Morgunblaðið - 17.04.2019, Side 34

34 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 2019
Bláu húsin v/Faxafen
Sími 553 7355 • www.selena.is • Selena
undirfataverslun • Næg bílastæði
Frábært
úrval af
sundfötum
Raforkuauðlindin
er ein helsta auðlind
þjóðarinnar og undir-
staða að velmegun
hennar. Hingað til
hafa landsmenn feng-
ið að nota og njóta
orkunnar sem býr í
fallvötnum og iðrum
jarðar til að byggja
upp hagsæld og vel-
megun. Hægt hefur
verið að byggja upp
öflugar iðngreinar vegna þess sam-
keppnislega forskots sem þessar auð-
lindir hafa gefið okkur. Með raforku-
tilskipunum Evrópusambandsins á
að svipta komandi kynslóðir þann
möguleika. Það getur leitt til lakari
lífskjara á Íslandi. Um það verður
varla deilt. Þegar hafa ýmsar at-
vinnugreinar gert athugasemdir og
mótmælt innleiðingu þriðja orku-
pakkans, en stjórnvöld hafa kosið að
hunsa það. Rúv hefur haldið sig til
hlés og upp úr skúmaskotum hafa
skriðið einstaklingar sem börðust
hvað einarðast fyrir því að Icesave-
klafarnir yrðu settir á almenning.
Sama hræðsluáróðrinum er óspart
beitt af þessum aðilum. Hagsmunir
einhverra virðast miklir að ná þessu í
gegn. Einskis er freistað til að koma
illum boðskapnum á framfæri, en lít-
ið fer fyrir máefnalegum rökum.
Eðlilega, enda þau ekki til. Innleiðing
raforkutilskipana Evrópusambands-
ins mun geta haft veruleg slæm áhrif
á lífskjör almennings á íslandi.
Tilgangur raforkutilskipana Evr-
ópusambandsins er m.a. að koma á
samkeppni á raforkumarkaði og
tryggja orkuflæði um álfuna. Í þings-
ályktun um þriðja orkupakkann segir
um stofnun sem á að koma á fót og
starfa undir evrópsku orkustofnun-
inni ACER: hún á að gera „Athug-
anir á starfsemi raforkumarkaðs og
ákvarðanir til að grípa til nauðsyn-
legra aðgerða til að stuðla að virkri
samkeppni og tryggja að markaður-
inn starfi eðlilega“. Ekki er hægt að
skilja þetta á annan hátt en að þessi
stofnun, sem er algerlega óháð ís-
lenskum stjórnvöldum og starfar
samkvæmt evrópskum lögum, geti
gert kröfu um að Landsvirkjun selji
frá sér virkjanir til að
jafna samkeppnisstöðu á
raforkumarkaðnum enda
fyrirtækið með um 80%
markaðshlutdeild. Eig-
endur HS Orku hafa þeg-
ar gert athugasemdir við
markaðsráðandi stöðu
Landsvirkjunar. Íslensk
stjórnvöld hefðu lítið um
málið að segja. Því er
raunveruleg hætta á því
að eitt glæsilegasta fyrir-
tækið í eigu landsmanna
verði þvingað til að selja
frá sér virkjanir. Ein-
hverjir hugsa sér eflaust gott til glóð-
arinnar að næla sér í virkjun á góðu
verði. Innlendir eða erlendir, því
kaupendur yrðu ekkert endilega ís-
lenskir aðilar, heldur gæti salan orðið
til erlendra aðila eða skúffufyrir-
tækja eins og gerðist þegar HS Orka
var seld á hrakvirði. Það yrði mikið
högg fyrir lífskjör almennings ef stór
hluti raforkuframleiðslu landsins
yrði komin í hendur erlendra aðila
innan fárra ára. Í dag eru raforkufyr-
irtæki landsins í eigu landsmanna að
mestu og það hefur skapað okkur þá
öfundsverðu stöðu að raforkuverð til
almennings er með því lægsta sem
gerist í Evrópu. Það mun breytast til
hins verra með innleiðingu raforku-
tilskipana Evrópusambandsins.
Ef raforkustrengur yrði lagður til
Evrópu, sem er verið að vinna að,
gæti sú staða komið upp á næsta ára-
tug að stór hluti raforkuframleiðslu
landsmanna færi úr landi og myndi
ekki nýtast landsmönnum á nokkurn
hátt. Arður af raforkusölu rynni til
erlendra eigenda raforkufyrirtækja
og sæstrengs. Það gæti orðið raf-
orkuskortur á íslandi. Samkeppn-
isstaða margra íslenskra fyrirtækja
myndi versna verulega og mörg hver
hætta starfsemi. Fyrirvari stjórn-
valda um samþykki Alþingis fyrir
lagningu sæstrengs er ekki haldmik-
ill, enda yrði um brot á fjórfrelsinu að
ræða ef stjórnvöld ætluðu að stöðva
málið og skaðabótakröfur kæmu
fram.
