Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.04.2018, Blaðsíða 15

an. Gjaldeyrishöft þýddu að
nýta varð hverja krónu svo
fyrir suma munaði að
eiga eitthvað í töskunni
en oft var þetta hræðsla
við matinn, eða vissan
um að það íslenska
bragðaðist best í heimi,
eða eitthvað fengist ekki
í útlandinu.
❊ Frændi minn tók til
dæmis arómat með í
allar ferðir, marga
stauka ef ferðin var
löng. Eitt sinn hellt-
ist arómatið yfir alla
töskuna, þar með yfir
Aðeins allra yngstu kynslóðum
finnst eðlilegur hlutur að fara í flug,
eldri kynslóðir, þar með talin und-
irrituð, muna eftir því hversu hátíð-
legt það var að fara í flug.
Sérstök dress voru keypt fyrir
ferðina, fjölskyldan var jafnvel búin
að sauma samlitan alklæðnað á alla í
stíl til að vera í fluginu. „Flugdress“
var alvöru fyrirbæri. Ég var áskrif-
andi að Æskunni og ég man að þeg-
ar blaðið barst varð að geyma blaðið
í plastinu í nokkrar vikur, mátti ekki
opna það fyrr en 10. júlí, „í flugvél-
inni“ þar sem það var rifið upp við
hátíðlega athöfn. Meðferðis var að
sjálfsögðu þurrkaður saltfiskur - til
að „tipsa hótelstarfsmenn með“ en
slíkt athæfi virðist hafa verið sjálf-
sagt meðal margra hérlendis og er
hjá sumum enn.
❊ Kollegi minn á blaðinu fór í sól-
arlandaferð í kringum 1980. Klein-
ur voru bakaðar fyrir ferðina og
settar ofan í ferðatöskuna. Sér-
stök handklæði með vösum voru
svo saumuð fyrir alla fjölskylduna.
❊ Svo var það maturinn sem Ís-
lendingar tóku með sér að heim-
hvítu sumar-
skyrturnar
og hann var
þekktur
sem gæinn í
karrígula
dressinu í
ferðinni.
❊ Ofan í
töskurnar
rataði hangi-
kjöt, niður-
soðinn mat-
ur og til eru
nýlegar frá-
sagnir af
fólki sem
fór með
lambalæri
til Krítar.
Það var því
ekkert
óvanalegt
að teknar
væru upp Ora-fiskibollur í
bleikri sósu á íbúðahótel-
inu eftir langan dag á
ströndinni.
❊ Stundum varð vart við
ákveðna hræðslu við matinn, jafn-
vel vatnið – að það væri eitrað
eins og Sigurdór Sigurðsson, fyrr-
verandi fararstjóri á Spáni, sagði
frá í Þjóðviljanum 1984.
Farþegar komu þá með 80 lítra af
íslensku vatni, í mjólkurfernum.
❊ Það skipti líka máli að vera í fal-
legum fötum í ferðinni. Skrifað
var um að þau gætu hreinlega
skorið úr um hvort fólk myndi
pipra, í sumarfríum yrði framtíð-
armakinn gjarnan á vegi manns.
Fallegur sundbolur gerði krafta-
verk, gervihár á kvöldin til að
þykkja það, það var líka nauðsyn-
legt að láta kartöflurnar í friði fyr-
ir ferðina og megra sig. Karlmenn
þurftu að hafa minni áhyggjur,
bara að passa að vera í þröngum
buxum á kvöldin og litríkum
skyrtum við, meðan konum sem
fengu gjarnan gæsahúð var bent á
þetta:
„Á sumrin eru kjólar með stutt-
um ermum algengastir, en það er
ekki fallegt ef handleggirnir eru
rauðir með „gæsahúð“, sem svo
er nefnd.“
Spariklædd í flugið … með Ora-baunir
AFP
Þegar íslenski ferðamaðurinn fór að fara til útlandavoru ferðir bundnar við Norðurlönd, England ogÞýskaland. Kaupmannahöfn var vinsæl millilend-
ing til að halda eitthvað áfram með lest, bíl eða næsta flugi.
