Læknablaðið - Nov 2019, Page 55

LÆKNAblaðið 2019/105 527
Höfundar vilja þakka athugasemdir vegna
yfirlitsgreinar okkar um nárakviðslit í
septemberhefti Læknablaðsins1 enda teljum
við jákvætt þegar lesendur láta sig efni
blaðsins varða. Athugasemdirnar snúa
annars vegar að þýðingum á latnesk-
um eða enskum líffæraheitum í nára og
útskýringarmyndum 1a og 1b. Í engri
athugasemdanna er því haldið fram að
rangt sé farið með staðreyndir eða að efn-
istök séu villandi. Það er rétt hjá bréfritara
að líffæraheiti eru sum á latínu en önnur
á ensku eða íslensku. Það var meðvituð
ákvörðun og gert til að auðvelda lesend-
um að skilja texta og myndir, enda mörg
íslensku orðanna framandi. Sumar tillögur
bréfritara, sem kennir líffærafræði við
læknadeild, eru sennilega til bóta enda
samræmast þær íðorðaskrá lækna. Rétt er
þó að taka fram að sum af þessum íðorð-
um hafa ekki fest sig í sessi eða fleiri þýð-
ingar verið notaðar fyrir sömu fyrirbæri.
Þetta á til dæmis við um orðið funicle sem
á ensku er oftast kallað spermatic cord og
við þýddum því sem sáðstreng. Í íðorða-
skrá er að finna orðið kólfur sem ekki er
jafn lýsandi orð eða í anda enska heitisins.
Hvort notað er heitið ductus deferens eða
vas deferens fyrir sáðrás teljum við ekki
skipta máli, enda er fókus greinarinnar
ekki á líffærafræði nárans heldur sjúk-
dóminn nárakviðslit og meðferð hans.
Auk þess má benda á að í læknatexta á
íslensku er orðið sáðleiðari oft notað fyrir
sáðrás.
Við höfum ákveðið að breyta textan-
um í Boxi 2 þannig að í stað funicle er nú
orðið kólfur og orðið sáðstrengur tekið út.
Ensku heitunum spermatic artery/vein hefur
verið skipt út fyrir eistaslagæð og bláæð og
rectus vöðva breytt í rectus kviðvöðva sem
við teljum betra orð en beinn kviðvöðvi.
Mynd 1a höfum við breytt og sett orðið
funiculus spermaticus í stað sáðstrengs og
ligamentum inguinale í stað nárabands, og
öll líffæraheitin á myndinni höfð á lat-
ínu. Á mynd 1b kemur orðið sáðrás í stað
sáðstrengs en önnur heiti eru óbreytt. Af-
stöðu æða, tauga og vöðva teljum við ekki
ástæðu til að breyta, enda rétt að hafa í
huga að ekki er um hreinræktaða líffæra-
fræðimynd að ræða, heldur skýringar-
mynd þar sem helstu skref í aðgerðunum
eru útskýrð, og frá sjónarhorni skurðlækn-
is. Slíkar myndir eru alvanalegar í bókum
um skurðlækningar og svipaðar myndir
og 1a og 1b er að finna í mörgum þeirra.
Við teljum að þessi grein sé mikilvæg fyrir
læknanema og verðandi skurðlækna en
einnig lækna almennt. Texta um þennan
algenga sjúkdóm hefur vantað á íslensku
og við erum þegar byrjuð að nota greinina
við kennslu læknanema í skurðlæknis-
fræði.
Bestu kveðjur,
Marta Rós Berndsen
Tómas Guðbjartsson
Fritz Berndsen
Heimild
1. Berndsen MR, Guðbjartsson T, Berndsen FH. Nárakviðslit
- yfirlitsgrein. Læknablaðið 2019; 105: 385-91.
Svar frá höfundum til Hannesar Petersen

Eliquis (apixaban) 2,5 mg og 5 mg filmuhúðaðar töflur.