Almenningur er farinn að átta sig
á alvarleika málsins og þúsundir
manna hafa skráð sig á facebook-
síðuna orkan okkar, sem er nafn
samtakanna sem eru að berjast gegn
innleiðingu þriðja orkupakkans.
Hver á sínum forsendum. Heimasíða
samtakanna er orkanokkar.is. Sam-
tökin standa fyrir undirskriftasöfnun
á heimasíðunni þar sem skorað er á
þingmenn að hafna þriðja orkupakk-
anum.
Mörg önnur rök eru fyrir því að
hafna orkupakkanum, m.a. sú stað-
reynd að Ísland er ekki tengt innri
raforkumarkaði Evrópu. Þriðji orku-
pakkinn snýst að miklu leyti um
millilandatengingar og er því óskilj-
anlegt að stjórnvöld hafa ekki þegar
beðið um varanlegar undanþágur frá
raforkutilskipunum Evrópusam-
bandsins hjá sameiginlegu EES-
nefndinni. Sem er hin rétta leið. Aðr-
ar leiðir skapa réttaróvissu og eru
ekki boðlegar að mati margra lög-
manna.
Mikil er ábyrgð þingmanna sem er
treyst fyrir í skamma stund að fara
með helstu fjöregg Íslendinga. Fjör-
egg sem eiga að tryggja góð lífskjör
hér á landi í nútíð og framtíð. Þeir
hafa ekkert leyfi til þess að ráðstafa á
nokkurn hátt yfirráðum yfir auðlind-
um þjóðarinnar eða nýtingu þeirra til
erlendra aðila, á beinan eða óbeinan
hátt, án aðkomu landsmanna. Með
samþykki á þriðja orkupakkanum er
verið að fremja alvarlegan verknað
sem getur haft veruleg áhrif til hins
verra á lífsafkomu landsmanna á
komandi árum. Þingmenn verða að
átta sig á alvarleika málsins, hafna
innleiðingu á þriðja orkupakkanum
og vísa málinu aftur í sameiginlegu
EES-nefndina.
Eftir Birgi Örn
Steingrímsson
Birgir Örn
Steingrímsson
»Mikil er ábyrgð
þingmanna sem er
treyst fyrir í skamma
stund að fara með
helstu fjöregg
Íslendinga.
Höfundur er BS í fjármála-
og hagfræði.
born@islandia.is
Fjöreggin okkar
Ég ætla að deila með
lesendum Morgun-
blaðsins fréttaskeyti
sem ég fékk frá Speed-
news, fréttaveitu um
flug og flugmál 11.
mars. Mér var illa
brugðið er ég hafði les-
ið skeytið til enda, það
fjallar um Boeing 737
Max 8 flugvélina ET-
AVJ sem fórst sex mín-
útum eftir flugtak frá flugvellinum
Bole í Eþíópíu. Þessi atburður hefur
orðið til þess að allar flugvélar þess-
arar tegundar hafa verið settar í flug-
bann.
Upplýsingarnar koma frá forstjóra
Ethiopian Airlines, hr. Tewolde
Gebremarian, og verða því að teljast
ábyggilegar. Hann segir þar frá því
að allt hafi verið í lagi með flugvélina
ET-AVJ er hún fór í loftið kl. 08.38,
þremur tímum áður hafði þessi sama
flugvél komið frá Jóhannesarborg í
Suður-Afríku og engar athugasemdir
skráðar í flugloggið.
Það sem er athyglisvert við frá-
sögnina er að flugvélin fer frá flug-
velli sem er í 7.625 feta hæð yfir sjáv-
armáli. Hún hættir klifri í 8.150 feta
hæð. Hættur frá fjöllum í umhverfinu
voru í 8.130 feta hæð.
Hæðin frá flugvelli í beint flug er
því 525 fet og er flughraðinn þá 400
hnútar.
Hann kynnir þar flugstjóra vélar-
innar sem hr. Yared Getachew, sem
er flugmaður með yfir 8.000 flugtíma
og lýtalausan feril. Það næsta sem
hann segir framkallaði hjá mér gæsa-
húð og skjálfta.
Aðstoðarflugmaðurinn, hr. Aham-
ed Nur Mohammed, hafði 200 flug-
tíma flugreynslu þegar vélin fórst.
