Morgunblaðið - 14.07.2018, Qupperneq 22

Morgunblaðið/Arnþór Birkisson
Austurstræti Sigfúsarsjóður á eina hæð í Austurstræti 10a og leigir hana
Alþingi. Auk þess á sjóðurinn húseignir við Hallveigarstíg og Síðumúla.
BAKSVIÐ
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Sigfúsarsjóður er sjálfseign-arstofnun og hafði það hlut-verk að styðja fjöldahreyf-ingu sósíalista á Íslandi. Nú
og allt frá stofnun Samfylkingar-
innar árið 2000 er aðalhlutverk sjóðs-
ins að styðja Samfylkinguna í hús-
næðismálum.
Sjóðurinn var stofnaður árið
1954 og heitir eftir Sigfúsi Sigur-
hjartarsyni heitnum, sem var einn af
helstu foringjum íslenskra sósíalista
á fyrri helmingi tuttugustu aldar.
Sigfús var einn af stofnendum Sósíal-
istaflokksins sem starfaði frá 1938 til
1968 þegar Alþýðubandalagið var
gert að formlegum stjórnmálaflokki.
Sigfús var kosinn varaformaður
Sósíalistaflokksins við stofnun hans.
Sigfús var kjörinn bæjarfulltrúi
í Reykjavík 1942 og sat í bæjarstjórn
til dauðadags (1952). Hann sat á
þingi fyrir Sósíalistaflokkinn frá 1942
til 1949.
Svavar Gestsson, fyrrverandi
formaður Alþýðubandalagsins, segir
að Sigfús hafi verið mikils metinn af
sósíalistum og fráfall hans, þegar
hann var einungis fimmtíu ára, hafi
verið áfall fyrir flokksmenn. Það hafi
verið ástæðan fyrir því að sjóðurinn
var nefndur Sigfúsarsjóður. Upp-
haflega hét sjóðurinn Minningar-
sjóður íslenskrar alþýðu um Sigfús
Sigurhjartarson.
„Tilgangur sjóðsins átti að vera
sá að tryggja Sósíalistaflokknum
húsnæði fyrir sína starfsemi. Það fór
fram söfnun meðal flokksmanna
Sósíalistaflokksins, og það safnaðist
svo mikið fé, að sjóðurinn gat keypt
húsið í Tjarnargötu 20. Þar voru svo
Sósíalistaflokkurinn og Æskulýðs-
fylkingin með sína starfsemi, alveg
þar til flokkurinn var lagður niður
1968, þegar Alþýðubandalagið var
stofnað,“ sagði Svavar í samtali við
Morgunblaðið.
Svavar segir að fljótlega eftir
það hafi húsið í Tjarnargötu verið
selt og peningarnir hafi verið notaðir
fyrst til þess að kaupa skrifstofu-
húsnæði á Grettisgötu 3 og svo til
þess að kaupa skrifstofuhúsnæði fyr-
ir flokkinn á Hverfisgötu 105.
Svavar segir að við stofnun Al-
þýðubandalagsins 1968 hafi stofn-
skrá Sigfúsarsjóðs verið breytt þann-
ig að það væri Alþýðubandalagið sem
ætti að njóta stuðnings í húsnæðis-
málum, ekki Sósíalistaflokkurinn,
enda búið að leggja hann niður.
Svavar heldur áfram: „Svo voru
peningar sjóðsins notaðir til þess að
kaupa hæð í Austurstræti 10a, sem
var fyrst eftir kaupin skrifstofuhús-
næði Alþýðubandalagsins, allt þar til
það var lagt niður. Þá hófst nýr kafli í
sögu þessa sjóðs, sem keypti þá
helminginn af húsnæðinu við Hall-
veigarstíg 1, þar sem Samfylkingin
er með skrifstofur sínar. Þannig
verður Sigfúsarsjóður Samfylking-
arsjóður við það að flokkarnir fjórir,
þ.e. Alþýðubandalag, Alþýðuflokkur,
Þjóðvaki og Kvennalisti renna saman
í Samfylkingunni. Margrét Frí-
mannsdóttir var talsmaður Samfylk-
ingarinnar 1999, áður en flokkurinn
var formlega stofnaður árið 2000 og
hún var og er formaður stjórnar Sig-
fúsarsjóðs.“
Eins og kunnugt er, var ákveð-
inn hluti Alþýðubandalagsins undir
forystu Steingríms J. Sigfús-
sonar, sem ekki vildi samein-
ast hinum flokkunum þrem-
ur í Samfylkingunni og því
var Vinstri hreyfingin –
grænt framboð stofnuð. VG
hefur aldrei fengið neinn
stuðning úr Sigfúsarsjóði og
eftir því sem næst verður kom-
ist, aldrei sóst eftir slíkum
stuðningi.
