Fréttablaðið - 12.11.2016, Qupperneq 88

Þegar slegið er á þráðinn til Heiðu Guðnýjar Ásgeirsdóttur, bónda á Ljótarstöðum í Skaftár­tungu er hún nýkomin úr hálskirtlatöku. Hún
heldur til hjá Fanneyju, systur sinni í
Hveragerði, fyrstu tvo dagana og er,
út úr leiðindum, bæði búin að þrífa
hjá henni og gera við bílinn!
Heiða ólst upp á Ljótarstöðum
í Skaftártungu og lýsti því á hag­
yrðingamóti hvernig fjölskyldan
hjálpaðist að við uppeldið.
Hjá mömmu ung ég lærði að
væri ljótt á fólk að góna
og líka af hverju í stafrófinu
ypsilon er haft.
Fanney systir kenndi mér að
halda á hamri og prjóna
og hjá honum pabba lærði ég að
bölva og rífa kjaft.
Nú er Heiða orðin aðalsöguhetja
í bók og segir það skrítna tilfinn­
ingu. „Það var þannig að Stein­
unn Sigurðar dóttir bað um að fá
að skrifa þessa bók um líf mitt og
virkjunarslaginn. Ég er dálítið fljót­
fær og segi yfirleitt bara já þegar
einhver verkefni eru annars vegar.
„Þú verður að leiða listann í sveitar­
stjórn,“ „já, ókey,“; „er ekki í lagi að
ég skrifi bók um þennan virkjunar­
slag sem þú fórst í?“ „Jú, jú, allt í
lagi.“ Svo hugsa ég á eftir, hvað er ég
nú búin að koma mér í? Ég er ekk­
ert áfjáð í að tala um sjálfa mig en ég
stend einörð gegn stórum virkjunar­
áformum í sveitinni minni, náttúr­
unnar og bændanna vegna, og ef
það kostar að ég þurfi að fara í við­
töl, skrifa í blöðin, taka þátt í mál­
þingum, jafnvel láta skrifa um mig
heila bók þá bara geri ég það.“
En nú er bókin um miklu meira en
stríðið gegn virkjuninni. Hún fjallar
um líf þitt til þessa og þær áskoranir
sem þú tekst daglega á við sem ein­
yrki með 500 fjár. Um vonbiðlana,
fyrirsætustörfin, skáldskapinn og
sönginn og dansinn í dráttarvélinni.
„Já, til að gera grein fyrir mál­
staðnum og baráttunni þurfti líka að
gera persónunni skil og aðstæðum
hennar. Það er þrennt sem mér er
hugleiknast, það er náttúran, íslensk­
ur landbúnaður og jafnrétti því ég er
grjótharður femínisti.“ Bókin tekur
á þessu þrennu. Svo er auðvitað allt
mögulegt sem flýtur með, ferskeytlur
og húmor, enda kann Steinunn vel
til verka.
Skaftá er nú komin í verndarflokk
og mikið þarf að gerast á Alþingi til
að það breytist. Heiða er Sigríður
í Brattholti okkar tíma. Hún var
önnur á lista Vinstri grænna í Suður­
kjördæmi í nýliðnum kosningum og
lendir inn á þing ef Ari Trausti þarf
að bregða sér af bæ.
Vinnuferli bókarinnar tók eitt
ár og Heiða segir það hafa verið
ánægjulegt. „Steinunn býr úti í
Strassborg en er búin að koma
margar ferðir til að safna efni, mest
í viðtalsformi. Þó hún passaði að
þvælast ekki fyrir þá kom hún oft
út og fylgdist með mér í verkum. Ef
ég hafði stundir yfir daginn var ég
inni að spjalla við hana, við unnum
líka oft í bílnum ef ég var eitthvað á
ferðinni og svo á kvöldin.“
Það kemur á óvart í bókinni hvað
Heiða lýsir sér sem pasturslitlum
krakka með lítið sjálfstraust, sá
skörungur og dugnaðarforkur sem
hún er í dag. Lét sig þó hafa það að
taka þátt í módelstörfum sem ung
stúlka. Hjálpaði það henni kannski
að vinna á óframfærninni?
„Já, örugglega. Allt sem ekki drep­
ur mann það herðir mann. Ég glími
samt alltaf við feimni en hef lært að
fela hana betur. Ég er hreystibolti nú
þó ég hafi verið horgemsi sem barn
og sjálfsmyndin styrktist þegar ég
fann kraftinn aukast.“
Heiða vann nokkur ár sem héraðs­
lögga og í bókinni segir hún á litríkan
hátt frá þátttöku sinni í því að róa
niður bandbrjálaða mótorhjóla­
menn á balli á Klaustri, frásögnin
endar svo fallega að sá óðasti slítur
upp morgunfrú úr nálægu beði og
réttir henni.