200 flugtíma. Ég, sem fyrrverandi at-
vinnuflugstjóri á flugvélar og þyrlur,
fæ ekki betur séð en að aðstoðarflug-
manninn hafi vantað töluvert upp á að
vera með lögleg flugréttindi og hafði
enga tegundareynslu á Boeing 737-
Max8 og er þetta flug með 146 far-
þega og átta manna áhöfn því hreint
og klárt kennsluflug með farþega,
flug í atvinnuskyni. Nú
vil ég fara fram á það við
Félag íslenskra atvinnu-
flugmanna og stjórn og
eigendur Icelandair, að
þessir aðilar í samein-
ingu feli samgöngu-
ráðherra Íslands það
verkefni að fá aðra sam-
gönguráðherra Norður-
landanna í það verkefni
að kanna hvort flug-
félagið Ethiopian Air-
lines stundi þá háttsemi
að fela flugstjórum sínum það verk-
efni í launaaukaskyni að kenna óút-
skrifuðum flugnemum á flugvélar fé-
lagsins með fullar flugvélar af
borgandi farþegum. Ef svo er þá þarf
að stöðva þessa háttsemi tafarlaust,
vegna fjárhagslegs tjóns sem Ice-
landair og aðrir eru að verða fyrir,
flugfélag sem hefur fjárfest í flug-
hermum og flugkennslu flugmanna
sinna og annarra flugfélaga, fyrir
þúsund milljóna til að auka flug-
öryggi á Íslandi á þessari sömu flug-
vélategund, Boeing 737 Max8.
Forstjóri Ethiopean Airlines segir
blygðunarlaust frá því að aðstoðar-
flugmaðurinn sé með 200 flugtíma
fyrir brottför eins og þetta sé ekkert
mál og ætla ég að félagið stundi þetta
á aðrar flugvélategundir sem flug-
félagið er með í rekstri. Þetta er
stærsta flugfélag í Afríku. Ef satt
reynist þá þurfa samgönguráðherrar
Norðurlandana að stöðva þessa hátt-
semi, norrænum samfélögum til tjóns
og reyndar Evrópu allri, Bandaríkj-
unum og Kanada.
Flugkennsla með
farþega
Eftir Guðbrand
Jónsson
Guðbrandur Jónsson
»Hann kynnir þar
flugstjóra vélarinnar
sem hr. Yared Geta-
chew, með yfir 8.000
flugtíma. Það næsta sem
hann segir framkallaði
hjá mér gæsahúð.
Höfundur er fyrrverandi flugstjóri
á flugvélar og þyrlur.
gudbrandur@drangey.is
Það er lögmál að
verki hér í heimi; lög-
mál almáttar, eins og
að baki öllu sé ein-
hvers konar stórt
maskínuverk að
störfum. Sólir og
plánetur, jurtir og
dýr og frumefnin öll
og höfuðskepnur lúta
þessum náttúrulög-
málum. Geta í raun
ekki annað. Það er
aðeins ein tegund í náttúrunni allri
sem reynir að koma sér undan lög-
málinu og það er mannkynið. Vegna
óhlýðni var maðurinn rekinn út í
óbyggðir, út á mörkina, út úr Edens
garði, villtur og jafnvægislaus.
Það er undursamlegt að fylgjast
með þessu lögmáli alheimsins,
hvernig pláneturnar snúast um sól-
irnar, svo dagar og nætur verða til,
sólargeislar innri hamingju lýsa upp
andlit manna, eins og blóm sem opna
sig að sumri. Svo eru það ískristall-
arnir sem verða til við frostmark og
mynda fallega sköpuð tákn eins og
frostrósirnar á glugga yfir vetrar-
tímann þar sem ekki er tvöfalt gler í
gluggum. Alls staðar sýnir sköpunin
sig, lögmálið, hreyfingin, hringrásin,
ástin, barnið, ljósið. Tilviljanir eru
hvergi til staðar, því allar afleiðingar
eiga sér sínar orsakir vegna lög-
málsins kraftanna miklu Guðs.
Jafnvel hugsunin er skapandi
veruleiki, brosið, kærleiksorðið, sem
breytt geta lífi mannsins í hamingju
á augabragði, úr sorg í
gleði.
Mönnum er ekki ætlað
að skilja öll heimsins mál
enda skynfærin tak-
mörkunum háð. Okkur
mönnunum er aðeins
ætlað að lifa samkvæmt
lögmálinu og að hlýða
því í einu og öllu. Þá
blessast allt og verður
eins og það á að vera
samkvæmt boði almátt-
arins. Að einfalda það
fyrir mönnum er að
vakna og rísa úr rekkju til starfa
þegar sólin kemur upp og leggjast til
hvíldar með henni við sólsetur. Að
vísu er erfitt að lifa samkvæmt því á
Íslandi og skýrir kannski að ein-
hverju leyti vandamál mannlífsins á
norðurey.
Í náttúrunni er leiðbeinandi form-
úlu lífsins að finna. Menn hafa ein-
faldlega flækt fyrir sér tilveruna og
leitað svara utan brautar í ófærð
vegleysanna þó að sannleikurinn sé
auðsjáanlegur allt um kring í sköp-
unarverki Guðs.
Mál málanna
Eftir Einar Ingva
Magnússon
Einar Ingvi Magnússon
»Mönnum er ekki ætl-
að að skilja öll
heimsins mál heldur að-
eins að lifa samkvæmt
lögmálinu og hlýða því.
Höfundur er áhugamaður
um samfélagsmál.
einar_ingvi@hotmail.com