Læknablaðið - des. 2019, Blaðsíða 17

Introduction: The incidence of congenital anomalies of the central
nervous system (CNS) in Iceland during 1992-2016 was examined
along with timing of diagnosis, maternal residence, known risk fac-
tors and perinatal outcomes.
Material and methods: This was a retrospective study of all
fe tuses and newborns diagnosed with a CNS anomaly during the
study period and their mothers. Information was obtained from the
Icelandic Birth Registry and from maternal and neonatal medical
records. Descriptive and inferential statistics were used in data
analyzing.
Results: Annually, 3-12 cases of congenital CNS anomalies were
diagnosed. Five year period incidence ranged from 1.4-2.4/1000
newborns, highest in 2012-2016. Over 89% were diagnosed
prenatally, of those 80% were terminated. The average gestational
age at diagnosis of anencephaly was 19,3 weeks 1992-1996 vs. 11.6
weeks 2012-2016 (p=0,006). Urban area prenatal diagnosis was
higher (94%) than rural (80%) (p=0.006). Known risk factors among
mothers were uncommon, except for maternal obesity during the
period 2012-2016 (23%). Of 57 live born children with CNS anoma-
lies 37 (65%) were alive at the time of the study.
Conclusion: The incidence of congenital anomalies of the CNS
is stable and maternal risk factors are infrequent. Around 90%
were diagnosed prenatally. Fetal anencephaly was diagnosed
earlier at the end of the study period, after the introduction of a
11-14 week ultrasound scan in 2003, along with increased training
among healthcare professionals and improved ultrasound equip-
ment. Higher prenatal detection rate in urban areas compared with
rural may be explained by fewer ultrasound examinations being
performed in less populated health districts, staff consequently
receiving less training and experience and also with less advanced
equipment.

Pre- and Postnatal Diagnosis of Congenital Central Nervous
System Anomalies in Iceland in 1992-2016
ENGLISH SUMMARY
1Faculty of Medicine, University of Iceland, 2Department of Prenatal Diagnosis, Landspítali - The National University Hospital of Iceland.
Key words: Prenatal diagnosis, congenital anomalies, central-nervous-system, prenatal care, public health.
Correspondence: Ásdís Björk Gunnarsdóttir, abg41@hi.is
Ásdís Björk Gunnarsdóttir¹
Sara Lillý Þorsteinsdóttir²
Hulda Hjartardóttir²
Hildur Harðardóttir¹,²
DOI: 10.17992/lbl.2019.12.260
LÆKNAblaðið 2019/105 553
Xarelto 2,5 mg filmuhúðaðar töflur
Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Tilkynna
skal Lyfjastofnun um allar aukaverkanir sem grunur er um að tengist lyfinu. Virkt efni: Rivaroxaban. Ábendingar: • Xarelto,
gefið ásamt asetýlsalisýlsýru einni sér eða asetýlsalisýlsýru auk clopidogrels eða ticlopidíns, er ætlað til fyrirbyggjandi
meðferðar gegn blóðsega af völdum æðakölkunar (atherothrombotic events) hjá fullorðnum sjúklingum eftir brátt
kransæðaheilkenni (acute coronary syndrome) með hækkuðum lífmerkjum (biomarkers) fyrir hjartakvilla. • Xarelto, gefið
ásamt asetýlsalisýlsýru, er ætlað til fyrirbyggjandi meðferðar gegn blóðsega af völdum æðakölkunar (atherothrombotic
events) hjá fullorðnum sjúklingum með kransæðasjúkdóm (coronary artery disease) eða útslagæðakvilla með einkennum
(symptomatic peripheral artery disease) í mikilli hættu á blóðþurrð. Frábendingar: • Ofnæmi fyrir virka efninu eða einhverju
hjálparefnanna. • Virk blæðing sem hefur klíníska þýðingu. • Áverki eða ástand þar sem talið er að hætta geti verið á mikilli
blæðingu. Um getur verið að ræða sár sem er eða hefur nýlega verið í meltingarvegi, illkynja æxli þar sem mikil hætta
er á blæðingu, nýlegan áverka á heila eða mænu, nýlega aðgerð á heila, mænu eða auga, nýlega innankúpublæðingu,
þekkta æðahnúta í vélinda eða grun um slíkt, missmíði slag- og bláæðatenginga, æðagúlp, eða mjög afbrigðilegar æðar
í mænu eða heila. • Samhliða meðferð með öðrum segavarnarlyfjum, t.d. ósundurgreindu (unfractionated) heparíni, léttu
(low molecular weight) heparíni (enoxaparin, dalteparin o.s.frv.), heparín afleiðum (t.d. fondaparinux), segavarnarlyfjum
til inntöku (warfarín, dabigatran etexilat, apixaban o.s.frv.), nema við þær sérstöku aðstæður að verið sé að skipta um
blóðþynningarmeðferð eða ef ósundurgreint heparín er gefið í skömmtum sem duga til að viðhalda opnum æðalegg í
miðlægri bláæð eða slagæð. • Meðferð samhliða blóðflöguhemjandi lyfjum við bráðu kransæðaheilkenni hjá sjúklingum
sem áður hafa fengið heilaslag eða skammvinna blóðþurrð í heila (TIA). • Samhliða meðferð við kransæðasjúkdómi eða
útslagæðakvilla með asetýlsalisýlsýru hjá sjúklingum með sögu um heilaslag með blæðingu eða ördrepi (lacunar stroke)
eða einhverja tegund heilaslags innan síðasta mánaðar. • Lifrarsjúkdómur með blóðstorkutruflunum og blæðingarhættu
sem hefur klíníska þýðingu þar með talið hjá sjúklingum með skorpulifur af flokki Child Pugh B og C. • Meðganga og
brjóstagjöf. Heimild: Unnið í október 2019 úr Samantekt á eiginleikum lyfs (júlí 2019).
Upplýsingar um aukaverkanir, milliverkanir, varnaðarorð og önnur mikilvæg atriði má nálgast í sérlyfjaskrá –
www.serlyfjaskra.is. Vinsamlegast kynnið ykkur fræðsluefni ætlað læknum og sjúklingum áður en meðferð
lyfsins hefst. Afhenda skal öllum sjúklingum öryggiskort áður en meðferð er hafin. Markaðsleyfishafi: Bayer
AG. Umboðsaðili á Íslandi: Icepharma hf. Vinsamlegast hafið samband í síma 5408000 ef óskað er eftir fræðsluefni
eða frekari upplýsingum um lyfið. Afgreiðslumáti og greiðsluþátttaka: R, G. Hámarkssmásöluverð (október 2019):
12.941 kr. (56 stk.), 21.911 kr. (100 stk.), 34.358 kr. (168 stk.).
BAY191003