Fréttablaðið - 25.01.2020, Blaðsíða 16

Gunnar
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRAR: Davíð Stefánsson david@frettabladid.is, Jón Þórisson jon@frettabladid.is,
MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir

Til áfram-
haldandi
ævintýra
hins bláa
hagkerfis
verður að
treysta enn
frekar
rannsókn-
ar- og
samkeppn-
issjóði, efla
tækni- og
háskóla-
menntun
og örva
frum-
kvöðla-
starf.
Davíð
Stefánsson
david@frettabladid.is
Millimál í fernu
VÍTAMÍN
& STEINEFNI
PRÓTEIN GLÚTENS LAKTÓSAORKA
ÁN ÁN
Fyrir nokkru rakst ég á mann í London sem var nýkominn úr ferðalagi til Íslands. „Var ekki magnað að alast upp undir norðurljósunum?“
spurði hann. Ég hváði. „Við pældum ekki mikið í því –
þau voru bara þarna.“
Á Höfn í Hornafirði stendur röð húsa við sjávar-
síðuna. Þeir sem þar búa njóta magnþrungins útsýnis
úr stofum sínum og görðum yfir úfið Atlantshafið
og Vatnajökul í fjarska. Fyrir áratug dvaldi ég í einu
húsanna við skriftir. Ég fór daglega í göngutúr með
fram sjónum í leit að innblæstri. Eitt húsanna við
ströndina vakti athygli mína. Íbúi þess hafði reist
háan steinvegg við enda garðsins, svo háan að ekki
var nokkur leið að sjá hvað var hinum megin. Ég
skildi svo sem hvað íbúanum gekk til; með veggnum
tryggði hann sér skjól frá forvitni þeirra örfáu sála
sem gengu eftir ströndinni. En næðið þótti mér dýru
verði keypt. Rétt eins og óviðkomandi sá ekki inn, sá
íbúinn ekki út. Hann hafði múrað fyrir eitt magnað-
asta útsýni sem fyrirfinnst í veröldinni.
Hvað fær fólk til að loka sig af frá svo einstakri nátt-
úrufegurð?
Eftir að hafa búið erlendis í tuttugu ár greip mig
nýverið skyndileg löngun til að sjá norðurljósin. Í
heimsókn til Íslands um jólin fylgdist ég daglega
með norðurljósa- og veðurspá í von um að berja
augum sjónarspilið sem laðar til Íslands milljónir
ferðamanna ár hvert. Einn myrkan morgun ók ég út í
Gróttu með krosslagða fingur. Þar var hins vegar ekk-
ert að sjá annað en svartnætti. Vonbrigði mín reyndi
ég að kæfa á norðurljósasýningu í Perlunni ásamt
hinum túristunum.
Stórt skarð
Nýverið las ég um það í blöðunum að ráðgert er að
nýtt 17 hæða, 203 herbergja Radisson-hótel muni rísa
á horni Skúlagötu og Vitastígs á næsta ári. Er hótelið
hannað af „þekktum skoskum arkitekt sem hannaði
meðal annars hæsta turn Rússlands“ og var að sögn
markmið hans „að skapa nýtt og spennandi kenni-
leiti fyrir Reykjavík“.
Við lestur fréttarinnar fékk ég lamandi „déjà vu“.
Árið 2014 ráfaði ég um götur Reykjavíkur í óvæntri
febrúarsól. Á Frakkastíg gekk ég í f lasið á hópi fólks
sem horfði í lotningu niður götuna eins og endur-
koma Messíasar hefði átt sér stað þarna beint fyrir
utan sjoppuna Drekann. Sumir voru með mynda-
vélarnar á lofti.
„Hvað er um að vera?“ spurði ég.
Það kom í ljós að fólkið var túristar frá hinum ýmsu
heimshornum. Einn þeirra benti. „Sjáðu.“
Ég fylgdi fingrinum með augunum í leit að engli
sem svifi um loftin og boðaði þeim mikinn fögnuð.
Í fyrstu sá ég ekki neitt. En svo kom ég auga á það.
Þótt ég hefði oft gengið Frakkastíginn og oft séð
fjalla- og sjávarútsýnið sem blasir við óskert frá
Skólavörðuholtinu hafði ég í raun aldrei séð það í
alvöru. Ég hafði aldrei virt fyrir mér sveiginn í fjall-
garðinum sem minnir á skakkt bros, velt mér upp úr
fjarlægðarbláma öldugangsins sem kallaðist á við
himininn á heiðskírum degi, eða í alvöru tekið eftir
listaverkinu Sólfarinu sem vakti yfir þessum sköp-
unarverkum eins og lítill Chihuahua-hundur sem
hélt sig vera bolabít. Það þurfti hóp túrista til að vekja
athygli mína á þessari náttúrufegurð sem hafði fyrir
mér verið sveipuð huliðsskikkju hversdagsleikans.
