Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.2019, Qupperneq 15

FÓKUS - VIÐTAL 154. október 2019
vera á valdi einhvers eins dómara,
sem gæti þess vegna verið gam-
all skólafélagi gerandans eða póli-
tískt tengdur honum, hvort dóm-
ar og nöfn gerenda séu birt. Svona
geðþóttaákvarðanir dómara vekja
óhjákvæmilega upp kenningar um
að verið sé að þagga málin niður
eða halda hlífi skildi yfir gerendum.
Birting nafns gerenda þarf alls ekki
að leiða til þess að hulu sé svipt
af því hver brotaþoli sé, slíkt geta
dómarar tryggt með viðeigandi
orðalagi dómanna, það eru jú þeir
sem skrifa þá. Mér finnst að í þess-
um málum eigi að ríkja gagnsæi og
fyrirsjáanleiki, því upplýsingar um
dæmda kynferðisafbrotamenn og
barnaníðinga eiga óumdeilanlega
erindi við almenning.“
Talaði sjálfur við skólayfirvöld
Líkt og áður segir býr gerandinn
í næsta nágrenni við grunnskóla.
Faðirinn hafði sjálfur samband við
skólastjórnendur á sínum tíma og
lét vita af manninum. Hann tekur
undir að það eigi ekki að vera hlut-
verk almennra borgara að upplýsa
skólayfirvöld um slíkt, en hann hafi
séð sig knúinn til þess þar sem þau
yfirvöld sem um mál sem þessi
fjalla hafi ekki verið skýr varðandi
það hvort þeim bæri að upplýsa
skólann.
„Ég myndi vilja sjá einhvers
konar eftirlit, en það er auðvitað
hægt að útfæra það á ýmsa vegu.
En ég myndi vilja sjá það gert, sér-
staklega þegar menn eru taldir lík-
legir til að brjóta af sér aftur og ef
það eru börn á heimilum þeirra.
Markmiðið er alltaf að vernda
börnin okkar.“
Braut gegn fimm stúlkum
Hér á eftir er rætt við tvær konur,
mæður stúlkna sem voru beittar
kynferðisofbeldi af sama mann-
inum.
Sveinn Ríkharðsson, kallaður
Dinni, var árið 2000 dæmdur
í fimmtán mánaða fangelsi
fyrir kynferðisbrot gegn fjórum
stúlkum á aldrinum fimm til átta
ára. Ein þeirra er dóttir Halldóru
og önnur er dóttir Sædísar.
Þetta var ekki fyrsta brot Sveins;
árið 1984 hlaut hann átta mánaða
fangelsisdóm fyrir að brjóta
kynferðislega á tíu ára gamalli
þroskaskertri stúlku. Sex mánuðir
voru bundnir skilorði. Þess ber að
geta að þegar dómur féll í seinna
málinu var Sveinn grunaður um
að hafa brotið gegn fleiri börnum,
meðal annars syni sambýliskonu
sinnar. Hins vegar voru ekki nægi-
leg gögn til staðar til að sakfella
hann.
Sveinn er í dag búsettur í
Hafnarfirði, beint á móti sund-
laug. Hann hefur undanfarin
misseri unnið sem bílstjóri hjá
hinum og þessum fyrirtækjum.
Hitti níðing dóttur sinnar á
Reykjalundi
Sædís Hrönn Samúelsdóttir er móð-
ir einnar stúlkunnar sem Sveinn var
dæmdur fyrir að brjóta á kynferðis-
lega, frá því hún var fjögurra ára þar
til hún var sex ára. Sveinn var vin-
ur og skipsfélagi þáverandi eigin-
manns Sædísar og var um tíma inni
á gafli hjá fjölskyldunni. Daginn fyrir
sex ára afmæli dóttur sinnar voru
Sædís og eiginmaður hennar boðuð
á fund barnaverndarstarfsmanns.
Í ljós kom að Sveinn hafði misnot-
að dóttur þeirra, og fleiri barnungar
stúlkur.
„Ég held að ég muni alltaf koma
til með að hafa áhyggjur af því
að hann sé enn að,“ segir Sædís.
Henni finnst skelfilegt að hugsa
til þess að Sveinn sé eftirlitslaus
úti í samfélaginu, og enginn skipti
sér af því að hann fái að búa beint
á móti sundlaug. „Þetta er mjög
sjúkt því fjöldi barna sækja þessa
sundlaug. Þar á meðal 10 ára göm-
ul dóttir mín.“
Hún segist einu sinni hafa hitt
Svein.
„Það var árið 2016, þegar ég átti
að byrja í endurhæfingu á Reykja-
lundi eftir hjartaáfall. Þá var hann
á sömu deild í endurhæfingu. Það
var eins og ég hefði verið kýld í
magann og öll reiðin, sem ég hélt
að hefði eitthvað lægt, kom öll
aftur til baka. Ég held að ég verði
alltaf reið.“
Kerfið svifaseint
Þegar Sædís leitaði svara á sínum
tíma var henni tjáð að hún „mætti
vera fegin að maðurinn hefði verið
dæmdur á annað borð“.
