis- og réttarríkja vaknar sú spurning hvort þar á bæ beri mönnum ekki að líta sér nær. Spánarstjórn geng- ur æ lengra en ESB þegir þunnu hljóði} Katalóníuklúðrið Íranska olíu-flutningaskipið Sanchi er sokkið viku eftir að það lenti í dularfullum árekstri á Kína- hafi og eru allir skipverjar taldir af. Talið er að skipið hafi verið með í tönkum sínum rúmlega 130.000 tonn af léttri hráolíu og er talið líklegt að megnið af henni sé nú kom- ið í sjóinn. Reynist þetta rétt er um að ræða eitthvert mesta olíu- mengunarslys sögunnar og það sem gæti haft hvað hörmulegastar afleiðingar fyr- ir lífríkið í kring. Olían sem var um borð í skipinu mun vera þess eðlis, að hún flýtur ekki á vatni nema að litlu leyti og er því jafnvel enn erfiðari viðureignar og hættulegri lífrík- inu en ella. Kínversk stjórn- völd hafa þegar hafið hreinsistarf, en sérfræðingar telja engu að síður að áhrifa slyssins muni gæta um langa hríð og að þurft hefði að bregðast mun hraðar við þeg- ar eldurinn kom upp í skipinu. Slysið er áminning um það, að fyllstu varúðar þarf að gæta á úthöfunum þegar verið er að flytja efni á borð við olíu á milli landa. Fyrir þjóðir eins og Ís- lendinga, sem byggja velferð sína á auðlindum hafsins, er þetta alveg sérstakt umhugs- unarefni og nokkuð sem mik- ilvægt er að rannsaka og draga lærdóm af. Einn mesti olíuleki sögunnar er umhugsunarverður fyrir Íslendinga} Alvarlegt umhverfisslys N ei, þetta er ekki pistill um kyn- ferðisofbeldi í íþróttum. Þetta er pistill um annars konar menn- ingu í íþróttum sem einnig er kynjuð. Síðustu ár hefur líf mitt verið undirlagt af íþróttum vegna iðkunar barna minna. Þá kynnist maður þeirri menn- ingu sem þar þrífst og varðar kynjamisrétti. Í uppeldisfélagi barna minna hefur misræmi við- gengist milli meistaraflokks kvenna og karla. Utanumhald og áhugi stjórnarmanna á því sem konur eru að gera var lítill sem enginn. Minni- hluti stjórnarfólks mætti á leiki þegar konurnar kepptu en fjölmennt var þegar karlar léku sinn leik. Konur skyldu deila sínum búningsklefum með meistaraflokkum úr öðrum greinum á meðan hvert karlalið hélt sínum klefa. Æfinga- tímar voru einnig miðaðir að þörfum karlanna, en konurnar skyldu hliðra til. Þetta smitaðist svo yfir í framkomu ungra manna í garð ungra kvenna innan sömu íþróttagreinar. Skilaboð félagsins voru skýr; karliðkendur voru fremri. Sem betur fer er þetta ekki algilt og þekkist t.d. ekki í því liði sem börn mín starfa með í dag en ég hef heyrt svipaða sögu úr öðrum félögum. Þetta snýr þó ekki bara að íþróttafélögunum heldur menningunni í heild, þar á meðal viðhorfi íþróttafjölmiðlafólks til kveniðkenda. Þeg- ar horft er almennt á umfjöllun um íþróttaiðkun kvenna og karla má glöggt sjá stórkostlegt misræmi milli kynja. Sáralítil umfjöllun hefur verið um þetta í íþróttasambönd- unum að mínu viti en nú tel ég að þar þurfi hvert íþrótta- samband og hvert félag að horfa inn á við og skoða hvort þarna sé grunnurinn kominn að öllum þeim hryllingi sem við höfum fengið að lesa um. Við þurfum að líta í hvert einasta horn. Hvernig við höldum utan um stelpur og stráka, konur og karla í íþróttafélögunum okkar. Er samræmi í utanumhaldi eða má sjá þar mis- ræmi? Þetta getur hvert félag skoðað hjá sér. Þá geta styrktaraðilar íþróttaliða og greina einnig markað sér þá stefnu að jafnræði skuli ríkja á milli kynjanna hvað styrkveitingar varðar. Hið opinbera, sem veitir íþrótta- félögum umtalsverðan stuðning, getur einnig markað stefnu. Við stuðningsfólk eigum einnig að líta í eigin barm. Sýnum við kynjunum sama áhuga og stuðning? Mætum við á kvennaleiki til jafns við karlaleiki eða hvarflar það ekki að okkur að styðja félagið þegar kemur að kveniðkendum? Er íþróttafréttafólk meðvitað um það hversu mikið hallar á kvennaliðin í umfjöllun þáttanna? Hvernig er það rétt- lætt að meistaradeild kvenna fær mun minni hlutdeild í umfjöllun? Má vera að þar megi gera bragarbót á? Mis- ræmi milli kynjanna í íþróttum eru fullkomlega óboðleg skilaboð til iðkenda af báðum kynjum og verður að laga. Það getum við gert saman, iðkendur, áhorfendur og stjórnendur, því þarna er grunnurinn. Helga Vala Helgadóttir Pistill Íþróttamenning Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar. helgavala@althingi.is STOFNAÐ 1913 Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík. Ritstjóri: Davíð Oddsson Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal Ritstjóri og framkvæmdastjóri: Haraldur Johannessen SVIÐSLJÓS Guðmundur Magnússon gudmundur@mbl.is Hugmyndir um lækkunkosningaaldurs niður í16 ár, eins og nú er lagttil á Alþingi, hafa verið til umfjöllunar í norrænum grann- ríkjum okkar en ekki leitt til al- mennra breytinga. Þetta kemur fram í samantekt sem Anna Guðrún Björnsdóttir, sviðsstjóri þróunar- og alþjóðasviðs hjá Sambandi íslenskra sveitarfélaga, hefur unnið. Málið náði lengst í Noregi, þar sem kosn- ingaaldur var í tilraunaskyni lækk- aður í 16 ár í sveitarstjórnarkosn- ingum 2011 og 2015. Aðgerðirnar vörðuðu ekki lækkun á kjörgeng- isaldri. Norska ríkisstjórnin ákvað síðan að hverfa frá frekari aðgerðum og telur að kosningaréttur eigi að vera óbreyttur, 18 ár. Fram kemur í samantektinni að tilraunirnar í Noregi voru gerðar í samvinnu við fræðimenn sem fylgd- ust með þeim. Í skýrslu þeirra segir að lækkun kosningaaldurs í 16 ár myndi ekki hafa mikil áhrif á stað- bundið lýðræði í Noregi. Það sé ekki tilefni til að hafa áhyggjur af lækkun kosningaaldurs en á hinn bóginn sé ekki tilefni til að hafa væntingar um að hún hafi mikil jákvæð lýðræðis- áhrif. Ekki áhrif á kosningaþátttöku Þá segir að í tillögu sveitarstjórn- arráðuneytisins til Stórþingsins um sveitarstjórnarstigið 2018, séu færð rök fyrir því að ekki sé rétt að lækka kosningaaldur almennt og sé þar fyrst og fremst byggt á niðurstöðum fræðimannanna. Tilraunirnar hafi sýnt að kosningaþátttaka 16-17 ára ungmenna var meiri en meðal þeirra sem eru 19-25 ára og nærri almennri meðaltalskosningaþátttöku. Líkleg skýring á því sé sú að 16-17 ára ung- menni eru ennþá í framhaldsskóla og í sterkum félagslegum tengslum innan síns sveitarfélags og við for- eldra sína.Tilraunirnar sýndu hins vegar að kjósendur á þessum aldri, sem tóku þátt í sveitarstjórnarkosn- ingum 2011, tóku ekki þátt í meiri mæli en aðrir jafnaldrar í kosn- ingum til Stórþingsins 2013 eða í sveitarstjórnarkosningum 2015. Fræðimennirnir töldu það benda til þess að ekki megi búast við því að þeir sem kjósi 16 og 17 ára komi sér upp kosningahefð og muni frekar taka þátt í kosningum í framtíðinni. Kosningaþátttaka ungs fólks í Nor- egi minnkar almennt við 19 ára ald- ur og er skýringin talin sú að í kring- um þann aldur er uppbrot í lífi ungs fólks þar sem það fer þá að lifa sjálf- stæðara fullorðinslífi. Í kringum 30 ára aldurinn er kosningaþátttakan orðin svipuð meðaltalinu. Um Finnland segir í samantekt Önnu Guðrúnar Björnsdóttur að hugmyndir um lækkun kosningaald- urs hafi verið lagðar fram nokkrum sinnum en ekki náð fram að ganga og ekki hafi orðið af tilraunaverk- efnum. Um Svíþjóð segir að tillögur um lækkun kosningaaldurs hafi ver- ið settar fram í nokkrum skýrslum á undanförnum árum, en lengra hafi málið ekki komist. Um Danmörk segir að Danir hafi náð einstæðum árangri við að auka kosningaþátttöku almennt og þar með talið meðal ungs fólks í sveit- arstjórnarkosningum 2013 með mik- illi áróðursherferð og samstilltu átaki ríkis og sveitarfélaga, fé- lagasamtaka og stjórnmálaflokka. Átakið hafi skilað þeim árangri að kosningaþátttaka jókst úr 65,8% í kosningum 2009 í 71,9% 2013. Frum- varp um lækkun kosningaaldurs nið- ur í 16 ár var lagt fram í danska þinginu 2015-2016 en náði ekki fram að ganga. Kosningaaldri ekki breytt í grannríkjum Morgunblaðið/Árni Sæberg Kosningar Ekki er í bígerð að lækka kosningaaldur í 16 ár í norrænum grannríkjum Íslands eins og lagt er til í frumvarpi sem liggur fyrir Alþingi. Kosningaaldri var síðast breytt hér á landi árið 1984 þegar hann var lækkaður úr 20 árum í 18 eins og í nágrannaríkjunum. Frumvarpinu sem nú liggur fyrir Alþingi er ætlað að sporna gegn þeirri þróun að ungu fólki sem neytir kosningaréttar síns fer stöðugt fækkandi. Svo hefur verið allt frá upphafi kosninga- rannsókna hér á landi 1983. Í síðustu sveitarstjórnarkosn- ingum var kjörsókn að meðaltali 66,5%. Á meðal ungs fólks und- ir þrítugu kusu á hinn bóginn aðeins liðlega 47%. Minni kjör- sókn ungra KOSNINGAÞÁTTTAKA Morgunblaðið/RAX Kosningar Eldri borgarar eru áhugasamari en hinir yngri.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.