Háhýsin í Skuggahverfinu, tónlistarhúsið Harpa
og lúxushótelið við hlið þess hafa nú þegar höggvið
stórt skarð í fjalla- og sjávarútsýni Reykjavíkur.
Skipulagsyfirvöld eru eins og íbúinn á Höfn í Horna-
firði sem var greinilega búinn að búa þar svo lengi
að hann var hættur að taka eftir því hve einstakt
útsýnið var út um stofugluggann hjá honum. Reyk-
víkinga vantar ekki nýtt kennileiti. Kennileiti
Reykjavíkur eru fjallgarðarnir og hafið sem nú er
keppst við að múra af.
Huliðsskikkja hversdagsleikans
Í bókinni „The New Fish Wave“, sem nýverið kom út í Bandaríkjunum, lýsir Þór Sigfússon, stofnandi Sjávarklasans, hvernig Íslendingar hafa byggt upp fjölbreytta atvinnustarfsemi í kringum íslenskan sjávarútveg og hvernig þeim hefur tekist að búa til fjölmörg haftengd nýsköpunarfyrirtæki sem
eru á heimsmælikvarða.
Talið er að árlega sé um 10 milljónum tonna af fiski
hent á heimsvísu. Stór hluti þess eru verðmæt prótein.
Íslendingar nýta mun meira af hverjum veiddum fiski
en aðrar þjóðir. Hér nýtum við tæplega 80 prósent af
hverjum fiski en algengt er að aðrir nýti um helming þar
sem nær öllu nema fiskflakinu er hent. Við Íslendingar
getum boðið tækniþekkingu og ráðgjöf í veiðum og
vinnslu sem getur leitt til mun minni sóunar og betri
umgengni um náttúruauðlindir á heimsvísu. Glæsileg
fyrirtæki á borð við Marel, Hampiðjuna, Skagann3X,
Völku og Frost, eru dæmi um fyrirtæki sem eru þekkt á
heimsvísu á sínu sviði og geta leitt þá byltingu í veiðum
og vinnslu sem Íslendingar geta haft forystu um.
Í fullvinnslu hliðarafurða fisks eru tæplega 40 fyrir-
tæki starfandi hérlendis. Lýsi er rótgróið og þekkt
á þessu sviði en fjölmörg framsækin fyrirtæki hafa
komið fram hérlendis á síðustu árum. Nefna má fyrir-
tækin Zymetech, Iceprotein, Marine Collagen, Primex,
Codland, Genis og Kerecis í þessu sambandi. Hvert á
sínu sviði eru þau að ná að beisla þekkingu til að nýta
hliðarafurðir sjávarafurða og skapa með því mikil
verðmæti og áhugaverð störf. Árangur þeirra á að verða
hvatning til enn fleiri sigra á þessu sviði.
Guðmundur Fertram Sigurjónsson, forstjóri Kerecis,
sagði í viðtali í vikunni við Markaðinn að fyrirtæki
hans, sem þróað hefur leið til að affruma þorskroð til
sárameðhöndlunar, geti skapað hátt í hálfrar milljónar
króna verðmæti úr einum þorski!
Árangur Íslendinga hefur vakið athygli víða. Auk
áhuga á vörum framsækinna tæknifyrirtækja er mikill
áhugi erlendis fyrir samstarfi við innlendar háskóla- og
rannsóknastofnanir og frumkvöðla- og nýsköpunar-
starf eins og í Sjávarklasanum.
Við ættum að horfa okkur nær þegar við metum færi
framtíðarinnar. Í bakgarðinum er gríðarstór landhelgi
með mikla möguleika. Hið bláa hagkerfi getur vaxið ört
á næstu árum en gleymum ekki að langflest þeirra fyrir-
tækja sem hér hafa verið nefnd eru ávöxtur mikillar
rannsóknar- og þróunarstarfsemi sem oft hefur orðið
til í samstarfi frumkvöðla, mennta- og rannsóknar-
stofnana.
Til áframhaldandi ævintýra hins bláa hagkerfis
verður að treysta enn frekar rannsóknar- og sam-
keppnissjóði, efla tækni- og háskólamenntun og örva
frumkvöðlastarf. Því til viðbótar verður að tryggja sam-
keppnishæft rekstrarumhverfi fyrirtækja með því að
stilla skattheimtu og eftirliti í hóf.
En kannski er stærsta verkefnið að við gerum okkur
sjálf grein fyrir þeim tækifærum, sem við búum við,
og að ungir Íslendingar séu hvattir til að hasla sér völl
í nýsköpun þekkingar innan hins bláa hagkerfis. Í
ólgandi hafsjó eru færi framtíðarinnar.
Færi framtíðar
2 5 . J A N Ú A R 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R16 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN