Fréttablaðið - 12.12.2002, Blaðsíða 20

SVEITARFÉLÖG „Fullyrðingar um að 4
milljarða króna vanti frá ríki til
sveitarfélaga vegna verkefnatil-
flutnings eru ekki réttar, ég hafna
þeim,“ segir Páll Pétursson félags-
málaráðherra.
Hann bendir á að fjármálalegt
uppgjör ríkis og sveitarfélaga, sem
gengið var frá fyrir afgreiðslu fjár-
laga, hafi verið gert í góðri sátt og
forsvarsmenn sveitarfélaganna
hafi lýst yfir ánægju með þau sam-
skipti.
„Þeir fengu það sem vantaði á í
húsaleigubótum, samtals 150 millj-
ónir króna. Þá var bætt sú skekkja
sem myndaðist í grunni fasteigna-
gjalda, eftir að farið var að miða við
raunverð fasteigna á hverjum stað
en ekki uppreiknað Reykjavíkur-
verð. Þar munaði 260 milljónum
sem bætt var á fjáraukalög þessa
árs,“ segir Páll.
Hann segir hægt að gera kröfur
um aukna fjármuni frá ríkinu og
kannski sé ekki ástæða til að kippa
sér upp við það þótt sveitarstjórn-
armenn geri það.
„En ég tel að fjármálalegt upp-
gjör ríkis og sveitarfélaga á dögun-
um hafi verið sanngjarnt og í eðli-
legu formi. Við höfum ekki viður-
kennt þessa tölu, 4 milljarða króna
og ég er ekki sammála því að nokk-
uð vanti upp á framlög ríkisins
vegna flutnings verkefna, þetta
hefur allt saman verið gert upp,“
segir Páll og dregur einnig í efa
fullyrðingar um allt að eins millj-
arðs króna tekjutap sveitarfélaga
vegna rýmri heimilda til að stofna
einkahlutafélög.
„Það er alveg ósannað mál og
kemur ekki í ljós fyrr en eftir að
lagt hefur verið á næsta sumar,
hvernig tekjurnar skila sér. Þess
utan hlýtur bætt afkoma smáfyrir-
tækja sem færð eru undir einka-
hlutafélög að styrkja byggðirnar.
Við vitum það hins vegar að þar
sem er blómleg krókabátaútgerð,
til dæmis, og menn færa reksturinn
yfir í einkahlutafélög í stórum stíl,
þá verða viðkomandi sveitarfélög
fyrir einhverju tekjutapi í bili. Það
má nefna Bolungarvík og Ólafsvík
eða Snæfellsbæ, sennilega Ísafjörð
líka,“ segir Páll og bætir við að það
sé viðfangsefni framtíðarinnar
hvort koma eigi til móts við þessi
sveitarfélög.
Hann segir rekstrarstöðu sveit-
arfélaga fara ört batnandi. „Nú eru
líkur til að sveitarfélögin verði gerð
upp nálægt því á sléttu á þessu ári,
ef marka má fjárhagsáætlanir. Árið
2001 var hallinn átta milljarðar
króna. Þá fara ekki nema 78% til
reksturs málaflokka að meðaltali í
dag en það hlutfall hefur verið um
82% á undanförnum árum. Okkur
virðist leiðin því liggja upp á við,
ekki síst á Vestfjörðum. Þar var
hlutur sveitarfélaganna í Orkubúi
Vestfjarða keyptur fyrir hátt verð.
Það dugði til þess að bjarga fjárhag
þeirra og koma þeim öllum í prýði-
lega rekstrarhæft ástand. Ég hélt
nú að Ísafjarðarbær væri því ekki
blankur eftir þær útréttingar, átti
frekar von á því að það væri tiltölu-
lega auðvelt að búa til fjárhagsá-
ætlun á Ísafirði,“ segir Páll.
Hann segir engin sveitarfélög í
neinum stórvandræðum sem stend-
ur. Að vísu eru erfiðleikar á fáein-
um stöðum en ekkert sveitarfélag
er á gjörgæslustigi.