Sjóðurinn er orðinn
Samfylkingarsjóður
22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Kínverskir ráða-menn héldu íliðnum mán-
uði allsherjarfund um
utanríkismál og gerði
Xi Jinping, leiðtogi
landsins, þar tilkall til
forystu um skipan
heimsmála með skír-
skotun til þess að á Vesturlöndum
væri hnignun gengin í garð, en í
Kína ríkti uppgangur sem sjaldan
fyrr. Var því lýst svo að þar yrði
„sanngirni og réttlæti“ haft að leið-
arljósi.
Xi hefur frá því hann komst til
valda treyst tök kínverska komm-
únistaflokksins á valdataumunum
og fyrirmælin um að víkja ekki frá
boðaðri leið hans eru skýr. Fyrir
því fá þeir að finna, sem ekki eru
leiðitamir. Á miðvikudag var and-
ófsmaðurinn Qin Yongmin dæmdur
í 13 ára fangelsi fyrir að „grafa
undan ríkisvaldinu“. Í fréttaskeyti
frá fréttaþjónustunni AFP segir að
þetta virðist vera þyngsti dómur,
sem felldur hefur verið fyrir „nið-
urrif“ í 15 ár. Qin hefur um langt
skeið verið óþægur ljár í þúfu kín-
verskra ráðamanna. Hann sat fyrst
í fangelsi fyrir andbyltingarskoð-
anir frá 1981 til 1989 og hefur alls
setið bak við lás og slá í 22 ár.
Hann er nú 64 ára gamall. Glæpur
Qins var að gagnrýna stjórnvöld.
Daginn áður en dómurinn féll
fékk ljóðskáldið Liu Xia leyfi til að
yfirgefa Kína og hélt til Þýska-
lands. Hún er ekkja Lius Xiaobos
og hefur búið við strangt eftirlit
stjórnvalda allt frá því að þau ærð-
ust af bræði þegar hann fékk frið-
arverðlaun Nóbels árið 2010. Liu
Xiaobo lést í fangelsi í fyrra er
hann sat af sér 11 ára dóm fyrir
„niðurrif“.
Þeir sem sætta sig ekki við eins-
flokksræði í Kína og dirfast að gera
kröfu um lýðræði eiga yfir höfði sér
að finna fyrir hrammi flokksins.
Sýnu harðastur er þó atgangurinn í
Xinjiang-héraði í norðvesturhluta
landsins og er allt kapp lagt á að
kæfa sjálfstæðisviðleitni Uighura,
sem þar búa.
Í héraðinu er landsins mesta
framleiðsla á gasi og olíu auk þess
sem stór hluti þess eldsneytis, sem
fluttur er frá Rússlandi og Mið-
Asíu til Austurstrandar Kína, fer
þar í gegn. Svæðið er lykilþáttur í
áætlun, sem kínversk stjórnvöld
kalla „belti og braut“ og snýst um
að tengja Kína við Mið-Austurlönd
og Evrópu með uppbyggingu inn-
viða, fjárfestingum og viðskiptum.
Uighurar eru stærsti hópur
múslima í Kína og að auki ólíkir
Han-Kínverjum að uppruna.
Ólga hefur verið meðal Uighura
undanfarið og hafa kínversk stjórn-
völd brugðist við af fullu afli. Allt er
gert til að þurrka út sérkenni
þeirra, tungu, trúarbrögð og menn-
ingu. Mörg hundruð þúsund Uig-
hurar hafa verið sendir í svokall-
aðar endurmenntunarbúðir, sem
reistar hafa verið víða í Xinjiang-
héraði. Tímaritið The Economist
hafði eftir embættismanni í búðum
í bænum Korla að búðir víða um
héraðið væru orðnar svo fullar af
fólki að embættismenn væru farnir
að grátbæna lögregluna um að
hætta að koma með fólk þangað.
