Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2018, Blaðsíða 18

18 FÓLK 21. desember 2018
sögunni. Einnig nota ég alvöru
fólk sem aukapersónur. Til dæmis
Einar Ben sem tekur að sér mál­
ið í sögunni en hann var einmitt
að geta sér nafn sem lögmaður
á þessum tíma. Meðal annarra
persóna má nefna norska skáldið
Tryggve Andersen, síra Eggert á
Vogsósum og Valtý Guðmunds­
son ritstjóra. Þetta gerði ég ekki til
þess að skreyta bókina heldur til
að negla hana niður í tíma og hafa
umgjörðina rétta.“
Mannleg hegðun ekki breyst
Eitraða barnið er stutt, líkt og aðr­
ar bækur Guðmundar. Kaflarnir
eru einnig stuttir. Hans stíll er að
skrifa knappt og leyfa sögunni
að koma fram í samtölum sögu­
persónanna. Minna er um beinar
lýsingar og frásagnir. Orð persón­
anna setja tóninn, lýsa persónun­
um sjálfum og sviðsmyndinni.
„Eftir að Líkvaka kom út hitti
ég við Þorstein frá Hamri skáld í
bókabúð í Reykjavík. Hann sagði
þá við mig: „Þú skrifar þennan
knappa texta, stuttar bækur.“ Ég
jánkaði því og sagði að það hent­
aði mér best. Þá leit hann yfir
borðið með öllum nýútkomnu
bókunum og sagði: „Já, það er líka
rétt hjá þér. Það er til mikið af bók­
um sem mætti stytta um tvo þriðju
án þess að nokkuð færi forgörð­
um.“ Þetta er besta krítík sem ég
hef fengið“ segir Guðmundur og
brosir.
Í Eitraða barninu er fjallað um
kynferðisofbeldi, sem er málefni
sem ekki var mikið rætt á þessum
tíma. Er þessi bók að tala til nú-
tímans eða er hún að lýsa böli for-
mæðra okkar?
„Hvoru tveggja,“ segir Guð­
mundur með áherslu. „Konur
voru ennþá bjargarlausari áður
fyrr og atburðir af þessu tagi þagg­
aðir niður. Hún er líka að sýna
fólki að sömu spurningar koma
upp nú og fyrir hundrað árum. Sá
sem misnotar unga stúlku í bók­
inni notar sömu kúgunartæki
og gert er í dag. Hann segir við
hana að henni verði ekki trúað
og að mannorð hennar verði lagt
í rúst. Annað sem kemur fram í
bókinni sem hefur ekki breyst er
hversu mikilvæg menntun getur
verið. Hvað sá menntaði á auðvelt
með að kúga þann ómenntaða.
Hinn ómenntaði á erfitt með að
lesa úr opinberum skjölum og fóta
sig í lagalegum rimmum við þann
menntaða. Þetta sjáum við í dag í
uppboðsbeiðnum og frásögnum
fátæks fólks í fjölmiðlum. Þegar
maður spólar hundrað ár aftur í tí­
mann sjáum við hvað svona hlutir
eru nauðalíkir samtímanum.“
Er þetta mannleg hegðun?
„Já, þetta eilífa myrkur sem við
paufumst í gegnum. Franski heim­
spekingurinn Albert Camus sagði
að það væri aðeins ein megin
spurning í lífinu: „Viltu drepa þig
eða ekki?“ og ef ekki þá ættum við
að reyna að gera hitt þokkalega.
Mér finnst ekki skrýtið að margir
taki föggur sínar og kveðji þennan
heim. Þetta er táradalur.“
Djákni í kraftaverkakirkju
Guðmundur starfar með séra
Baldri Kristjánssyni sem djákni
í Þorlákshafnarprestakalli. Hafa
þeir umsjón með Þorlákskirkju í
Þorlákshöfn, Hjallakirkju í Ölfusi
og hinni þekktu Strandarkirkju
í Selvogi. Í daglegum störfum
felst meðal annars umsjón með
sunnudagaskólanum, heimsóknir
til eldri borgara og geðfatlaðra, út­
köll í líknarþjónustu, predikanir í
messu og afleysingar fyrir sóknar­
prestinn.