Ljótarstaðir eru ofarlega í landinu
og Heiða viðurkennir að veturnir
geti verið langir og snjóþungir. „En
ég á traktor og snjósleða svo ég glími
ekki við einangrun. Jörðin er land­
stór og góð fyrir sauðfé. Hefur kosti
og galla eins og aðrir staðir.“
Meðal þess sem Heiða hefur
afrekað á heimavelli er að taka
íbúðarhúsið í gegn. „Ég hef gaman
af að smíða og leggja parkett og
flísar. Get gert flest, það snýst bara
um að byrja á því og líka að leyfa
sér missmíðar. Fyrsta gólfið sem ég
flísalagði var ekki vel lagt, en mér
þykir vænt um það samt. Ég veit líka
af göllum úti í fjárhúsi. Aðalatriðið
er að prófa sig áfram og fara ekki í
panikk þó útkoman sé ekki full­
komin í byrjun.“
Heiða er lestrarhestur og í nýju
bókinni lýsir hún því að hana hafi
oft langað að vera þær söguhetjur
sem hún las um „Ég hef virkt ímynd­
unarafl og get auðveldlega búið til
heim inni í hausnum á mér og spil­
að einhverja dagdrauma. Hef alltaf
gert það,“ segir hún hlæjandi. Nú
þarf hún ekki að þykjast vera per­
sóna í bók lengur. Það er nú aldeilis
áfangi.
Baráttukonan
Heiða
fjalldalabóndi
Bókin Heiða – fjalldalabóndinn – er skrifuð
af Steinunni Sigurðardóttur rithöfundi í
orðastað Heiðu Guðnýjar á Ljótarstöðum og
er innlit í líf hlédrægrar baráttukonu.
Nokkur brot úr bókinni Heiða fjalldalabóndinn
„Ég er hreystibolti nú þó ég hafi verið horgemsi sem barn og sjálfsmyndin styrktist þegar ég fann kraftinn aukast.“ Mynd/Steinunn Sigurðardóttir
Gunnþóra
Gunnarsdóttir
gun@frettabladid.is
Ég hef gaman af að
smíða og leggja park-
ett og flísar. get gert
flest, það snýst bara
um að byrja á því .
… Ég áttaði mig á því um síðir að það hefur verið
lenska hér í Skaftártungu meira en víða annars staðar
að konur gengju í verkin til jafns við karlmenn. Að
minnsta kosti var það svo að við Oddný Steina, systir
Ellu í Úthlíð, héldum að það væri brandari þegar við
heyrðum fyrst talað um karlmannsverk í Bændaskól-
anum á Hvanneyri. En enginn hló nema við.
… En við Oddný Steina höfðum báðar hundrað
sinnum neglt járn … skipt um dekk, á traktor líka,
auðvitað, og gengið í öll verk til jafns við karlmenn.
Það var ekki tiltökumál, engum þótti það merkilegt.
… Það væri útilokað að ég gæti gert allt sem ég get
nema af því að mér var aldrei vantreyst, ég var aldrei
látin heyra að ég gæti ekki þvælst hitt og þetta af því
ég væri kvenmaður. Sveitungarnir báðu mig hiklaust
að koma í steypuvinnu eða hvað sem var á fyrstu bú-
skaparárunum mínum. Og ég hjálpa til í samfélags-
verkefnum með mín tól og tæki.
… Mér finnst öll verk skemmtileg, ef þau ganga
vel. Sérstaklega smíðarnar. Mér finnst gaman ef
það stendur mikið til. Ef það er stórt verk, stórt
úrlausnarefni … þá líður mér vel. En ég er algjör lúser
í eldamennsku.
---------
… Það er girðing hér í smásundi sem liggur út að fjár-
húsvegg svo ég get haldið mér í vírinn ef ég þarf og
ég stoppa á girðingunni ef það er ekki stætt. Ég hef
þurft að skríða þennan spöl, þegar verst er, og ef það
er svell.
------------
… Skaftfellingar eru yfirleitt hlédrægt fólk. Mottó
númer eitt: Ekki að láta bera á sér. Mottó númer tvö:
Ekki að sýna tilfinningar.
… Mér finnst ég vera utangátta í samfélaginu og
kannski alls staðar. Ég veit af því að sumum þykir ég
óþolandi góð með mig. Það þykir ekki fínt að láta
bera á sér, eins og ég hef gert í virkjunarmálum. Ég
hef verið fús að vera í blöðunum og koma á fundi,
til þess að gera gagn og til þess að verja hendur
mínar. Svoleiðis manneskja þykir vera montrass í
Skaftafellssýslu. Í Þingeyjarsýslu þætti þetta ekki svo
skelfilegt.
1 2 . n ó v e m b e r 2 0 1 6 L A U G A r D A G U r40 h e L G i n ∙ F r É T T A b L A ð i ð
bækur