Ný Dögun - 01.11.1992, Blaðsíða 16

/Oý Dögim
Það er ekki alltaf sem sjúklingurinn þorir að
spyrja, oft af ótta við svörin og oft vill hann
ekki trúa því sem orðið hefur. Þetta getur
ekki hafa komið fyrir mig! Ég hlýt að vakna
upp frá þessari martröð!
Áleitnar hugsanir leita einnig á í tengslum
við orsakir slyssins, fullt af EF-spurningum,
ef, ef..hefði verið hægt að breyta gangi
mála?
Hefði verið hægt að koma í veg fyrir slysið?
Oft komast þessar áleitnu spurningar ekki
upp á yfirborðið, en það er mikilvægt að
geta farið í gegnum atburðarásina í tengslum
við slysið, að rifja slysið upp og segja frá því,
þannig að sjúklingurinn loki ekki inni þessar
áleitnu hugsanir um að hann hefði hugsan-
lega getað brey tt öðruvísi og brey tt atburða-
rásinni.
Afneitun
Sumir sjúklingar geta ekki horfst í augu við
raunveruleikann og vandamálin og neita að
trúa sjúkdómsgreiningunni, þeir trúa því
statt og stöðugt að þeir muni og ætli að
ganga aftur og halda í vonina um bata. í ljósi
þessa neita þeir oft að læra athafnir daglegs
lífs í hjólastól, það tekur því ekki af því að
þeir ætla ekki að vera í hjólastól til frambúðar
og þeir vilja oft ekki láta gera nauðsynlegar
breytingar heima þannig að þeir geti verið
þar hjólastólsbundnir, því að það er ekki
þörf á því.
Tilfinningaleg deyfð
Nokkrir, og kannski þeir sem eiga erfiðast,
virðast rólegir og yfirvegaðir eða algerlega
áhugalausir, þeir gera eins og þeim er sagt,
en oft á tíðum eru þeir sinnulausir og
frumkvæðislausir. í mörgum tilfellum er
þetta merki um að þeir byrgi inni sorgina og
örvilnunina.
4. 'Reiði-biturleiki
Þetta eru mjög algeng og eðlileg viðbrögð
þegar um mikla, varanlega fötlun er að ræða.
Reiðin beinist oft að starfsfólki heilbrigðis-
kerfisins og ásakanirnar eru oft á þann veg
að ekki sé nóg gert, ekki hafi verið staðið rétt
að málum og það sé því starfsfólkinu að
kenna að bati hafi ekki orðið meiri en raun
ber vitni.
Þessi reiði er eðlileg, en oftast er það þó
þannig að starfsfólkið reynir að gera eins vel
og það getur. Alltaf getur þó einhver mis-
brestur orðið, þannig að hlutirnir gætu hafa
farið betur og auðvitað er kannski hægt að
segja að alltaf sé hægt að gera betur, þannig
að gagnrýni og reiði sjúklingsins getur verið
réttmæt, a.m.k. að einhverju leiti.
Reiðin, biturleikinn og örvilnunin getur
einnig bitnað á nánustu aðstandendum.
Reiðin getur verið ein af aðferðunum við að
draga úr sársaukanum, að draga úr sorginni
og til þess að sleppa við að gera sér grein
fyrir sannleikanum í einu vetfangi.
Reiðin getur einnig verið nauðsynleg til að
komast í gegnum þetta erfiða fyrsta tímabil
eftir áfallið. Gagnkvæmur skilningur og
trúnaðartraust eru mjög mikilvæg, en með
góðum upplýsingum og fræðslu er oft hægt
að lægja öldur reiðinnar.
Þunglyndi
Sjúklingurinn verður oft áþreifanlega var
við umfang fötlunarinnar þegar hannbyrjar
endurhæfingu í hjólastól og þá þarf hann
m.a. að horfast í augu við þunga, gagnslausa
fætur, sem hann hefur e.t.v. ekki fundið svo
mikið fyrir meðan hann var á algerri rúm-
legu. Margir sjúklingir verða einmitt þung-
lyndir á þessu stigi.
Þunglyndi getur m.a. komið fram sem
óvægni og árásargirnd í garð starfsfólksins
og nánustu aðstandenda („aggression").
Einnig getur þunglyndi komið fram sem
andfélagsleg hegðun og tilhneiging til að
einangra sig frá samneyti við annað fólk.
Þunglyndi getur einnig komið fram í aukn-
um líkamlegum einkennum og kvörtunum
s.s. verkjum.
Það er hægt að festast í þessu þunglyndis-
ástandi og það getur stöðvað allar framfarir
í endurhæfingu.
16