Skírnir - 01.09.2013, Blaðsíða 113

SKÍRNIR
ÞRJÁR ATHUGASEMDIR ...
343
íslendingarnir eru fullir tortryggni á að þarna sé eitthvað merki-
legt að finna. „I alvöru hef ég aldrei trúað að þetta séu minjar nor-
rænna manna frá víkingatíð eða miðöld, þ.e.a.s. ekki eftir að ég kom
hingað og sá allt saman, og í rauninni hef ég alltaf verið mjög von-
lítill og vonin hefur minnkað jafnt og þétt í sumar af ýmsum
ástæðum.“ (Kristján Eldjárn Vínlandsdagbók bls. 69). Islending-
arnir gefa sér eiginlega að mannvistarleifar sem þarna finnast séu
eftir frumbyggja, jafnvel þótt þeim finnist undarlegt að rekast á um-
merki um járngerð, því fyrr var ekki vitað að indjánar eða eskimóar
hefðu fengist við slíkt. Norski ævintýramaðurinn og ferðabóka-
höfundurinn Ingstad er hinsvegar bjartsýnn á að eitthvað merkilegt
sé að gerast, verður sigri hrósandi við minnstu vísbendingar. Veldur
þetta togstreitu og sárindum í þessum litla hópi, og má finna af lestri
bókarinnar að það hefur oft verið þvingað og eiginlega óhamingju-
samt andrúmsloft þarna á staðnum. Eða eins og segir í eftirmála
Adolfs Friðrikssonar: „Dagbókin ljóstrar upp um menn og málefni
á hreinskilinn hátt. Er þar lýst mjög sérkennilegum samskiptum sem
voru ergilegri en vargur og votviðri og jafnvel flóknari en sjálfur
uppgröfturinn“ (Vínlandsdagbók bls. 128). „Heimskautagarpurinn
var nefnilega að kássast upp á annarra jússur,“ segir Adolf einnig í eft-
irmálanum (bls. 148). I eftirmála Adolfs kemur sömuleiðis fram að
Helge Ingstad skrifaði líka dagbók og af henni má ráða að honum
fannst íslendingana vanta gleðina og eldmóðinn. „Islendingarnir
eyðilögðu stemninguna fyrir Helge. Honum fannst þeir fúlir og
leiðinlegir ... í hvert sinn sem hann benti á eitthvað spennandi eða
ögrandi brugðust Islendingarnir bara við með leiðinlegum sparða-
tíningi. Þeir unnu þegjandi, höfðu efasemdir um allt og tóku helst
aldrei afstöðu til neins“ (bls. 153-154).
Þetta er ærið fín lýsing á norræna skólanum eins og hann var
fyrir fimmtíu árum. En reyndar mjög kunnugleg.
Ekkert af þessu skiptir reyndar máli lengur, nema það að að-
gerðirnar í Nýfundnalandi varpa auðvitað ljóma á minningu allra
sem tóku þátt í þeim; þarna voru gerðar einhverjar merkustu forn-
leifauppgötvanir sem snerta sögu okkar heimshluta.