Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2018, Blaðsíða 17

FÓLK 1721. desember 2018
tveimur sýningum hjá framhalds-
skólum en áttaði sig fljótlega á að
þetta hentaði honum ekki sem
framtíðar starfsvettvangur. Þá fór
hann að vinna hjá fyrrverandi
tengdaföður sínum í Gúmmíbáta-
þjónustu Reykjavíkur. Einnig með
verkefni hjá Ríkisútvarpinu og fór
loks að kenna hjá Listaháskólan-
um.
„Á þessum tíma var líka farið að
halla undan fæti hjá mér í brenni-
vínsdrykkju. Ég skildi um alda-
mótin og við tóku skelfilegustu
ár lífs míns. Það var gegndarlaust
fyllerí á mér í átta ár. Ég var hárs-
breidd frá því að vera róni. Ég á að
baki svo margar brennivínsmeð-
ferðir að ég er hættur að telja þær.
Líf mitt var orðið tilgangslaust og
ég var eins og Prins Póló-bréf sem
fauk eftir götunum.“
Guðmundur endaði aldrei á
götunni og hélst í vinnu. Hann
fór hins vegar með mest öll laun-
in beint á barinn. Á milli meðferða
hélst hann þurr í einhvern tíma
en aldrei langan. Að lokum drakk
hann sig úr vinnunni í Listahá-
skólanum.
Varstu einangraður?
„Nei, ég átti góða vini á barn-
um. Ég fór þangað á hverju kvöldi
og svo drakk ég líka heima. Ég var
túramaður, drakk þá sleitulaust í
tvær eða þrjár vikur.“
Hvenær náðir þú botninum?
„Ég hef nefnilega aldrei náð
neinum botni. Þú ert ekki að ræða
við fyllibyttuna sem segir að hún
hafi hætt að drekka og lífið skyndi-
lega gjörbreyst. Ég hef aldrei náð
að frelsa mig frá þessu fyrir fullt og
allt en ég lifi allt öðru lífi en áður
fyrr. Það sem breyttist var að ég
kynntist góðri og reglusamri konu
á kaffihúsi á Selfossi árið 2008. Þá
náði ég mér upp úr því fari sem ég
var kominn í. Ég hef alltaf dottið í
það öðru hverju en ekki með þeim
hætti sem ég gerði. Túrarnir og
stanslausa fylleríið hætti.“
Kallar kerfið til ábyrgðar
Þetta var einmitt tíminn þegar
Guðmundur hóf að gefa út sínar
fyrstu bækur. Hann hafði skrifað
lengi og í miðju fylleríinu taldi
hann sig vera mesta skáld allra
tíma. Þá kom hins vegar ekkert út
úr því. Guðmundur hóf ritferilinn
með krafti og gaf út barnabækur
og leikrit. Hann vann strax Ís-
lensku barnabókaverðlaunin fyrir
söguna Þvílík vika og lenti í öðru
sæti í leikritasamkeppni Borgar-
leikhússins. Árið 2010 hlaut hann
Grímuverðlaun fyrir leikritið Horn
á höfði. Síðan hefur hann verið
einn afkastamesti rithöfundur
landsins.
„Ég hef sótt mikið í þetta lífs-
hlaup mitt í skrifunum. Ef vel er
að gáð er hægt að finna fyllibyttu
í hverri bók, nema í Kattasam-
særinu, sem er barnabók. Í öll-
um harminum hef ég kynnst besta
fólkinu. Þetta hafa verið glæpa-
menn, alkóhólistar, fíklar og geð-
bilaðir menn. Það er gegnumsneitt
besta fólkið sem ég hef kynnst í
lífinu með örfáum undantekn-
ingum. Þetta fólk býr yfir miklu.
Það hefur þennan venjulega lífs-
hæfileika, en bilunin, afbrotin og
fíknin eru aukageta sem leiðir fólk
í ógöngur. Þetta fólk hefur frá svo
miklu að segja.“
Guðmundur býr á Eyrarbakka í
nábýli við fangana á Litla-Hrauni.
Í störfum sínum sem djákni hef-
ur hann einnig kynnst fjölda fólks
sem er á slæmum stað í lífinu. Það
hefur gefið honum aðra sýn á það
fólk en margir aðrir hafa.
