Skessuhorn - 23.11.2005, Blaðsíða 38

38
MIÐVIKUDAGUR 23. NOVEMBER 2005

Samgönguráðherra svarar fyrirspum Jóhanns Arsælssonar:
Gjaldtaka af Sundabraut
kemur ekki til greina
Sturla Böðvarsson,
samgönguráðherra sagði í umræð-
um á Alþingi í síðustu viku að gjald-
taka á notendur væntanlegrar
Sundabrautar komi ekki til greina.
Þetta sagði hann í svari við fyrir-
spurn Jóhanns Ársælssonar þing-
manns Samfylkingarinnar um
lækkun virðisaukaskatts á veggjald í
Hva 1 fjarðargöngum. Ráðherra vill
frekar fara svokallaða skuggagjalds-
leið en þar greiðir ríkið þeim sem
reisa mannvirkið í samræmi við
notkun þess. Einnig kom ffarn hjá
ráðherra að til skoðunar er að lækka
virðisaukaskatt af veggjöldunum í
göngin undir Hvalfjörð.
Eins og fram hefur komið í
Skessuhorni hefur nokkur umræða
skapast um möguleg veggjöld af
umferð um Sundabraut. Rikis-
stjórnin ákvað í haust að verja
nokkrum hluta söluandvirðis Sím-
ans til lagningar fyrri hluta brautar-
innar en síðari hluti hennar yrði
síðan lagður í einkaframkvæmd.
Samningar sem gerðir voru við
Spöl ehf. um gerð Hvalfjarðar-
ganga torvelda að mati margra inn-
heimtu hefðbundinna veggjalda um
Sundabraut.
I áðurnefridri fyrirspurn óskaði
Jóhann eftir upplýsingum um hvað
liði stefnumörkun um gjaldtöku
vegna samgöngumannvirkja „sem
ráðherra hefur ítrekað boðað að sé
í vændum,“ eins og segir orðrétt. I
svari Sturlu kemur ffam að stefnu-
Jóhann Arsœlssm.
mörkunin sé í eðlilegum farvegi í
tengslum við endurskoðun 12 ára
samgönguáætlunar sem nú er í
gangi og verður lögð fyrir Alþingi á
haustþingi 2006. Þá vildi Jóhann
vita hvenær kæmi til ffamkvæmda
boðuð lækkun virðisaukaskatts á
veggjald í Hvalfjarðargöngum. I
svari sínu sagði ráðherra að boðuð
lækkun á veggjaldi í Hvalfjarðar-
göngum kæmi til framkvæmda með
lækkun neðra þreps virðisauks-
skattsins og að þær breytingar væru
nú til skoðunar hjá stjórnarflokkun-
um. Ráðherra treystd sér þó ekki til
þess að nefna tímasetningar í þessu
sambandi. Þá vék ráðherra máli
sínu að gerð Sundabrautar með
einkaframkvæmd og hugsanlega
gjaldtöku af notendum. „I tengsl-
um við þau áform hefur vaknað
Sturla Böðvarsson.
umræða um það hvort leggja eigi
gjald á þá sem aka vestur og norður
land tvisvar á stuttum vegkafla. Að
mínu mati kemur það ekki til
greina. Tvær leiðir eru færar við að
leggja Sundabraut sem einkaffam-
kvæmd, eins og gert var með Hval-
fjarðargöngum. Annars vegar er að
fara leið notendagjalda eins og gert
hefur verið í Hvalfjarðargöngun-
um, þar sem notendur samgöngu-
mannvirkja greiða beint fyrir notk-
un hverju sinni. Hin leiðin er svo-
nefnd skuggagjaldaleið þar sem
ffamkvæmdaraðilinn fær greitt ffá
ríkinu fyrir þá umferð sem fer um
mannvirkið. Sú aðferð, skugga-
gjaldaleiðin, kallar ekki á greiðslu
vegfarenda þegar þeir aka um
mannvirkið."
HJ
Framkvæmdir á
Fellsenda
Framkvæmdir á Fellsenda í Döl-
um ganga að sögn kunnugra mjög
vel en fyrirhugað er að stækkað
hjúkrunarheimili verði tekið í
notkun á næsta ári.
