Læknablaðið - 01.12.2017, Qupperneq 11

LÆKNAblaðið 2017/103 531
R A N N S Ó K N
Inngangur
Krabbamein í endaþarmi eru um 2-3% allra krabbameina á Ís-
landi í dag með nýgengi 6-8 á hverja 100.000 íbúa. Skurðaðgerð
er hornsteinn í meðferð þessara meina og byggir árangur lækn-
andi meðferðar einna helst á því hvort tekst til að fjarlægja meinið
með viðunandi skurðbrúnum. Aðgerðir á endaþarmi vegna
krabbameina eru tæknilega erfiðar en þar spilar inn í djúp lega
endaþarms í grindarholi, lítill hreyfanleiki og nálægð aðliggjandi
líffæra. Þetta hefur stuðlað að hárri tíðni staðbundinnar endur-
komu meins eftir aðgerð en það hefur verið að miklu leyti rakið
til þess hve erfitt hefur verið að fjarlægja krabbameinið með fríum
skurðbrúnum. Hérlendis hafa verið birtar tvær rannsóknir á síðari
árum sem taka fyrir horfur sjúklinga eftir aðgerð.1,2 Sú fyrri tók
einungis til sjúklinga sem greindust með endaþarmskrabbamein á
Borgarspítala 1975-1987 og sú seinni til sambærilegs sjúklingahóps
á Landspítala 1980-1995. Á þeim árum voru þessar aðgerðir gerð-
ar á þremur til fjórum sjúkrastofnunum á Íslandi og sérhæfing
skurðlækna ekki jafn mikil og í dag. Aukin sérhæfing skurðlækna
í meðferð þessara meina ásamt áherslubreytingum í meðferð er
varðar aðgerðartækni, lyfja- og geislameðferð hafa orðið til þess
Inngangur: Endaþarmskrabbamein eru um 2-3% allra krabbameina á
Íslandi og eru aðgerðir á endaþarmi hornsteinn í meðferð þeirra. Upplýs-
ingar um þá sem fara í brottnám á endaþarmi vegna krabbameins eða for-
stiga þess á Íslandi í dag eru takmarkaðar. Tilgangur rannsóknarinnar var
að kanna árangur aðgerða á endaþarmi vegna krabbameins eða forstiga
þess á 5 ára tímabili.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn. Gerð var leit í
skráningarkerfi aðgerða á Landspítala að öllum sem fóru í brottnám
eða hlutabrottnám vegna endaþarmskrabbameins eða forstiga þess á
árunum 2008-2012. Gagna var aflað um aldur, kyn, aðgerðir, aðra krabba-
meinsmeðferð en skurðaðgerð, þörf á enduraðgerð og lifun sjúklinga.
Niðurstöður: Heildarfjöldi sjúklinga sem fóru í aðgerð á tímabilinu var
144. Meðalaldur sjúklinga var 66 ár (bil: 33-89). Fjöldi sem fékk meðferð
með geislum og/eða lyfjum fyrir aðgerð var 65 (45%). Flestir, eða 65%,
fóru í fremra brottnám, 21% í gagngert brottnám, 11% í Hartmanns-
aðgerð og 3% fóru í annars konar aðgerðir. Meirihluti sjúklinga (88%)
reyndist vera með krabbamein og 12% með forstig krabbameins. Sam-
tenging var gerð í 67% tilfella og varanlegt stóma lagt út í 33% tilfella.
Framkvæma þurfti enduraðgerð innan 30 daga í 12% tilfella. Dánarhlutfall
eftir 30 daga og eitt ár var 0,7% og 6,2%. Meðaleftirfylgni var 56 mánuðir
(bil: 1-98). Staðbundin endurkoma meins varð í 7,1% tilfella og 5 ára lifun
var 77%.
Ályktun: Tegundir aðgerða á Landspítala eru svipaðar og þekkist erlend-
is. Árangur skurðaðgerða á endaþarmi vegna krabbameina eða forstiga
þess á Landspítala virðist sambærilegur við það sem best gerist erlendis.
Árangur brottnáms á endaþarmi vegna
krabbameins eða forstiga
þess á Landspítala 2008-2012
Hörður Már Kolbeinsson læknir1, Elsa Björk Valsdóttir læknir1,2, Páll Helgi Möller læknir1,2
1Skurðlækningadeild Landspítala, 2læknadeild Háskóla Íslands.
Fyrirspurnum svarar Páll Helgi Möller, pallm@landspitali.is
https://doi.org/10.17992/lbl.2017.12.163
Greinin barst blaðinu 22. mars 2017, samþykkt til birtingar 30. október 2017.
Á G R I P
að tölur erlendis yfir staðbundna endurkomu og langtímalifun
hafa batnað undanfarin ár.3-6 Í dag eru langflestar aðgerðir vegna
endaþarmskrabbameins framkvæmdar á Landspítala. Það er því
full ástæða til þess að gera nýja samantekt á þeim sjúklingum
sem teknir eru til aðgerða vegna endaþarmskrabbameins í dag og
bera saman við fyrri rannsóknir og alþjóðlegan árangur. Tilgang-
ur rannsóknarinnar var að fá yfirsýn yfir aðgerðir vegna enda-
þarmskrabbameina á Landspítala í dag og kanna árangur þeirra
yfir 5 ára tímabil.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn. Allir sjúklingar sem gengust undir
hlutabrottnám eða brottnám á endaþarmi vegna krabbameins eða
forstiga þess á tímabilinu 2008-2012 voru fundnir með tvennum
hætti. Með hjálp Orbit, skurðstofukerfis Landspítala, þar sem leitað
var eftir aðgerðarnúmerum JGBS00-JGSB97 og notuð var skráning
rannsóknarstofu í meinafræði á Landspítala yfir öll skurðsýni frá
endaþarmi. Valkvæðar, bráðar og líknandi aðgerðir voru teknar
með í rannsóknina. Upplýsingum var safnað úr rafrænum sjúkra-
skrám Landspítala um aldur, kyn, krabbameinsmeðferð fyrir og
eftir aðgerð, aðgerðartækni, ASA-skor, enduraðgerðir, leka á sam-
tengingu og lifun eftir aðgerð. Farið var yfir öll meinafræðisvör
sem voru unnin á rannsóknarstofu í meinafræði á Landspítala.
