Hugur og hönd - 01.06.1985, Blaðsíða 20

GUNNAR
KUENGSSON
egar skoðuð eru verk hagleiks-
og listamanna vakna oft ýmsar
spurningar. Spurt er m. a. hvar
viðkomandi hafi lært, hverjir voru
kennarar hans, hvaðan þau áhrif, stíll
og vinnubrögð koma sem verkin sýna.
Flestir eða allir sem skapa hagleiks-
eða listaverk hafa numið hjá einstakl-
ingum eða í skólum og orðið fyrir
áhrifum frá kennurum og leiðbeinend-
um. Stundum hefur skoðun og rann-
sókn á munum og myndum haft sín
áhrif á fólk sem vinnur að gerð slíkra
verka.
Of lítið og of sjaldan hefur verið
reynt að rekja og meta slík áhrif, reynt
að gera sér grein fyrir hverjir hafa verið
og eru miklir áhrifavaldar á þessu sviði.
Enn sjaldnar hefur þessum óeigin-
gjörnu en þó áhrifamiklu lærimeist-
urum verið sýndur sá sómi og heiður
sem þeim ber. Þeirra er afar sjaldan
getið þegar fjallað er um hagleiksmuni
og listaverk, gerandi viðkomandi verks
er venjulega í brennipunkti.
í þessu greinarkorni er minnt á einn
slíkan lærimeistara sem í löngu og far-
sælu kennslustarfi hefur sennilega haft
meiri áhrif en aðrir hérlendis á kennara,
nemendur og almenning á sviði alls
konar smíða og handíða á síðustu ára-
tugum. Starfssaga hans verður ekki
sögð hér að neinu marki, aðeins stiklað
á stóru og reynt að benda á ýmislegt
sem sýnir ljóslega áhrif hans á mótun
menntastefnu hvað varðar mynd- og
handmennt í grunnskólum, kennara-
námi og hjá almenningi.
Uppruni og æskuár
Gunnar Klængsson fæddist í Reykja-
vík þann 29. október 1914. Foreldrar
hans voru hjónin Rannveig Eggerts-
dóttir og Klængur Jónsson járnsmiður.
Rannveig var ættuð úr Arnarfirði,
Klængur úr Árnessýslu. Klængur var
fjölhæfur hagleiksmaður, vann m. a. hjá
Pétri Thorsteinssyni á Bíldudal og síðar
í Hafnarsmiðjunni.
Sex ára gamall fór Gunnar vestur á
Bíldudal og sama haust í fóstur til Berg-
sveins Árnasonar járnsmiðs á ísafirði
og konu hans. Gunnar hneigðist
snemma til smíða og Bergsveinn leyfði
honum gjarnan að koma á járnsmíða-
verkstæðið og fékk hann þar að dútla
við smíðar.
Tíu ára gamall hóf hann nám í Barna-
skóla ísafjarðar. Sigurður Jónsson var
þá skólastjóri þar. Tveir vel þekktir
kennarar kenndu þar list- og verkgrein-
ar, það voru þeir Guðmundur Jónsson
frá Mosdal sem kenndi smíðar og Jón
Hróbjartsson sem kenndi teiknun, söng
og skrift. Áhugi Gunnars á smíðum,
teikningu og skrift var mikill og hann
náði fljótt góðum árangri í þessum
greinum.
Þegar Gunnar var 14 ára fór hann í
unglingaskóla á ísafirði. Þetta var
góður skóli en eitt vantaði - smíða-
kennslu.
Gagnfræðaskólinn á ísafirði var
stofnaður árið 1931. Þangað fóru nem-
endur úr unglingaskólanum - og þá
beint inn í 3. bekk sem var lokabekkur
skólans. Skólastjóri Gagnfræðaskólans
á ísafirði var Lúðvíg Guðmundsson,
síðar stofnandi Handíða- og myndlista-
skólans. Lúðvíg var eldhugi. Hann
hafði sérstakan áhuga á uppbyggingu
list- og verkgreina við skólann og tókst
að byggja upp kennslu í þessum
greinum sem líklega má telja einstak-
lega vandaða ef miðað er við svipaða
skóla á þessum tíma. Lúðvíg fékk til
skólans þýska konu, frábæran kennara,
Gustel Weinem að nafni. Hún kenndi
teikningu, skrift og hannyrðir og var
einnig snillingur í leturgerð. Þessi ágæta
kona kom með margar nýjungar í
kennsluna m. a. tauþrykk. Hún setti
líka á stofn saumaverkstæði þar sem
nemendur unnu.
Simson ljósmyndari á ísafirði kenndi
handavinnu og fór líka ótroðnar slóðir.
Hann lét nemendur m. a. búa til út-
varpstæki og hátalara. Fleiri þættir
verkgreina stóðu nemendum til boða,
má þar nefna að þeir gátu lært netabæt-
ingar hjá Pétri Njarðvík.
1. Gunnar Klængsson.
2. Sköft á pappírshnífa. Dæmi um tillögu-
skissur Gunnars Klængssonar.
20
HUGUR OG HÖND