Skírnir - 01.09.2010, Síða 76

einu sinni skáldinu að skotspæni. Í öðrum þætti kemur í ljós, að
Westerling hefur sagt upp stöðu sinni í utanríkisráðuneytinu en
ráðið sig til tryggingafélags sem því miður tekst að fara á hausinn
skömmu síðar. Kona hans Ada stendur með honum í gegnum þykkt
og þunnt í þessum hremmingum. Þá ber að garði fyrrverandi sam-
starfsmann með skilaboð um að honum hafi verið gert rangt til,
honum standi til boða að koma inn í þjónustuna á ný. En Wester-
ling hefur brotið allar brýr að baki sér og við blasir eins og segir í
kínversku máltæki: Þúsund mílur liggja fyrir fæti þínum. Fyrstu
sporin liggja innra með manni sjálfum og síðan á að ganga ótrauður
og sjálfum sér trúr þó að það kosti fátækt og útskúfun. Konu hans
hrýs hugur við þeim fórnum. Í næstu tveim þáttum kynnumst við
því að Westerling er aftur orðinn ofan á í tilverunni og hefur unnið
sig upp í fyrirtæki þar sem hann byrjar sem óbreyttur ritari. Nú kemst
hann í þá stöðu að geta í fjórða þætti hefnt sín á þeim manni sem
ráðskast hafði með örlög hans og fleiri félaga hans sem við sögu
koma í utanríkisþjónustunni. Reyndar hefur maður á tilfinningunni
að þann þátt hafi skáldið ekki endanlega lokið við. Síðasti þáttur
gerist mörgum árum síðar. Þar mælir söguhetjan eftirfarandi orð:
„Vitið þér, að það er aðeins eitt, sem veldur mér kvíða í sambandi
við þetta njósnamál, Falkenskjöld? Eins og við sátum hér 1920,
sitjum við hér aftur tveimur árum eftir tíu sinnum blóðugri styrjöld
en þá. Stríð, sem menning þjóðanna kallaði yfir þær. Og nú tveim
árum seinna sækir hatur þjóða á milli sendiboða sinn til okkar eigin
lands sem tákn um nýjan undirbúning að nýrri styrjöld, enn einni
styrjöld.“102 Og nær lokum leiksins segir Westerling: „… þegar ég
var drengur, ákvað ég að ganga í sendiþjónustuna, af því ég sagði
við sjálfan mig: Þeir sem eru sendir út fá skipun um að reisa hærri
og hærri múra til verndar þjóð sinni gegn öðrum þjóðum. Ég vil
láta senda mig svo ég geti rifið niður þessa múra. Þannig hefðum
við átt að haga okkur.“103 Þessi orðaskipti má hafa í minni þegar
rætt er um lífsskoðanir Kambans.
Ekki er ljóst hvort skáldið áleit verkið fullsamið. Hvað efnis -
þráð snertir virðist það fullbúið og hugsun þess kemur skýrt fram.
332 sveinn einarsson skírnir
102 Guðmundur Kamban 1969 VII: 283.
103 Sama rit: 284.
Skírnir haust 2010_Layout 1 27.10.2010 18:02 Page 332