Ábendingar: Eliquis 2,5 mg: Forvörn gegn bláæðasegareki (VTE) hjá fullorðnum sjúklingum sem hafa gengist undir valfrjáls mjaðmarliðskipti
eða hnéliðskipti.
Eliquis 2,5 mg og 5 mg: Forvörn gegn heilaslagi og segareki í slagæð hjá fullorðnum sjúklingum með gáttatif sem ekki tengist
hjartalokusjúkdómum (non-valvular atrial fibrillation, NVAF) ásamt einum eða fleiri áhættuþáttum, svo sem sögu um heilaslag eða
tímabundna blóðþurrð í heila (transient ischaemic attack, TIA), aldur ≥ 75 ára, háþrýstingi, sykursýki eða hjartabilun með einkennum (NYHA
flokkur ≥ II). Meðferð við segamyndun í djúplægum bláæðum (DVT) og lungnasegareki (PE), og forvörn gegn endurtekinni segamyndun í
djúplægum bláæðum og lungnasegareki hjá fullorðnum. Frábendingar: Ofnæmi fyrir virka efninu eða einhverju hjálparefnanna. Virk blæðing
sem hefur klíníska þýðingu. Lifrarsjúkdómar sem fylgir blóðstorkukvilli og blæðingarhætta sem hefur klíníska þýðingu. Vefjaskemmdir eða
kvillar ef það er talið vera áhættuþáttur fyrir verulegri blæðingarhættu. Þar með talið nýlegur eða virkur sárasjúkdómur í meltingarvegi,
illkynja æxli með mikilli blæðingarhættu, nýlegir áverkar á heila eða mænu, nýleg skurðaðgerð á heila, mænu eða auga, nýleg
innankúpublæðing, æðahnútar í vélinda eða grunur um slíkt, slagæða- og bláæðatenging, æðagúlar eða meiriháttar óeðlilegar æðar í mænu
eða heila. Samhliða meðferð með öðru segavarnarlyfi, t.d. ósundurgreint (unfractionated) heparín, létt (low molecular weight) heparín
(enoxaparin, dalteparin, o.s.frv.), heparín afleiður (fondaparinux, o.s.frv.), segavarnarlyf til inntöku (warfarín, rivaroxaban, dabigatran,
o.s.frv.), nema í þeim sérstöku tilvikum þegar skipt er um meðferð með segavarnarlyfjum, ef ósundurgreint heparín er gefið í skömmtum sem
duga til að viðhalda opnum æðalegg í miðlægri bláæð eða slagæð eða þegar ósundurgreint heparín er gefið meðan á brennsluaðgerð með
hjartaþræðingu vegna gáttatifs stendur.
Upplýsingar um aukaverkanir, milliverkanir, varnaðarorð og önnur mikilvæg atriði má nálgast í sérlyfjaskrá – www.serlyfjaskra.is.
Markaðsleyfishafi: Bristol-Myers Squibb/Pfizer EEIG.
Pakkningastærðir og verð 1. október 2019: 2,5 mg 60 stk.: 12.977 kr., 2,5 mg 168 stk.: 35.631 kr., 5 mg 14 stk.: 4.483 kr., 5 mg 100 stk.:
21.381 kr., 5 mg 168 stk.: 35.691 kr. Afgreiðslutilhögun: R. Greiðsluþátttaka: G.
Samantekt á eiginleikum lyfs (SmPC) dags. 1.júlí 2019.
Sá sem ávísar lyfinu þarf að hafa kynnt sér fræðsluefni (RMP) fyrir lyfið og afhent sjúklingi tiltekið fræðsluefni ætlað sjúklingum (öryggisspjald
fyrir sjúklinga) áður en notkun lyfsins hefst. Ef óskað er eftir fræðsluefni eða frekari upplýsingum má hafa samband við umboðsaðila:
Icepharma hf., Lynghálsi 13, 110 Reykjavík, sími 540 8000.