Ársrit um starfsendurhæfingu - 2018, Blaðsíða 77

VIRK
líkama. Kínverskir málshættir sögðu m.a.:
„sá er heppinn sem getur borðað“, „hepp-
inn er sá maður sem getur þyngst“, „það
að þyngjast þýðir jákvæð örlög“, „feitt fólk
er heppnara“. Hann skoðaði einnig hvort
það væri verndandi þáttur að stúlkur í Kína
verða seinna kynþroska en stöllur þeirra í
vestri, að þau eitt eða tvö ár sem munaði í
tilfinningaþroska yllu því að kynþroski væri
minni streituvaldur þegar hann gengi í garð.
Þó litið væri til þessa munar gat Lee ekki
skilið hvers vegna ekki var meira um þessa
hegðun meðal unglinga í Hong Kong. Í raun
væri grundvöllur fyrir hana mjög góður því
að á árum breskra yfirráða þar hafði fólk
tileinkað sér mikið af vestrænum gildum
m.a. í tísku og matarhefðum auk þess sem
mikil aðdáun var á grönnu frægu fólki, bæði
vestrænu og kínversku. Allt sem talið var
kveikja lystarstol í vestrænum samfélögum
var því til staðar en átröskun þó mjög
sjaldgæf. Niðurstöður rannsókna hans
gáfu til kynna að birtingarmynd einkenna
lystarstols eins og það þekkist í vestrænum
heimi má rekja til áfalla og erfiðleika í lífi
fólksins í Kína og líkamsþyngd og/eða
líkamsímynd spila þar ekkert inn í.
Í öðrum kafla (The Wave That Brought
PTSD to Sri Lanka) skrifar Watters um það
þegar vestrænir sérfræðingar í geðröskunum
flykktust til Sri Lanka til að veita áfallahjálp
í kjölfar Tsunami flóðbylgjunnar þar sem
þúsundir fólks létu lífið og milljónir manns
urði vitni að dauðsföllum og þeirri eyðingu
sem bylgjan olli. Sérfræðingarnir ganga
að því vísu að önnur fljóðbylgja, flóðbylgja
áfallastreituröskunar, muni ganga yfir
landið og það komi til með að taka íbúana
áratugi að jafna sig. Í kaflanum talar Watters
við Dr. Fernando sem segir að sá herskari
hjálparfólks sem streymdi inn í landið í
kjölfar flóðbylgjunnar og aðfarir hans (sem
voru ekki til eftirbreytni) hafi haft jafn mikið
áhrifavald til að breyta menningu eyjunnar
og flóðbylgjan sjálf hafði. Niðurstöður rann-
sókna Fernando fyrir tíma bylgjunnar hafi
gefið til kynna einstaka sálræna seiglu
íbúanna, að þrátt fyrir stríð og fátækt hafi
þeir sjaldan þurft utanaðkomandi hvatningu
eða ráðgjöf til að komast í gegnum erfiðleika.
Fernando segir að fólk sem búi á Sri Lanka búi
að ríkulegum menningarlegum hefðum og
trú þeirra sé hornsteinn þeirra hefða. Trúnni
séu oft tengdir ýmsir heilandi/læknandi
siðir og heilsugæsla sé mjög fjölþætt. Hún
nefnir s.s. Ayurvedic sérfræðinga sem meti
heilsu fólks með almennri líkamsskoðun,
snertingu og spurningum og einnig lækna,
stjörnuspekinga, trúarleiðtoga, miðla og
andalækna af ýmsum toga. Skilin milli
þessara sérfræðinga séu ekki skýr og fólk á
Sri Lanka fari oft til tveggja eða fleiri aðila í
leit að líkamlegri- og/eða andlegri lækningu.
Í þriðja kafla (The Shifting Mask of Schizo-
phrenia in Zanzibar) heimsækir Watters Dr.
McGruder sem er m.a. mannfræðingur og
kynnir sér hve ólík einkenni geðklofa geta
verið eftir því í hvaða menningu fólk lifir og
hrærist í. Með hve ólíkum hætti ættingjar og
vinir umgangast einstakling með geðklofa
frá því sem þekkt er í vestrænum heimi
einstaklingshyggju. Þar er talað um innri-
og ytri stjórnrót (Locus of control), tjáningu
tilfinninga almennt og hvaða áhrif þetta
getur haft á umburðarlyndi gagnvart veiku
fólki og sjálfsmynd þeirra sem annast það.
Fjórði kafli (The Mega-Marketing of Depress-
ion in Japan) lýsir markaðssetningu lyfja-
fyrirtækis á þunglyndi í Japan. Watters
hittir Dr. Kirmayer sem boðinn hafði verið á
ráðstefnu á Kyoto á vegum lyfjafyrirtækisins
GlaxoSmithKline til að miðla öllu sem
hann vissi um þunglyndi og hvernig ólíkir
menningarheimar geta haft áhrif á upplifun
geðsjúkdóma. Tilgangur ráðstefnunnar,
sem svo reyndist vera lokaður fundur, var
að koma þunglyndislyfi á markað í Japan.
Þar sem þunglyndi var með öllu óþekkt
þar þurfti fyrst að telja Japönum trú um að
þeir væru þunglyndir og þegar því var lokið
gat lyfjafyrirtækið boðið upp á lyfið sem
þurfti til að lækna sjúkdóminn. Hagnaður
GlaxoSmithKline af þessum gjörðum taldi
milljarða á milljarða ofan.
Efni bókarinnar á erindi til allra sem að
starfsendurhæfingu koma á Íslandi, ekki
síst vegna mikillar fjölgunar fólks af erlendu
bergi brotið sem þarfnast þjónustunnar.
Það er mikilvægt að muna að mæta fólki
af ólíkum uppruna með opnum huga, m.a.
varðandi geðraskanir vegna þess að það eru
ekki allir „Crazy like Us“.
77virk.is