Stjórnvöld hafa
ekki viðurkennt tilvist
búðanna opinberlega.
Lögregla og valda-
menn í flokknum
senda fólk þangað án
dóms og laga.
The Economist
nefnir dæmi um að
kona á útfararstofu hafi verið fang-
elsuð fyrir að hreinsa jarðneskar
leifar að íslömskum sið. Þrjátíu íbú-
ar í Ili, skammt frá landamærum
Kasakstan, voru handteknir „vegna
þess að þeir voru grunaðir um að
vilja ferðast til útlanda“. Einnig
hefur talist fangelsissök að hafa
sterkar trúarskoðanir, að leyfa fólki
að biðjast fyrir, spyrjast fyrir um
hvar ættingjar væru niðurkomnir
og láta undir höfuð leggjast að fara
með þjóðsönginn á kínversku.
Uighurar eru um tíu milljónir.
Leitt hefur verið getum að því að á
milli 5% og 10% þeirra hafi verið
fangelsuð.
Kínverjar segja þessar aðgerðir
nauðsynlegar út af hryðjuverkum,
sem Uighurar hafa framið og
tengslum þeirra við íslamska
hryðjuverkamenn.
Umfang aðgerðanna gegn Uig-
hurum í Xinjiang er hins vegar
langt umfram það sem eðlilegt
mætti teljast.
Auk fangabúðanna eru Uighurar
vaktaðir við hvert fótmál. Lög-
reglustöðvar á stærð við litla sölu-
bása eru á 300 metra fresti.
Flokkar lögreglumanna og emb-
ættismanna fara með einum uig-
hurmælandi manni hús úr húsi og
safna upplýsingum um íbúana. Til-
gangurinn er að „uppræta æxli“
eins og kommúnistaflokkurinn
orðar það. Upplýsingarnar eru not-
aðar til að meta hverjum sé treyst-
andi. Það ber því vitni hversu ras-
ískar aðfarirnar eru að það eitt að
vera Uighuri telst íþyngjandi, en
það á einnig við um ýmislegt annað
léttvægt, sem getur leitt til þess að
viðkomandi verði sendur í búðir.
Að auki hafa fjölskyldur verið
þvingaðar til að taka embætt-
ismenn í fóstur. Embættismenn-
irnir heimsækja fjölskyldur, gefa
börnum gjafir og kenna mandarín-
kínversku. Samkvæmt opinberum
tölum er 1,1 milljón embættis-
manna „í fóstri“ hjá 1,6 milljónum
fjölskyldna. Á helmingi heimila
Uighura fylgist útsendari flokksins
með.
Því til viðbótar eiga allir íbúar
Xinjiang að vera með njósna-
hugbúnað í símum sínum þannig að
hægt sé að fylgjast með þeim. Bún-
aðurinn greinir í hverja er hringt,
rekur ferðir fólks á netinu og skráir
notkun félagsvefja. Upplýsingarnar
eru síðan tengdar við skilríki, sem
geta haft að geyma lífsýni á borð
við fingraför, blóðflokk og erfða-
upplýsingar auk skrár um fangels-
anir og „áreiðanleika“. Lífsýnunum
er safnað undir því yfirskini að um
læknisskoðun sé að ræða og ekki er
í boði að víkja sér undan henni.
Það má kalla ástandið í Xinjiang
ýmsum nöfnum. Lögregluríki er
eitt. En orðin „sanngirni og rétt-
læti“, sem Kínverjar segjast ætla
að hafa að leiðarljósi þegar þeir
gera tilkall til forystu í heims-
málum, koma seint til greina.
Með kúgun á
Uighurum hefur
héraðinu Xinjiang
verið breytt í
lögregluríki}
Ofsóknir í Kína
Á
síðastliðnu þingi, 148. löggjaf-
arþingi, sem jafnframt var mitt
fyrsta löggjafarþing í embætti
heilbrigðisráðherra, voru sam-
þykkt fjögur lagafrumvörp sem
heyra undir heilbrigðisráðuneytið. Laga-
frumvörpin hafa það öll á einn eða annan hátt
að markmiði að tryggja betri og öruggari heil-
brigðisþjónustu, og stuðla að bættri heilsu
landsmanna.