„Það er svo margt fólk sem sam-
félagið afskrifar. „Þetta er glæpa-
maður“, „Er þetta ekki dópisti?“
Fólk heldur því fram að þessu
fólki sé ekki viðbjargandi og það
sé algjörlega þeim í sjálfsvald sett
hvernig komið er fyrir því. En þetta
er mun flóknara mál og utanað-
komandi þættir ráða svo miklu.
Við sjáum til dæmis öll þessi upp-
tökuheimili og hæli þar sem með-
ferðin hefur verið hræðileg og nú
þarf að borga sanngirnisbætur.
Þetta gerðist ekki árið 1604 held-
ur eru örfá ár síðan og er svona
enn sums staðar. Ég hef komið inn
á stofnanir sem eru ekki mann-
legar.“
Máli sínu til stuðnings nefnir
Guðmundur félaga sinn sem hann
kynntist í áfengismeðferð. Mann
sem átti við geðræn vandamál að
stríða og lést fyrir örfáum árum.
„Hann var búinn að vera á
Kleppi í mörg ár en fór út og datt
í það. Þegar hann ætlaði inn eitt
kvöldið þá var honum úthýst. Lög-
reglan tók við honum og hýsti
hann. Síðan var hann á götunni
í einhvern tíma og ekkert hægt
að gera fyrir hann, líkt og hann
væri staddur í úthverfum Naíróbí.
Loks var hann settur í gám úti á
Granda, eins langt frá hinu borg-
aralega samfélagi og hægt var. Þar
dó hann. Ég lýsi ábyrgð á hendur
kerfinu í svona málum. Allir vissu
að hann væri sjúklingur.“
Uppdiktað mál í sögulegri
sviðsmynd
Á undanförnum árum hefur
Guðmundur verið að færa sig
yfir í myrkari hliðar mannlegr-
ar hegðunar í skrifum sínum.
Bókin Líkvaka frá árinu 2015 vakti
óhugnað meðal lesenda og nýjasta
bók Guðmundar, Eitraða barnið,
hefst á hrottalegri nauðgun á ung-
lingsstúlku. Guðmundur segir:
„Gagnrýnendur hafa sagt að
bókin sé ljót, það sé svo ljót nauð-
gun í henni. Ég hef aldrei heyrt
konu lýsa fallegri nauðgun og ekki
karlmanni heldur. Þetta er mjög
ljót nauðgun, hún er viðbjóðsleg.
En lífið er eitt myrkur.“
Er engin ljóstíra til staðar?
„Jú, hún er til og þess vegna er
ég kirkjunnar maður. Það er samt
ekki fallið til vinsælda hjá mörgum
í menningarkreðsunni. Að auki
er ég á móti inngöngu Íslands í
Evrópusambandið. Það er því ekki
að undra að elítan veiti mér ekki
náð – nema endrum og sinnum.“
Eitraða barnið er fyrsta bókin
í þríleik. Guðmundur er vel á veg
kominn með aðra bókina og hefur
glöggar hugmyndir um hvernig
sú þriðja muni spinnast. Eitraða
barnið gerist um aldamótin 1900.
Hún segir frá Eyjólfi Jónssyni,
vel ættuðum en misheppnuðum
laganema sem er sóttur frá Kaup-
mannahöfn og plantað í sýslu-
mannsembætti í Árnessýslu.
Þegar snúið nauðgunarmál kem-
ur upp er hann enginn maður til
að valda því en þá stígur eiginkona
hans, Anna, inn í málið.
„Þetta fólk var aldrei til og mál-
ið er uppdiktað líka. En ég hef
alla staðarhætti rétta og lagði í
mikla rannsóknarvinnu við það.
Ég ráðfærði mig við sérfræðing
til að hafa lagaumhverfið rétt og
doktor í lyfjafræði til að finna
þess tíma eitur til að nota í
Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | Opið til 19 alla daga til jóla | www.forlagid.is
LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA
„... honum hefur
auðnast að skrifa
meistaraverk…“
Guðmundur Andri Thorsson
herdubreid.is
„Mergjað skáldverk“
Óðinn Jónsson / Rás 1
„Mér finnst þetta
vera besta bók
Hallgríms til þessa.“
Egill Helgason
Bráðskemmtileg og
snilldarlega skrifuð
saga um skin og skúrir
í lífi þjóðar
ÓKÞ/Fréttablaðið
HÞ/Morgunblaðið
„Bókin er
meistaraverk.“