Þegar ferðalögin urðu lengri og leiðin lá aðeins sunnar
var gleðin mikil að uppgötva hversu hræódýr leikvöllur
Spánn og eyjarnar þar í kring voru. Majorka, Costa del
Sol, Ítalía, Kanaríeyjar. Þetta gat þó verið misódýrt milli
ára og gjaldeyrishöftin höfðu sitt að segja.
Í kringum 1965 eru ferðir til heitari landa orðnar reglu-
bundnar.
Í fyrstu voru utanlandsferðir okkar hálfgerðar inn-
kaupaferðir og minntu um margt á kaupstaðarferðirnar
áður fyrr. Þetta breyttist smám saman þótt vissulega fari
fólk ennþá slíkar innkaupaferðir í dag.
Sólarlandaferðir hafa sennilega ekki síst notið vinsælda
því þær hafa oftast verið hagstæðastar fyrir Íslendinga.
Ferðafrömuðurinn Ingólfur Guðbrandsson sagði eitt
sinn frá því í viðtali að hann hefði strax tekið eftir á
fyrstu árum þeirra ferða að Costa del Sol höfðaði um-
fram aðra staði til Íslendinga. Eins og áður segir var
framan af ekkert svo sjálfsagt að hafa börnin með. Ferð-
irnar voru fyrir mömmu og pabba að slaka á og njóta og
það var ekki fyrr en árið 1970 sem Ingólfur sagði í sama
viðtali að það væri nýbreytni að fjölskyldan öll færi
saman í sólarlandaferðir en ekki bara foreldrarnir.
Næstu áratugi áttu allir heimsins áfangastaðir smátt og
smátt eftir að bætast við. Nýjar strendur, nýjar borgir en
einnig sumarbústaðir í útlöndum, sumarhúsabyggðir í
Hollandi, Þýskalandi og Danmörku, þar sem aldrei var
vont veður því í miðjum þorpunum voru sundlaugar, og
veitingastaðir í glerhýsum.
Svo komumst við til útlanda
Farþegar Arnarflugs
koma úr vélinni á Spáni
árið 1977.
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Í fyrstu voru börnin oftast skilin eftir heima þegar
farið var til útlanda en það breyttist og þá var þeirra
gætt í svokölluðum barnaklúbbum.
29.4. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Mjög hefur færst í vöxt að efnt sé
til alls kyns hópferða til útlanda
og eru tilefnin harla mismunandi.
Talað er um sumaraukaferðir,
sólarlandaferðir, ferðir til að
horfa á fótbolta, ferðir með lysti-
skipum til að skoða löndin við
botn Miðjarðarhafs, að ekki sé nú
talað um hinar frægu og afar vin-
sælu verslunarferðir, sem hafa
orðið til þess að koma inn-
kaupaóðu, íslensku kvenfólki í
heimspressuna.
Nú höfum við fregnað að ein
ferðaskrifstofan sé að undirbúa
spánnýja tegund skemmtiferða;
svonefndar svallferðir.
Það hefur frá því að Íslendingar
fóru að gera tíðreist til útlanda,
verið vitað mál að svall hefur í ut-
anlandsferðum orðið að sitja
mjög á hakanum vegna annarra
anna. Mönnum hefur verið skip-
að að skoða söfn, merkar bygg-
ingar og jafnvel fornleifar. Hafa þá
oft verið hin mestu vandkvæði á
því, að íslenskir ferðamenn hefðu
tök á því að stunda svall að því
marki sem æskilegt þótti sam-
kvæmt þjóðareðli Íslendinga.
Margir hafa þó reynt að
stunda svall eftir föngum í hóp-
ferðum þeim, sem ferðaskrif-
stofur hér hafa efnt til en jafnan
við hin verstu skilyrði.“
Ný vikutíðindi, 1966.
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Svallferð til sólarlanda
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Íslendingar í grísa-
veislu á Spáni á 8.
áratugnum.