Hugur og hönd - 01.06.1983, Blaðsíða 12

frá 1923, ferðaðist mikið um landið og stofnaði
sum, ef ekki flest félögin úti á landi.
1921 Svo haldið sé tímaröð, þá stofnaði H. f. í
fyrsta sinn til landssýningar í íslenzkum heimilis-
iðnaði 1921 í Reykjavík. Þar hefur Halldóra ef-
laust haft forgöngu. Þá voru erfiðir tímar, ís og
sjúkdómar, en samt var hugmyndin framkvæmd
með vefurum og spunakonum í sýningarsölum.
E. t. v. hefur koma konungs og drottningar til
landsins verið hvetjandi þessarar sýningar.
1930 stóð H. í. aftur fyrir landssýningu á heimilisiðn-
aði og þá í tilefni 1000 ára afmælis Alþingis.
Þessi sýning var mikils virði, því hún sýndi hvers
heimilisiðnaður er megnugur, fjölbreytni hans og
notagildi svo og hversu vel hafði verið unnið að
1930 þessum málum síðan 1921. Þessi mikla hvatning
1940 kom á réttum tíma, því á eftir fylgdi erfitt 10 ára
tímabil, kreppuárin 1930-40. Þá reyndi á dugnað
fólks og hugmyndaflug: Vera sjálfum sér nógur,
framleiða til eigin nota og til sölu, allt sem hægt
var til að bæta afkomu sína. Þá sýndi heimilisiðn-
aðurinn hvert gagn getur orðið að honum, sem
viðfangsefni allra. Halldóra ferðaðist um landið,
stofnaði sín mörgu smáfélög, hvatti og leið-
beindi.
1940 Stríðsárin, sem fylgdu hér á eftir, 1940-1945,
1945 höfðu þar á móti lamandi áhrif á heimilisiðnað-
armálin. Framboð vinnu varð mikið, fljótfengnir
peningar hjá flestum og verðbólga. Hvorki tími
né þörf fyrir heimilisiðnaðarstörf í þeirri bylt-
ingu, sem varð í atvinnulífinu og áhrifum frá há-
þróuðum iðnaðarlöndum.
Síðasta Norræna heimilisiðnaðarþingið fyrir
stríð var haldið í Svíþjóð 1937. Hið næsta hefði
átt að vera 1940 í einhverju landanna, en féll
niður vegna stríðsins. Fyrsta þing og sýning eftir
stríð var svo í Reykjavík 1948. Síðan aftur hér
á vegum H. í. 1962 og 1977 og höfum við tekið
þátt í þingunum reglulega á þriggja ára fresti á
Norðurlöndunum.
Þetta er þá í grófum dráttum forsaga og saga
Heimilisiðnaðarfélags íslands frá stofnun þess
1913 til ca. 1950.
Hér fer á eftir nokkru nánara yfirlit yfir sögu
1950 þess þegar fór að rofa til eftir stríðsáhrifin. Fyrst
1960 samvinna H. I. við Ferðaskrifstofu ríkisins 1951-
57 svo og endurreisn félagsins 1959 sem landsfé-
lags á ný.
1960 Svonefnt 20 ára tímabil, frá um 1960-83. Á
1983 þessu tímabili eftir endurstofnun H. í. hefur hið
mikla átak verið gert til vaxtar og þróunar þeirra
markmiða, sem sett voru í upphafi og nánar
verður komið að í lokin, þ. e. leiðbeiningarstarfs
og verzlunar. Nokkuð ýtarlegt yfirlit um þetta
20 ára tímabil fylgir hér á eftir.
Islenzkur heimilisiðnaður.
1951 gekk H. I til samstarfs við Ferðaskrifstofu ríkis-
ins um stofnun heildverzlunar, sem fékk nafnið
„Islenskur heimilisiðnaður" (I. H.) og starfaði í
húsakynnum F. R. .við Hafnarstræti - Kalkofns-
veg. Samstarfið gekk vel. Árið 1957 varð þó af
ýmsum ástæðum samkomulag milli í. H. og
F. R. um að hætta samstarfi. í. H. byrjaði á
smásölu jafnframt heildsölunni, og má hér nefna
Sigrúnu Stefánsdóttur og Helgu Kristjánsdóttur
frá Laugum sem ötula forgangsmenn þessa sam-
starfs við F. R. Hér er þá komið heildsölu- og
smásöluform. Sigrún Stefánsdóttir var verzlunar-
stjóri Islenzks heimilisiðnaðar fyrstu sextán árin.
Verður henni seint fullþakkað hversu dyggilega
hún ruddi brautina fyrir vandaðan heimilisiðnað,
hvatti fjölmarga og leiðbeindi og vann allt af
mikilli fórnfýsi. - Helga Kristjánsdóttir hinn fasti
bakgrunnur trúar á málefnið og virkur aðili end-
urreisnar eftir bylgjutal stríðsáranna og eftir-
hreytur. - Hefur oft skrifað sögulegt yfirlit H. í.
til hvatningar (t. d. Hugur og hönd 1. 1966 og
Húsfreyjan 3. 1963 o. fl.).
1959 er starfsemin flutt í leiguhúsnæði að Laufásvegi
2.
1965 er verzlunarhúsnæðið þar stækkað og innréttað
við hæfi verzlunar með leyfi eiganda hússins.
1969 er opnuð önnur útsala í leiguhúsnæði í Hafnar-
stræti 3 og innréttuð á tveimur hæðum.
1971 var sú verzlun stækkuð og innréttuð í framhaldi
af innréttingum frá 1969.
1976 Endanleg stækkun verzlunarinnar í Hafnarstræti
3. Glæsileg verzlunaraðstaða í heild á tveim
hæðum, 500m2 alls, um 220m2 niðri og 300m2
uppi, þ. e. allt húsið uppi einnig efri hæð end-
ahúsanna.
Námskeið - Ráðunautur —
Heimilisiðnaðarskólinn
1967 Reglulegur námskeiðsrekstur hefst að Fjölnisvegi
14.
1969 Námskeiðin flutt í Hafnarstræti 3.
1973 hefst fast starf heimilisiðnaðarráðunautar og er
starfrækt til áramóta 1980.
12
HUGUR OG HÖND