„Mér finnst dómar allt of stutt-
ir, sérstaklega þegar um er að ræða
síbrotamenn með mörg fórn-
arlömb. Það er sjaldan sem svona
mál ná alla leiðina í kerfinu. Ein-
hverra hluta vegna er eins og það
sé ekki tekið eins hart á málun-
um þegar konur og börn eru fórn-
arlömbin. Mér hefur alltaf fundist
að það þurfi að vera einhvers kon-
ar eftirlit með dæmdum níðing-
um, en ég veit þó ekki hvernig væri
best að útfæra það. Það á að láta
fólk vita ef það er talin hætta á að
börn hljóti skaða af þeim. Ég geri
greinarmun á hvort það sé eitt eða
fleiri fórnarlömb og líka aðstæð-
um og fleira. Ég veit bara að hefði
verið einhvers konar eftirlit með
þessum mönnum eftir afplánun
þá hefði dóttir mín og hugsanlega
fjöldi annarra barna sloppið, því
hann hafði áður hlotið dóm.“
Dóttirin fékk sent klámbréf
„Hann er pjúra ógeð og hvorki ég
né dóttir mín erum að hlífa hon-
um við neinu. Ég hef mætt hon-
um, til dæmis í Kolaportinu. Ég
kallaði upp hástöfum að þarna
væri barnaperri á ferð. Ég hika
ekki við að gera honum lífið leitt.
Svona menn eiga einfaldlega ekk-
ert gott skilið,“ segir Halldóra Ey-
fjörð.
Dóttir Halldóru var fimm ára
gömul þegar hún var misnotuð
kynferðislega af Sveini, sem þá var
vinur fjölskyldunnar. Fyrra skipt-
ið var á aðfangadag, þegar Sveinn
kom með gjöf til hennar. Seinna
skiptið var rúmlega tveimur
mánuðum síðar, en þá tók Dinni
að sér að gæta stúlk unnar á með-
an Halldóra fór út. Í ákæru kem-
ur meðal annars fram að hann
hafi farið með stúlkunni í bað,
þvegið og strokið á henni kynfær-
in og reynt að setja getnaðarlim
sinn inn í leggöng hennar. Einnig
sendi hann stúlkunni handskrifað
bréf þar sem hann sagðist með-
al annars „hlakka til að nauðga
henni í rassinn og meiða hana.“
„Þessir menn ættu aldrei að fá
að búa nálægt börnum“
Hana hryllir við að vita af mannin-
um úti í samfélaginu, eftirlitslaus-
um og með frelsi til að vera í sam-
neyti við börn.
„Þetta er ömurlegt og erfitt því
ég er alltaf hrædd um að hann
misnoti önnur börn,“ segir hún og
bætir við að þessar áhyggjur hverfi
aldrei. Hún hefur því fylgst náið
með ferðum Sveins undanfarin
ár og veit hvar hann er að vinna
hverju sinni. Hún hefur ekki hikað
við að láta vinnuveitendur hans
á hverjum stað vita af því að þeir
séu með dæmdan barnaníðing á
launaskrá.
„Ég hef líka fylgst með hvar
hann býr. Einu sinni lét ég vita
af því að hann byggi í herbergi í
stigagangi, innan um mörg börn.
Lögregla kom eftir að ég hafði
samband við leigusalann. Þeir
fóru inn í herbergi hans og fundu
þar mikið magn af barnaklámi.
Þessir menn halda áfram upp-
teknum hætti. Eftirlit þarf að vera
mun meira og dómar eiga að vera
margfalt þyngri,“ segir Halldóra
jafnframt. Hún veit að Sveinn býr
í dag á móti sundlaug, þar sem
börn koma á hverjum degi. Það
finnst henni hrikaleg tilhugsun.
„Þessir menn ættu aldrei að fá
að búa nálægt börnum. Mér finnst
að almenningur eigi fullan rétt á
að vita hvar dæmdir níðingar búa
svo fólk geti varið sín börn.“
Bjó í „paradís barnaníðinga“
DV hefur reglulega greint frá því að
dæmdir barnaníðingar hafi flutt í
hverfi þar sem mikið er um barna-
fjölskyldur.
„Við erum allar logandi hrædd
um börnin okkar,“ sagði áhyggju-
full móðir í samtali við DV í mars
2006. Greint var frá því að mikill
ótti hefði gripið um sig meðal for-
eldra í Írabakka í Breiðholti eftir að
dæmdur barnaníðingur, Sigurður
Jónsson, flutti í hverfið. Sigurður
hafði áður hlotið árs fangelsi fyr-
ir að misnota tvo drengi. Rétt áður
en hann átti að afplána dóminn
nauðgaði hann 17 ára pilti, sem
var andlega vanheill, ásamt öðr-
um manni. Félagsþjónusta Reykja-
víkur úthlutaði Sigurði íbúðina í
„ÞESSIR MENN ÆTTU ALDREI AÐ FÁ AÐ BÚA NÁLÆGT BÖRNUM“
n DV ræðir við foreldra barna sem beitt hafa verið kynferðisofbeldi n Þurfa að hitta níðinga barna sinna úti á götu n Margdæmdur barnaníðingur býr beint á móti sundlaug
Finnur ekki ró
„Ég held að ég muni
alltaf koma til með
að hafa áhyggjur af
því að hann sé enn
að,“ segir Sædís.