Heimsmynd - 01.09.1990, Page 86

að Guðrún sitji á Alþingi út kjörtímabil-
ið, en færi þá væntanlega ekki í framboð
aftur til þings. Guðrún hefur áunnið sér
virðingu samþingmanna sinna og kjós-
enda almennt fyrir hóglátan, skörulegan
og málefnalegan málflutning. Hún hefur
líka vakið athygli erlendis, bæði meðal
karla og kvenna, sem virðulegur fulltrúi
síns málstaðar. Ef breið samstaða næðist
um framboð Guðrúnar langt út fyrir rað-
ir Kvennalistans þykjast menn sjá að
hennar framboð yrði sterkt. Telja má
víst að Guðrún tæki ekki áskorunum um
framboð, nema nokkuð öruggt væri að
konur stæðu einhuga að baki hennar. Því
má að minnsta kosti slá föstu að konur
munu ekki gefa þann ávinning frá sér,
sem þær telja sig hafa náð með kjöri Vig-
dísar, án þess að grannskoða möguleika
á frambjóðanda sem gæti náð víðtækri
samstöðu meðal þeirra. Guðrún var er-
lendis þegar þessi grein var samin.
Steinunn Sigurðardóttir, rithöfundur
og höfundur metsölubókarinnar Dagur í
lífi Vigdísar forseta, mundi væntanlega
falla í sama flokk. Hún hefur getið sér
gott orð fyrir framkomu í sjónvarpi, telst
til menningarvita, er einstæð móðir. Sá
ljóður er á ráði hennar að hún er ekki
nema um fertugt og hefðin býður að
frambjóðandi sé fimmtíu ára eða eldri.
Sama er að segja um Sigrúnu Stefáns-
dóttur, hina þjóðkunnu sjónvarpskonu.
Þeir sem leita fordæma til fyrri forseta
hafa látið sér detta í hug nafn Þórs
Magnússonar. En þótt einu sinni hafi
gefist vel að tefla fram þjóðminjaverði er
ekki þar með sagt að allir þjóðminja-
verðir eigi sama hljómgrunn og Kristján
Eldjárn. Nafn Sigmundar Guðbjarnason-
ar háskólarektors hefur hins vegar tals-
vert komið upp í þessu sambandi upp á
síðkastið. Nafn Sveins Einarssonar hefur
einnig verið nefnt. Hann hefur verið
leikhússtjóri eins og Vigdís, menntamað-
ur og fagurkeri fram í fingurgóma. Allir
eru jtessir menn góðir og gegnir embætt-
ismenn, virðulegir í fasi og framgöngu,
en teljast þó varla hafa þá persónutöfra,
kímnigáfu og léttleika samfara alvör-
unni, sem einkennt hefur síðustu forseta.
Sá menntamaður, sem oftast er nefndur,
er þó Matthías Johannessen, ritstjóri
Morgunblaðsins, skáld og rithöfundur.
Matthías er á besta aldri, nýorðinn sex-
tugur, hvílir þétt við þjóðarhjartað og
greinir vel hjartslátt þess. Hann hefur
fremur en nokkur annar sætt þjóðina
menningarlega með því að leiða Laxness
og Þórberg inn í helgidóma borgarastétt-
arinnar og fá þá setta þar á heiðursstall.
En Matthías er hreinn og beinn ákafa-
maður sem vanur er því að tala umbúða-
laust og segja það sem inni fyrir býr hver
sem í hlut á. Það er dálítið erfitt að sjá
Matthías fyrir sér sem „andlega hlutlaus-
an samkvæmt stjórnarskránni1', eins og
hann orðaði það sjálfur. Hins vegar er
auðvelt að verða svolítið hrifinn af hug-
myndinni. Matthías yrði allt öðruvísi for-
seti en allir aðrir á undan honum. En er
þjóðin tilbúin að taka svo stórt stökk í
burt frá hefðinni? HEIMSMYND hefur
þó áreiðanlegar heimildir fyrir því að
ákveðnir aðilar hafi komið að máli við
Matthías með þessa hugmynd. Um und-
irtektir er hins vegar ekki kunnugt, ef
nokkrar hafa verið. Ekki var unnt að
leita álits Matthíasar, þar sem hann er
staddur erlendis.
Þeir sem hugsa til stjórnmálamanna
staldra við nafn Alberts Guðmundsson-
ar, sem ævinlega þykir til alls vís. Albert
sagði í símtali við HEIMSMYND að
hann hefði að vísu verið í framboði gegn
Vigdísi þegar keppt hefði verið um emb-
ættið 1980. Hann hefði hins vegar verið
einlægur stuðningsmaður hennar síðan
og væri sannfærður um að þjóðin hefði
valið rétt í þeim kosningum. Hann sagð-
ist sem sendiherra finna það hversu ótrú-
legum árangri hún hefði náð í að skapa
vinsamlegt andrúmsloft í Frakklandi í
okkar garð og létt þannig störf fulltrúa
íslands og annarra sem hafa þyrftu mikil
og góð samskipti við stjórnvöld annarra
þjóða eða eiga í viðskiptum erlendis.
Hann teldi því að alls ekki ætti að ræða
aðra möguleika fyrr en Vigdís hefði látið
í ljós vilja sinn í þeim efnum. „Hún er
mitt forsetaefni þangað til.“ Þegar Vig-
dís lýsti því yfir að tímabært væri að
draga sig í hlé, mætti fara að huga að
öðrum möguleikum. Fyrr segði hann
ekkert af eða á í þeim efnum. Albert er
vissulega frambærilegur maður, en
sennilega verður hans tími að teljast lið-
inn. Svo mikið er víst að kerfið allt
mundi snúast gegn honum og ekki mega
til þess hugsa að sjá þennan einþykka
fyrirgreiðslukappa á Bessastöðum.
Steingrímur Hermannsson er líka oft
nefndur úr röðum stjórnmálamanna.
Eftir atburði síðasta kjörtímabils er mjög
ólíklegt að framboð hans næði verulegu
fylgi út fyrir raðir Framsóknarflokksins.
Að minnsta kosti er erfitt að svo stöddu
að sjá fyrir sér að Sjálfstæðisflokkurinn
fylkti sér um hann í æðsta virðingarem-
bætti þjóðarinnar.
Það má telja næsta víst að félagar Sig-
rúnar Þorsteinsdóttur eru ekki af baki
dottnir og litu ekki á framboð hennar
síðast sem einangraða aðgerð. I þeirra
hugum er forsetaembættið valdamikið
pólitískt embætti og þeir vilja vinna
þeirri hugmynd fylgi að því valdi eigi for-
setinn hiklaust að beita. Ekki náðist í
Sigrúnu Þorsteinsdóttur, sem er á ferð
og flugi um landið, væntanlega að undir-
búa jarðveginn fyrir næstu kosningar.
Virðulegir bankastjórar eru líka í þeim
hópi sem menn láta sér detta í hug í
embætti þjóðhöfðingjans. Nafn Vals
Arnþórssonar hefur komið upp í þessu
sambandi, til dæmis nýlega í greinarstúf í
Frjálsri verslun. Þótt Valur sé hinn
virðulegasti í framgöngu og fasi og skorti
ekki metnað, er kannski of skammt um-
liðið frá umdeildri forystu hans í SIS á
miklu hnignunartímabili til þess að til-
nefning hans sé tekin alvarlega. Tillagan
sýnir þó að menn bera enn mikla virð-
ingu fyrir bankastjórum. Meiri alvara