Hefur þú alltaf verið trúaður?
„Já, frá blautu barnsbeini. Ég hef
aldrei snúið baki við guði. Iðkunin
hefur verið mismikil í gegnum tíð­
ina en ég hef alltaf lesið mikið í
Biblíunni og trúarheimspeki. Ég
pæli líka mikið í mystík og tákn­
máli en er enginn grillufangari í
talnafanatík eða slíku. Það er samt
aðallega fyrir forvitni sakir. Ég trúi
fyrst og fremst á Jesú Krist, kross­
festan, grafinn og upprisinn.“
Trúir þú á illsku og jafnvel djöf-
ulinn sjálfan?
„Já, en ekki á djöfulinn í þeirri
mynd að hann sé með horn og
hala. En ég trúi að djöfullinn birt­
ist manninum í hinum ólíkustu
myndum. Í voðaverkum frömdum
af ásetningi og ráðabruggi. Í ein­
ræðisherrum og manndýrum
sem hafa ríkt víða um jörðina.
Lengi vel trúði ég ekki á illsku.
En eftir að hafa hlýtt á fyrirlestur
hjá fangapresti sannfærðist ég
um að það væru til vondir menn.
Ég sá þetta líka sjálfur þegar ég
hrærðist í myrkraheiminum og
kynntist fíklum, handrukkurum
og sakamönnum. Sumir voru af­
vegaleiddir en aðrir eiginlega
vondir og nutu engrar virðingar
hjá hinum, voru óforbetranlegir.
Ég tel að það sé sjálfsblekking hins
borgaralega samfélags að allir geti
tekið sig á. Þetta er ekki stór hópur,
en þó nokkrir.“
Íslendingar hafa heitið á
Strandarkirkju síðan á þrettándu
öld. Sagt er að kirkjan hafi ver­
ið byggð eftir að skipstjóri hét á
Maríu mey þegar skip hans lenti í
aftakaveðri. Himneskt ljós í engils­
mynd lýsti þeim þá leiðina að
ströndinni þar sem kirkjan reis.
Guðmundur segir að fólk heiti enn
þá á Strandarkirkju, sérstaklega
eldra fólk.
„Ég trúi einlæglega á helgi
þessa staðar og finn fyrir henni.
Einnig fæ ég að heyra sögur frá
fólki sem hefur heitið á kirkjuna
með góðum árangri. Í haust sagði
kona, rúmlega níræð, mér frá því
að hún hefði verið nær dauða en
lífi vegna veikinda fyrir um hálfri
öld. En náði bata eftir að sonur
hennar fór að heita á Strandar­
kirkju af mikilli ákefð. Henni batn­
aði og hefur aldrei kennt sér meins
síðan.“
Segi kelling ef mér sýnist
Auk þess að skrifa bækur og leik­
rit skrifar Guðmundur beitta pistla
í Fréttablaðið. Hafa þeir gjarnan
vakið miklar umræður og stund­
um úlfúð hjá fólki, sérstaklega
fólki sem tjáir sig á samfélags­
miðlum. Nýjustu dæmin eru um­
mæli hans um svínfeitar kerlingar
í Reykjavíkurmaraþoni og Vinstri
græn sem ljót og getulaus hjón.
Finnur þú sjálfur fyrir hörðum
viðbrögðum?
„Ég hef gaman af þessu,“ segir
Guðmundur og brosir breitt.