Ljósm: GBender
Breytmgar á bótaréttí
atvinnulausra
Lengd bótatímabils atvinntdeys-
isbóta verður stytt úr 5 árum í 3
verði hugmyndir sem í undirbún-
ingi eru í félagsmálaráðuneytinu að
veruleika. Áætlað er að ffumvarp
um þetta komi ffam effir jól. Fylgt
verður enn fastar effir að fólk á at-
vinnuleysisbótum sé í atvinnuleit
og þeir sem missa vinnu fá þá ekki
tekjutengdar bætur fyrr en effir til-
tekinn tíma á grunnbótum. Árni
Magnússon félagsmálaráðherra
segir verið að vinna úr fyrirliggj-
andi nefndaráliti en meiningin sé
að gera vinnumarkaðsaðgerðirnar
virkari og fylgjast enn betur en
áður með því að fólk sé að leita sér
að vinnu.
MM
LATTU OKKUR FA ÞAÐ
ÓÞVEGIÐ
6 jita,fiiu9
Efnalangin Múlakot ehf.
Borgarbraut 55
310 Borgarnesi
Sími 4371930
Oft heyrist að aldraðir séu byrði á
samfélaginu. Nú eru haldnar ráð-
stefhur í Háskóla Islands undir titl-
inum „Höfum við efhi á ellinni."
Rætt var um að útgjöld vegna ell-
innar dragi úr hagvexti og velmeg-
tm, auki skattbyrði yngri kynslóðar-
innar og valdi lækkun á hlutabréfa-
markaði. Eru þetta réttmætar nið-
urstöður? Eg efast, en ef stuðst er
við útreikninga okkar um efhahag
þeirra ellilífeyrisþega sem taka bæt-
ur ffá Tryggingastofriun sérstaklega
þá erum við að lifa við 110-120 þús
kr. ellilaun. Fjármálaráðuneytið og
heilbrigðismálaráðuneytið hefur
ekki hnekkt því. Mér sýnist því ljóst
vera að margir meðal yngra fólks og
miðaldra ráðamanna telji að við
höfum ekki efni á ellinni.
Fjármálaráðuneytið hefur ekki
hnekkt útreikningum okkar frá
1995 um að veruleg gliðnun á milli
ellilauna annarsvegar og hinsvegar
launavísitölu og vísitölu lágmarks-
launa. Þetta þýðir 7.000 kr. gliðnun
á mánuði er varðar launavísitölu og
nær 17.000 kr. á mán. er varðar lág-
markslauna vísitölu. Vitaskuld skal
ekld gleymast að margir aldraðir
sem ekki þarfnast hjálpar ffá A til O
hfa allgóðu Kfi.
Athyglisvert er að stjómvöld hafa
dregið útreikninga okkar í efa en
síðan auglitis til aughtis við hag-
ffæðinga viðurkenndu þeir niður-
stöðumar.
Kaupmáttur
Kaupmáttur ráðstöfunartekna
þeirra ellilífeyrisþega er ég ræði um
hækkar frá 1995 - 2007:
Ellilífeyrisþegar 9%
Almenn laun 55%
Þingfararkaup alþ.m. 73%
Ráðherrar 97%
Tekjuskattur á lægstu laun hefur
hækkað. Sem dæmi má nefna effir-
farandi. Sá er hafði rúmar 43.000
kr. á mánuði árið 1985 greiddi eng-
an skatt, en greiðir nú 9,4% af
100.000 kr. sem er aðeins raun-
hækkun. Þetta er vegna þess að
skattleysismörk hafa ekki hækkað
sem skyldi.
Skerðing og skattar
fyrir ellilífeyrisþega
Skerðing og skattar era gífurleg-
ir. Einhleypur ellilífeyrisþegi er
vinnur hálfan dag og fær 70.000 kr.
á mánuði heldur efrir 15.749 kr. þ.e.
79% (tekjutr. og tekjutr.uppbót
lækka)
Hjón með 150.000 kr. laun á
mánuði, makinn eingöngu með
bætar ffá TR. Þau vinna sér inn
10.000 kr. á mán, en halda eftir
1.556 kr. (lækkun á grunnlífeyri,
tekjutr. og sköttum).
