Læknablaðið - des. 2019, Blaðsíða 54

590 LÆKNAblaðið 2019/105
Gunnar
Sigurðsson
lyflæknir
Um 1970 var hópur íslenskra lækna í fram-
haldsnámi í Bretlandi. Þeir fóru þangað í
kjölfar góðra kollega, sérstaklega í London
og Skotlandi. British National Health
Service sem stofnað var eftir síðari heims-
styrjöld var víðfræg og margir vildu líkja
eftir henni. Jafnframt voru breskir háskól-
ar mikils metnir og kennsluhættir þeirra
víðkunnir, ekki síst í klínískri læknisfræði
og rannsóknum.
Á Íslandi var heilbrigðisþjónustan í
hægfara þróun en hafði marga kosti. Í ljósi
þess sem við kynntumst í Bretlandi var þó
ljóst að ýmislegt vantaði þar á og margt
var vannýtt á Íslandi sem betra skipulag
hefði gefið betri þjónustu við sjúklinga
og ekki síst til kennslu læknanema og til
klínískra rannsókna.
Sjúkrahúsþjónustan í Reykjavík var
lítið samhæfð en viss verkaskipting var
þó komin á með augndeild á Landakoti,
HNE-deild á Borgarspítala og taugalækn-
ingadeild á Landspítala. Læknisstöður
utan sjúkrahúsa voru á þessum tíma aðal-
lega einyrkjastörf bæði fyrir heimilislækna
og sérfræðinga á stofu.
Með þetta í huga töldum við kollegarn-
ir í Bretlandi að full ástæða væri fyrir okk-
ur að stofna FÍLB í ársbyrjun 1972. Megin-
tilgangurinn var að stofna til tjáskipta við
íslenska kollega í öðrum löndum og örva
upplýsingastreymi milli íslenskra lækna á
Bretlandseyjum og Íslands.
Stofnfundur var haldinn 14. mars 1972
í London. Í fyrstu stjórn voru Gunnar Sig-
urðsson formaður, Helgi Þ. Valdimarsson
ritari og Þórður Harðarson gjaldkeri sem
síðan varð formaður 1973-1974. Stofnfé-
lagar auk stjórnar: Ársæll Jónsson, Bjarni
Þjóðleifsson, Eyjólfur Haraldsson, Gísli
Auðunsson, Guðrún Agnarsdóttir, Ingvar
Kristjánsson, Matthías Kjeld, Snorri Þor-
geirsson, Unnur Pétursdóttir, Valgarður
Egilsson.
Félagið varð fullgilt svæðisfélag, fyrst
erlendra félaga, á aðalfundi LÍ 1973.
Helstu baráttumál
Nýstofnað FÍLB lagði áherslu á atriði sem
betur mættu fara í íslenskri heilbrigðis-
þjónustu og ályktaði þar um:
• Stofnun heilsugæslustöðva í þéttbýli og dreif-
býli.
• Eflingu hálfopinna göngudeilda og rannsókna-
deilda.
• Meiri verkaskiptingu og samhæfingu
sjúkrahúsanna í Reykjavík.
• Stofnun framhaldsnámsdeildar á Íslandi og efl-
ingu vísinda og vísindasjóða.
Félagið samdi álit um frumvarp sem
lá fyrir þingi um heilbrigðismál og sendi
til LÍ, heilbrigðisráðherra og alþingis.
Lögð var áhersla á að heilsugæslustöðv-
arnar þyrftu að njóta talsverðrar sjálf-
stjórnar og tryggja þyrfti ítök lækna og
heilbrigðisstarfsfólks í stjórnum þeirra.
Nánum tengslum þyrfti að koma á milli
heilsugæslustöðva og sjúkrahúsa með
gagnkvæmum upplýsingum um sjúk-
linga svo og heimsóknum sérfræðinga á
heilsugæslustöðvar.
Ítarleg álitsgerð um framhaldsnám
lækna á Íslandi var send til Læknablaðsins
og birtist í 6. hefti 1972.
Ekki urðum við vör við miklar undir-
tektir eða umræður í kjölfar þessarar
álitsgerðar. En fróðlegt er að sjá hvernig
þróunin hefur orðið svipuð á síðustu
árum eins og þarna var lagt til fyrir nær
hálfri öld nema hvað formleg tengsl við
háskólann hafa fyrst og fremst náð til vís-
indaþáttarins.
Bréf til Læknablaðsins um þróun göngudeilda
Á þessum tíma sinntu göngudeildir á
Íslandi eftirmeðferð þeirra sjúklinga sem
legið höfðu á sjúkrahúsunum og höfðu
þannig algera sérstöðu. Slíkar deildir
erlendis veittu einnig viðtöku nýjum sjúk-
lingum. Með réttri nýtingu göngudeilda
töldum við að mætti stytta biðtíma sjúk-
linga og fækka óþarfa innlögnum. Þetta
væri eitt spor af mörgum til að minnka
sjúkrarúmaskortinn sem þá var þegar til
staðar.
Við höfðum kynnst því hvernig slíkar
deildir voru nýttar til kennslu sem við
töldum okkur hafa farið á mis við í nám-
inu á Íslandi. Einnig vildum við benda á
hvernig deildirnar væru nýttar til rann-
sókna og án þeirra ætti háskólasjúkrahús
erfitt með að koma sér upp klínískum
gagnagrunni.
Tekið var fram að svona deildir ættu
einungis að taka á móti sjúklingum sem
þangað væri vísað frá deildum spítalanna,
heilsugæslulæknum eða öðrum læknum.
Í lok bréfsins hvöttum við læknasam-
tökin á Íslandi til að taka frumkvæði í
málinu ella myndu heilbrigðisyfirvöld
knýja fram lausn fyrr en síðar og þá ef til
vill á þann hátt að læknar vildu betur hafa
gert það sjálfir.
Í árdaga Félags íslenskra
lækna í Bretlandi (FÍLB)
Ö L D U N G A D E I L D
Stjórn Öldungadeildar
Kristófer Þorleifsson formaður
Jóhannes M. Gunnarsson ritari
Guðmundur Viggósson gjaldkeri
Halldóra Ólafsdóttir
Margrét Georgsdóttir
Öldungaráð
Hörður Alfreðsson
Magnús B. Einarson
Reynir Þorsteinsson
Snorri Ingimarsson
Þórarinn E. Sveinsson
Umsjón síðu
Magnús Jóhannsson