„Ég fæ tölvupóst og er atyrtur
í kommentakerfum. Skemmti­
legast finnst mér að renna yfir
kommentakerfin og sjá hvern­
ig umræðan spinnst út í algerlega
ótengda hluti. Ég er ekki í neinum
pólitískum flokki, fyrir utan að ég
er æviráðinn leiðtogi Öfgasinn­
aðra jafnaðarmanna. Þess vegna
er gaman að sletta einhverju
fram sem ergir vinstra fólkið og
sjá íhaldspúkana á hægri vængn­
um fitna á fjósbitanum. Svo skelli
ég einhverju á Sjálfstæðisflokkinn
og þá hlakkar í öllum sem töldu
mig forpokað íhald vikunni áður.
Maður sér bylgjurnar rísa til skipt­
is og tvískinnunginn í þessu öllu
saman.“
Er tíðarandinn að kæfa húmor
og beitta notkun tungumálsins?
„Alveg skelfilega. Þetta er orðin
bilun. Þegar einhver ósýnileg öfl
eru farin að þrúga tungumálið. Ég
má ekki segja kelling því þá verður
allt vitlaust. Ég er alinn upp við að
nota orðið kelling. Kellingin hún
amma, stærsta kvenmynd í mín­
um huga sem ég elskaði svo heitt.
Svo er eitthvert lið búið að ákveða
að orðið kelling eigi ekki lengur
við. Sama með orðið fáviti, dásam­
legt orð sem ekki má nota lengur.
Það lýsir mjög vel manni eða konu
sem veit fátt. Hver gaf fólki úti í bæ
heimild til að taka orð úr umferð?“
Guðmundur segir hins vegar
að sum orð, til dæmis kynvillingur,
megi missa sín. Orðum sem beint
var gegn hópum um langa hríð.
„Kelling er ekki niðrandi orð,
rétt eins og svo mörg sem hafa
verið bönnuð. Í fötlunarfræðum
er fagfólk orðið óöruggt þegar það
tekur til máls því að það er ekki
alveg með á hreinu hvaða orð sé
búið að taka úr umferð. Nú má
til dæmis ekki segja að einhver
sé fatlaður, heldur aðeins að við­
komandi sé með fötlun. Eins með
þennan pistil minn um svínfeitu
kellingarnar, rennandi um í eigin
lýsi. Hvernig á að djóka? Verður
gefinn út bæklingur um það? Að
minnsta kosti mun ég ekki taka við
honum. Ég hef ekki marga mann­
kosti, að minnsta kosti sem ég hef
geta staðið á í prinsippinu. En ég
segi það sem mér sýnist og mér er
nákvæmlega sama um hvað öðr­
um finnst.“
Verður þessari þróun snúið við?
„Ég ætla rétt að vona það. Mál­
frelsi á undir högg að sækja. Við
sáum til dæmis Pétur Gunnlaugs­
son, útvarpsmann á Sögu, dreginn
fyrir dómstóla fyrir eitthvað sem
aðrir sögðu í símatíma hjá honum.
Hver á að bera ábyrgð á hverjum?
Þetta samfélag er að þróast út í það
að enginn beri ábyrgð á sjálfum
sér heldur beri allir saman ábyrgð
á öllum. En allir, með stóru A­i,
geta aldrei komið sér saman um
neitt.“ n
Hafnargata 19 • Ryekjanesbæ
s: 421 4601 • www.rain.9is • rain@rain.is
Borðapantanir í síma: 421-4601/893-2082
Það er árleg hefð í sögu Ráarinnar
að vera með skötuhlaðborð
í hádeginu á Þorláksmessu og
verður engin undantekning á því
þetta árið

Við komum til með að bera fram
skötu einslengi og birgðir
endast á þorláksmessu.
3.900 kr.
Skötuhlaðborð
á Ránni
23. desember
VERIÐ VELKOMIN
Nýjasta bók
Guðmundar
Glæpasaga
með sögulega
umgjörð.
„Mér getur hins vegar blöskrað þessi
akademíski femínismi þar sem
konur úr háskólum segja verkakonum og
konum yfirhöfuð hvernig þær eigi að haga
sér og móðgast fyrir þeirra hönd