„Sveitarfélögin verða fyrst og
fremst að gæta hófs í eyðslu, bæði
fjárfestingum og kostnaði við þjón-
ustu. Fremur en að safna skuldum
er eðlilegt að þau fullnýti heimildir
til álagningar útsvars. Mér finnst
einnig eðlilegra að þau fullnýti út-
svarsheimildir áður en gripið er til
gjaldskrárhækkana,“ segir Páll.
Hámarksútsvarsprósenta er
13,03% en á þessu ári eru 44 sveit-
arfélög af ríflega 100 sem ekki nýta
heimildina til fulls, þar á meðal öll
stóru sveitarfélögin á Suðvestur-
horninu nema Hafnarfjörður og
Bessastaðahreppur. Álagning
næsta árs liggur endanlega fyrir
15. þessa mánaðar en ekki eru fyr-
irsjáanlegar miklar breytingar á út-
svarinu. Hins vegar hafa fjölmörg
sveitarfélög boðað hækkanir á
gjaldskrám leikskóla, tónmennta,
sorphirðu, fasteignaskatta og
fleiru. Ekki er óalgengt að hækkun
einstakra liða nemi um og yfir 10%.
„Það er ekki björgulegt að
hækka gjaldskrár líkt og boðað er
hjá einhverjum sveitarfélögum.
Við náðum hér niður verðbólgu
með sameiginlegu átaki. Verkalýðs-
20 12. desember 2002 FIMMTUDAGUR
Sveitarfélögin gæti
hófs í hækkunum
„Staða bæjarsjóðs er þokkaleg en
þetta er eilíf barátta,“ segir Al-
bert Eymundsson, bæjarstjóri á
Höfn í Hornafirði, um stöðu bæj-
arsjóðs. Þessa dagana situr bæj-
arstjórn yfir fjármálum bæjarfé-
lagsins og leitar leiða til að skera
niður útgjöld og koma jafnvægi á
fjármál bæjarfélagsins. Albert
bæjarstjóri segir nauðsynlegt að
skera niður útgjöldin til að mæta
þeim miklu útgjöldum sem verið
hafa undanfarin ár vegna mikilla
en óumflýjanlegra framkvæmda
sveitarfélagsins. Stærsta einstaka
framkvæmdin er bygging Ný-
heima sem hýsa Framhaldsskól-
ann í Austur-Skaftafellssýslu,
bókasafn bæjarins og háskóla-
setur.
„Við spenntum bogann til hins
ítrasta við þá framkvæmd og
verðum nú að hægja á okkur,“
segir Albert.
Fréttablaðið tók hús á bæjar-
stjóranum þar sem hann var
ásamt bæjarráði að leita sparnað-
arleiða. Þrátt fyrir að bæjarstjór-
inn sé karlmaður þá er mikið
kvennaveldi á Höfn. Leiðtogar
þriggja lista sem sitja í bæjar-
stjórn eru allir konur. Halldóra B.
Jónsdóttir er formaður bæjar-
ráðs, Elín Magnúsdóttir er forseti
bæjarstjórnar og Kristín Gests-
dóttir er leiðtogi minnihlutans. Al-
bert lætur vel af sér í kvennafansi
bæjarstjórnarinnar og segir sam-
starfið vera með miklum ágætum.
Hann segir bæjarstjórnina nú
sitja yfir því erfiða verkefni að
skera niður.
„Við erum stöðugt að reyna að
bæta aðstæður fólks á svæðinu.
Bætt þjónusta og atvinnumál eru
stóru málin okkar. Okkur hefur
tekist betur en flestum öðrum á
landsbyggðinni að halda í horf-
inu,“ segir Albert.
Íbúar í bæjarfélaginu eru nú
um 2300. Albert segir að fækkun
sé aðeins um 150 manns á undan-
förnum þremur árum sem sé ekki
há tala þegar litið sé til annarra
sveitarfélaga.
„Dreifbýlið er víðast hvar í
vörn og hefur látið undan síga.