Í fyrsta lagi má nefna frumvarp um breyt-
ingu á lyfjalögum en lagabreytingin felur í sér
innleiðingu tilskipunar Evrópusambandsins.
Tilskipuninni er ætlað að tryggja öryggi lyfja
sem eru seld á markaði, á þann veg að löggjöf
nái yfir alla aðila sem koma að sölu lyfja. Inn-
leiðing tilskipunarinnar hefur til dæmis í för
með sér þrengdar heimildir til umpökkunar
og endurmerkingar lyfja og meðal nýmæla í lögunum er
heimild til að stunda netverslun með lyf undir eftirliti
Lyfjastofnunar, að ákveðnum skilyrðum uppfylltum.
Frumvarp til laga um bann við tilteknum frammi-
stöðubætandi efnum og lyfjum varð einnig að lögum á
148. löggjafarþingi. Markmið laganna er að koma í veg
fyrir að tiltekin efni og lyf séu notuð til að bæta lík-
amlega frammistöðu, fyrirbyggja heilsutjón vegna notk-
unar þeirra og koma í veg fyrir ólögmæta markaðs-
setningu þeirra. Lögin hafa einnig það markmið að efla
fræðslu og forvarnir, ásamt því að koma í veg fyrir ólög-
mæta markaðssetningu þeirra efna og lyfja sem lögin
taka til. Fyrir gildistöku þessara laga giltu
engin lög um notkun umræddra efna, þ.e.
efna sem í daglegu tali eru oft kölluð sterar,
og því um mikilvæga lagasetningu að ræða.
Í þriðja lagi var frumvarp til laga um raf-
rettur og áfyllingar fyrir rafrettur loks að
lögum, en frumvarpið var endurflutt frá 146.
löggjafarþingi. Um rafrettur, efni sem notuð
eru í þær og áfyllingar rafrettna hafa hingað
til engin lög eða reglur gilt, og því tímabært
að setja regluverk um notkun, sölu og öryggi
rafrettna og efna sem þær innihalda. Mark-
miðið með lögunum er að tryggja gæði og ör-
yggi rafrettna og áfyllinga fyrir rafrettur á
markaði, svo fullvíst sé að áfyllingar sem
seldar eru hérlendis séu öruggar. Markmið
laganna er einnig að veita heimildir til inn-
flutnings, sölu, markaðssetningar og notk-
unar rafretta og tryggja að börn geti ekki keypt raf-
rettur.
Að síðustu má nefna frumvarp til laga um breytingu á
lögum um brottnám líffæra. Frumvarpið var þing-
mannafrumvarp en heyrir undir valdsvið heibrigðisráðu-
neytis. Efni breytingarinnar er að nema megi brott líf-
færi eða lífræn efni úr líkama látins einstaklings til nota
við læknismeðferð annars einstaklings hafi hinn látni
ekki lýst sig andvígan því, og það er ekki af öðrum sök-
um talið brjóta í bága við vilja hans.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Rafrettur og sitthvað fleira
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Hrafnkell Björnsson á sæti í
stjórn Sigfúsarsjóðs og hann er
einnig framkvæmdastjóri sjóðs-
ins.
„Sigfúsarsjóður er sjálfseign-
arstofnun með svokallað for-
setabréf og greiðir ekki skatta,“
sagði Hrafnkell í samtali við
Morgunblaðið, þegar hann var
spurður hvort Sigfúsarsjóður
greiði skatta.
Hann segir að Sigfúsarsjóður
eigi í dag eina hæð í Austur-
stræti 10a, helminginn í Hall-
veigarstíg 1 og loks eigi sjóð-
urinn aðra hæðina í Síðumúla
37.
Líkt og fram hefur
komið leigir Alþingi hæð-
ina í Austurstræti af
Sigfúsarsjóði og Sam-
fylkingin er með skrif-
stofur sínar í húseign
sjóðsins við Hallveig-
arstíg 1.
Sjóðurinn á
þrjár húseignir
FRAMKVÆMDASTJÓRINN
Sigfús
Sigurhjartarson