Saga - 2006, Blaðsíða 17

varðandi menntunarhlutverk safna. Þessi skýrsla er ekki eiginlegt
stefnuplagg stjórnvalda, hún er e.t.v. fremur lýsing á aðstæðum og
hugmyndum breskra safnmanna um hvert stefna skuli með mennt-
unarhlutverk safna.
Ólíkt fyrri skýrslum um stefnumótun í safnamálum, sem unnar
voru að frumkvæði stjórnvalda, var þessi skýrsla í raun unnin að
frumkvæði Victoria and Albert Museum í þágu menntunar á söfnum
almennt. Hefðin var sú að stjórnvöld greiddu sérfræðingi til að gera
úttekt og mat á aðstæðum og vænlegri stefnu og varð afurðin af
þeim sökum að miklu leyti einstaklingsbundið mat og sýn lituð af
gildismati viðkomandi sérfræðings. Í sambandi við þessa skýrslu
tók Victoria and Albert Museum nánast ekkert fé fyrir þá vinnu sem
fór í gerð skýrslunnar, heldur nýtti það fjármagn sem veitt var til að
leita eftir almennu viðhorfi og framtíðarsýn breskra safnmanna
hvað varðar menntunarhlutverk safna. Um 400 einstaklingar komu
að gerð skýrslunnar og haldnar voru 14 málstofur um innihald
hennar á Bretlandi, þar á meðal í Skotlandi og á Írlandi. Fjölmargir
aðilar tengdir menntun á söfnum komu því að verkinu og gáfu álit
sitt við gerð skýrslunnar, en það skýrir aftur þær góðu undirtektir
sem hún hefur hlotið og áhuga fólks á innihaldi hennar.
Eitt meginatriði hvað varðar áhrif skýrslunnar á safnastarf á
Bretlandi er viðurkenning á því viðhorfi að söfn beri vissulega sam-
félagslega ábyrgð. Í raun er því fyrst og fremst um að ræða hug-
myndafræðileg áhrif eða árangur. Söfn geta einungis réttlætt til-
veru sína séu þau hluti af því samfélagi sem þau eiga að þjóna. Söfn
hafa mismikla ábyrgð hvað þetta varðar, þjóðarsöfnin bera til að
mynda ábyrgð á þjóðarvísu. En hversu stór sem ábyrgðin er, þá
komum við alltaf niður á sömu regluna: að söfn geta ekki réttlætt
tilkall til styrkja frá hinu opinbera eða öðrum aðilum ef eingöngu er
um að ræða söfnun og varðveislu gripa — við höfum einfaldlega
stærra hlutverki að gegna og meiri ábyrgð á herðum okkar.
Það er í raun áhugavert að þetta atriði sem ég hef nefnt sem ein
helstu áhrif skýrslunnar, það er hin hugmyndafræðilega viður-
kenning á samfélagslegri ábyrgð safna, er nátengt þeim þáttum
skýrslunnar sem stjórnvöld töldu upphaflega of róttæka. Staðan
er einfaldlega sú að við verðum að viðurkenna fjölbreytileika sam-
félags okkar og þær skyldur sem þjónustustofnanir eins og söfn
verða að bera og uppfylla til að geta réttlætt tilveru sína og náð
árangri innan samfélags síns.
T I L H V E R S E R U S Ö F N? 17
Saga vor 2006-NOTA-2 26.4.2006 17:26 Page 17