Enduraðgerðir voru skilgreindar sem aðgerð innan 30 daga frá
fyrstu aðgerð. Leki á samtengingu var skilgreindur sem vökva-
Pakkningar:
Lyfjaform og styrkur, pakkningastærð
Forðatöflur 4 mg 28 stk
Forðatöflur 4 mg 84 stk
Forðatöflur 8 mg 28 stk
Forðatöflur 8 mg 84 stk

fesoterodin fumarat
Með Toviaz® 4 mg og Toviaz® 8 mg borið saman við lyfleysu í viku 12 ** Með Toviaz® 8 mg borið saman við lyfleysu og tolterodin ER 4 mg í viku 12 *** Færri salernisferðir með Toviaz® 8 mg en með lyfleysu **** Meðferð með Toviaz® 8 mg
dró marktækt úr fjölda tilvika bráðaþvagleka í viku 12 borið saman við tolterodin ER 4mg (p= 0,017) og lyfleysu (p<0,001) 1. Toviaz SmPC 3. ágúst 2016 2. Chapple C. et al. BJU Int. 2014;114:418-26. 3. Kaplan S.A. et al. BJU Int. 2010;107:
1432-1440. 4. Chapple C. et al. Eur Urol. 2007;52(4):1204-12. 5. Herschorn S. et al. BJU Int. 2010;105(1):58-66.
Þegar manni er mál, þá er manni mál!
Fleiri sjúklingar
haldast „þurrir“ 5****
2
af hverjum
3
Minnkuð tíðni
bráðaþvagleka2*
-80%
Minnkuð
tíðni bráðrar
þvaglátaþarfar3**
-45.5%
-18.6%
Toviaz® (fesoterodine) Meðferð við einkennum
[aukinni tíðni þvagláta og/eða bráðri þvaglátaþörf
og/eða bráðaþvagleka] sem geta komið fram hjá
fullorðnum sjúklingum með ofvirka þvagblöðru.
P
P
1
7
1
1
0
1
Minnkuð
tíðni þvagláta4***
Skyndileg bráð þvaglátaþörf og bráðaþvagleki eru algengustu einkenni ofvirkrar þvagblöðru.
Með Toviaz® 4 og 8mg er hægt að draga marktækt úr einkennum, borið saman við lyfleysu.2,3
Verð er hægt að sjá á www.lgn.is
Greiðsluþátttaka: Já.
Stjörnumerktur texti (*) er umskrifaður og/eða styttur úr upplýsingum um lyfið, sem samþykktar voru af EMA 3. ágúst 2016. Upplýsingar um lyfið er að finna á www.serlyfjaskra.is, auk þess sem hægt er að fá hann hjá
umboðsaðila Pfizer, Icepharma hf
Icepharma . Lyngháls 13 . 110 Reykjavík . S: 540-8000 . www.icepharma.is
Stytt samantekt á eiginleikum lyfs fyrir Toviaz® (fesoterodine)
TOVIAZ 4 mg og 8 mg forðatöflur. Innihaldslýsing: Hver forðatafla inniheldur fesóteródín fumarat 4 mg, sem samsvarar 3,1 mg af fesóteródíni, eða fesóteródín fumarat 8
mg, sem samsvarar 6,2 mg af fesóteródíni. Ábendingar: TOVIAZ er ætlað til meðferðar hjá fullorðnum á einkennum (aukin tíðni þvagláta og/eða bráð þörf fyrir þvaglát
og/eða bráðaþvagleki) sem fram geta komið hjá sjúklingum með ofvirka þvagblöðru (overactive bladder syndrome). Frábendingar: Ofnæmi fyrir virka efninu eða fyrir
jarðhnetum eða soja eða einhverju hjálparefnanna. Þvagteppa. Magateppa. Ómeðhöndluð (uncontrolled) þrönghornsgláka. Vöðvaslensfár. Alvarlega skert lifrarstarfsemi
(Child Pugh flokkur C). Samhliðanotkun öflugra CYP3A4 hemla hjá sjúklingum með meðal til alvarlega skerðingu á nýrna- eða lifrarstarfsemi. Alvarleg sáraristilbólga.
Eitrunarrisaristill (toxic megacolon). Upplýsingar um aukaverkanir, milliverkanir, varnaðarorð og önnur mikilvæg atriði má nálgast í sérlyfjaskrá - www.serlyfjaskra.is.
Dags. síðustu samþykktar SmPC sem þessi stytti texti byggir á: 14.9.2017. Markaðsleyfishafi: Pfizer Limited. Ávísunarheimildir og afgreiðsluflokkur: R. Hámarksverð í
smásölu (1. nóvember 2017): 4 mg 28 stk: 8.054 kr, 4 mg 84 stk: 18.582 kr, 8 mg 28 stk: 8.536 kr, 8 mg 84 stk: 19.825 kr. Greiðsluþátttaka sjúkratrygginga: G. Dags.
síðustu endurskoðunar efnis: 6. nóvember 2017. Fyrir frekari upplýsingar um lyfið má hafa samband við Icepharma hf. Lynghálsi 13, s. 540 8000.
Dregur úr einkennum ofvirkrar þvagblöðru
1
1