Innan sveitarfélagsins hér er það
dreifbýlið sem látið hefur undan
síga. Varnarbarátta okkar hefur
tekist þokkalega en við höfum
auðvitað spennt bogann til hins
ítrasta í þeim slag,“ segir hann.
Albert segir að Höfn hafi aukið
hlutdeild sína í heildarkvóta
landsmanna frá því kvótakerfið
var tekið upp. Samhliða hafi átt
sér stað hagræðing í sjávarútvegi.
„Mestu munar þar um kvóta í
uppsjávarfiski sem við höfum
stóraukið. Hér eru þó mjög skipt-
ar skoðanir um kvótakerfið og
fólk er meðvitað um að þrátt fyrir
sterka stöðu fyrirtækjanna þá
gætu þau horfið ásamt kvótanum
á einum degi. Við erum þó rólegir
yfir þessu vegna þess að það eru
heimamenn sem eiga fyrirtækin
nánast alfarið í dag þótt enginn
viti sína ævina fyrr en öll er,“ seg-
ir Albert.
Hann vill engu spá um íbúaþró-
un á Höfn á næstu árum.
„En menn verða að gera sér
grein fyrir því að með því að at-
vinnulífið styrkist með hagræð-
ingu þá getur atvinnutækifærum
fækkað. Það fer því ekki endilega
saman fólksfjölgun og sterkara
atvinnulíf,“ segir Albert. ■
ALBERT EYMUNDSSON
Bjartsýnn á framtíðina á Höfn en telur
nauðsynlegt að spara.
FRÉTTASKÝRING: Félagsmálaráðherra segir fjárhagslegum samskiptum ríkis og sveitarfélaga lokið í sátt. Hafnar því að 4 milljarðar
standi út af vegna tilflutnings verkefna frá ríki til sveitarfélaga. Segir nær að sveitarfélög fullnýti útsvarsheimildir en að hækka gjaldskrár.
Höfn í Hornafirði:
Leita sparnaðarleiða
Stjórn Vökuls Stéttarfélags mót-
mælir boðuðum hækkunum bæj-
arstjórnar Hornafjarðar og krefst
þess að þær verði dregnar til
baka. Bæjarstjórn Hornafjarðar
hefur ákveðið 7,5% til liðlega 10%
hækkun frá og með næstu ára-
mótum á leikskólagjöldum, mötu-
neytisgjöldum, sundlaugargjöld-
um, fasteignagjöldum, sorp-
hreinsigjöldum og sorpurðunar-
gjöldum.
Jafnfram hefur verið ákveðin
10% hækkun á tónskólagjöldum
sem tekur gildi í byrjun næsta
skólárs.
Stjórn Vökuls undrast ábyrðar-
leysi bæjarstjórnarmanna og
bendir á að launafólk hefur lagt
mikið af mörkum til að halda stöð-
ugleika í þjóðfélaginu. Ennfremur
er bent á að kjarasamningar verði
lausir í febrúar næstkomandi, ætli
sveitarstjórnir, ríkið og aðrir
þjónustuaðilar að fara að dæmi
Bæjarstjórnar Hornafjarðar. ■
Stéttarfélagið Vökull:
Hækkanir ábyrgðarlausar
FLATEYRI
Ráðherra segist hafa haldið að Ísafjarðarbær væri ekki blankur eftir söluna á Orkubúi
Vestfjarða. Því ætti það ekki að vefjast fyrir bæjarstjórn að berja saman fjárhagsáætlun.
PÁLL
PÉTURSSON
Það stendur
ekkert upp á
ríkið í sam-
skiptum við
sveitarfélögin.
Það er ekki
björgulegt að hækka gjald-
skrár líkt og boðað er hjá
einhverjum sveitarfélögum.
,,
hreyfingin á mikinn heiður skilinn
fyrir sína framgöngu þar. Nú eru
efnahagsmál komin í þetta fína lag,
vextirnir lækkandi, krónan að
styrkjast dag frá degi og allt í
blóma,“ segir Páll Pétursson.
the@frettabladid.is