Þetta er held ég Evrópumet.
Aukinn kostnaður
v/framfærslu
Ellilífeyrisþegar verða fyrir ffam-
angreindum áföllum þrátt fyrir
miklar hækkanir á þjónustagjöld-
um, lyfjakostnaði og matarkostnaði
o.fl. ffá 1990-2005.
Sími 150% (til aldraðra)
Lyf 70-160%
Heimilishjálp 218%
Heittvatn 100%
(meiri hækkanir í dreifbýli)
Fasteignagjöld 140%
. [
Stofnanamennskan
á íslandi
Svipaður fjöldi 65 ára og eldri er
á stofnunum og í þjónustuíbúðum á
Islandi og á hinum Norðurlöndun-
um en allt að helmingi fleiri búa á
stofhunum hér á landi. Milli 20-
30% búa í þjónustuíbúð á Islandi,
en um 50% í nágrannalöndunum.
A stofnun á Islandi búa 55% í ein-
býli en 90% á hinum Norðurlönd-
tmum. Við höfum dregist 20 ár á
eftir nágrannalöndunum í þessu
efhi. Það dregur vemlega úr aðsókn
á hjúkrunarheimilum ef þjónustaí-
búðum sem sinnt er með heimilis-
hjálp fjölgar.
Aðbtínaður á
hjúkrunarheimilum
Næringarástand, lyfjanotkun:
Gerðar hafa verið tvær athuganir á
næringarástandi 65 ára og eldri
sjúklinga á hjúkmnarheimilum á Is-
landi fyrir 15 ámm af Landlæknis-
embættinu: Þá fannst næringar-
skortur hjá 25%. Onnur rannsókn
var gerð af prófessor í matvælaffæði
við háskóla erlendis: 60 sjúklingar,
niðurstöður 58,3% með næringar-
skort.
Mælingar náðu yfir: Þyngd, lík-
amsstaðul, ummál vöðva, húðþykkt
og eggjahvítu í blóði. Erlendar
rannsóknir gefa til kynna töluna
30-50% næringarskort, en meðal
ýngri sjúklinga 15-17%.
Róandi og : svefnlyfjaneysla
>70%, mun hærrá en í nágranna-
löndunum.
Aðalkröfur okkar:
a Slétta út gliðnun á milli ellilatma
og lágmarkslauna. Grannlífeyrir
verði skattffjáls sem þýðir 8.406 kr.
í auknum ráðstöfunartekjrun sem er
það sama og hækkun á grannlífeyri.
Að 30.000 kr. af aflafé eða tekjum
úr lífeyrissjóði eða 60.000 af fjár-
magnstekjum verða undanþegin
reglum um skerðingar á tekjutrygg-
ingu.
Lokaorð
Þetta er nokkuð hrollvekjandi
lesning sem áður hefur verið
marglesin yfir af stjórnendum þessa
lands. Þversögnin er að þrátt fyrir
leiðandi stöðu okkar í hjarta- og
æðalækningum og krabbameins-
lækningum í Evrópu þá sinnum við
ekki öldruðum sem skyldi. Við blés-
um til sóknar og mikil umræða hef-
ur orðið um þessi mál, slæmur að-
búnaður eldra fólks er nú forsíðu-
ffegn.
Einn þingmaður sagði við mig:
„Eg veit ekki hvernig staðan er á
Alþingi í þessum málrnn, en þið
hafið þjóðina með ykkur!“ Okkur
er ljóst að við sleppum ekki lifandi
út úr þessu, lífið tekur enda, en við
krefjumst úrbóta og sæmilegra lífs-
kjara. Við viljum búa við sæmileg
kjör síðusta árin, þetta er ekki stór
hópur.
Þetta er þverpólitískt mál. Að
baki okkur era 34.000 manns. Við
munum kynna þessi mál næsta ár.
Það er athyglisvert að prófkjörin
náðu til allra heimilislausra og jafh-
vel róna. 2.500 manns á spítölum
og öldrunarstofnunum er gefinn
kostur á að kjósa. Baráttunni verður
haldið áffam.
Borgþór S Kjæmested,
Framkv.stjóri Landssambands eldri
borgara.