Bændablaðið - 08.05.2017, Qupperneq 6

6 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. júní 2017
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum
á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 10.200 með vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgarar kostar 5.100 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Það er athyglisvert að fylgjast með þróun
verslunar á Íslandi þessa dagana. Þar
er eitthvað að gerast sem okkur hefur
verið talin trú um að væri utan marka
þess mögulega.
Fyrir skömmu var opnuð stórverslun í
Garðabæ frá Costco Wholesale Corporation.
Fyrirtækið hóf starfsemi sína árið 1983 í
Seattle í Bandaríkjunum. Á vefsíðu fyr-
irtækisins segir að allar verslanir Costco
byggi á meðlimaaðild.
Þegar verslunin í Garðabæ var opnuð
undir lok maí var engu líkara en Íslendingar
hefðu aldrei séð dagvöruverslun fyrr. Allar
götur síðan hefur nánast verið fullt út úr
dyrum og öll bílastæði á stóru svæði, líka
hjá stórverslun IKEA, hafa verið troðfull af
bílum viðskipavina Costco.
Talsmenn verslunar á Íslandi og einkum
fulltrúar Samtaka verslunar og þjónustu
hafa af kurteisi sagst fagna þessari nýju
samkeppni. Samt dylst engum að mikill órói
er hjá eigendum gömlu verslanarisanna á
íslenska markaðnum. Hjá flestum verslunum
hefur tilkoma Costco haft þau áhrif að verð
hefur verið lækkað á ýmsum varningi,
jafnvel um tugi prósenta. Eitthvað sem alla
tíð hefur verið fullyrt við neytendur að væri
ómögulegt. Því hefur gjarnan verið borið
við að smæð íslenska markaðarins kallaði
á hærra vöruverð, einnig dýrir flutningar og
fjarlægð frá helstu viðskiptalöndum.
Í mörg undanfarin ár hafa samtök
verslunarinnar hamast í fjölmiðlum við
að „upplýsa“ fávísa alþýðu landsins um
að helsta ástæðan fyrir háu matvöruverði
væri ómögulegt landbúnaðarkerfi, hátt verð
frá bændum og það sem sumir hafa kallað
ofurtolla á matvæli. Reynt hefur verið að
telja almenningi trú um að kerfið á Íslandi
væri einstakt hvað þetta varðar. Upplýstir
neytendur vita þó mæta vel að sambærilegt
fyrirkomulag er haft á hvað varðar stuðning
við innlenda matvælaframleiðslu í öllum
okkar helstu viðskiptalöndum.
Talsmönnum verslunarinnar hefur
á liðnum árum tekist að knýja fram
tollaniðurfellingar á ýmsum vörum. Þrátt
fyrir það gekk ansi hægt að skila lækkuðu
innkaupsverði sem þar fékkst áfram til
neytenda. Var þar ýmsu borið við, eins
og lagerstöðu og ýmsum innlendum
kostnaðarþáttum. Í allri þeirri orðræðu
hafa menn samt forðast í lengstu lög að
ræða kostnað vegna mikillar yfirbyggingar
í íslenskum verslunum og kostnað við
óhóflegt verslunarhúsnæði. Á þessum
forsendum hefur verslun á Íslandi haldið
uppi háu vöruverði með miklu hærri
álagningu en eðlilegt getur talist. Þetta er nú
að koma í bakið á íslensku verslunarrisunum
um leið og erlend verslunarkeðja sýnir fram
á að álagning þarf ekki að vera í hundruðum
prósenta. Forsvarsmenn verslunar á Íslandi
hafa með sinni óbilgirni verið besta
auglýsingin fyrir Costco sem hugsast getur.
Viðbrögð sumra verslunareigenda hefur
samkvæmt áreiðanlegum heimildum verið
að sniðganga íslenska birgja sem voga sér
að eiga viðskipti við Costco. Neytendur hafa
því orðið varir við að ákveðin vörumerki
sjást ekki lengur í sumum verslunum.
Costco selur matvörur eins og margt
annað. Þar er m.a. á boðstólum kjöt frá
íslenskum bændum, oft að því er virðist á
þokkalegu verði. Þar eru líka á boðstólum
lyf á verði sem Íslendingar hafa aldrei áður
kynnst í innlendum apótekum. Vondir bænd-
ur og vont landbúnaðarkerfi á Íslandi, vondir
tollar og lítill markaður eru því greinilega
ekki ástæðan fyrir því að Costco getur boðið
mun lægra verð á flestum vöruflokkum en
kollegar þeirra á Íslandi. Kannski íslenskir
stórkaupmenn fari að átta sig á því að það
dugar heldur ekki lengur að kenna íslensk-
um landbúnaði um hátt matvælaverð á
Íslandi. /HKr.
Hið ómögulega
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Mynd / HKr.
Tíðarfar síðasta vetur fór mildum höndum
um landsmenn og hefur orðið til þess að
gróður á vormánuðum var mjög fljótur til
og grasspretta ein sú besta sem elstu menn
muna. Væntanlega mun sláttur hefjast af
fullum krafti innan skamms og sýnist bænd-
um það vera ávísun á að slá verði þau tún
þrisvar í sumar.
Þessu fagna þeir sem eiga allt
undir því hvað landið gefur af sér.
Ekki er gott að átta sig á hvort þetta
sé það sem við munum eiga von á
næstu árin.
Mikill annatími
Nú er uppskerutími hestamennsk-
unnar í hámarki, kynbótasýningar
um allt land, íþróttakeppni, gæð-
ingakeppni og þar með úrtökur fyrir
Heimsmeistaramótið sem fer fram í
Hollandi í ágúst. Þetta er mikill anna-
tími hjá sýnendum og keppendum.
Að baki hverju hrossi eru eigend-
ur, einn eða fleiri, sem sumir setja
vonarstjörnurnar sínar í hendurnar
á atvinnumönnum og bíða spenntir
eftir útkomunni. Þetta er tími gleði og von-
brigða því auðvitað vilja allir skora hátt. En
oftast má finna hlutverk fyrir þennan fjölhæfa
gæðing sem íslenski hesturinn er, þó svo hann
standi ekki efstur á kynbótabrautinni, né sé á
leið á landsmót eða heimsmeistaramót.
Þarf að viðhalda áhuga ungs fólks
Til að framtíð hestsins sé björt þarf að viðhalda
áhuga ungs fólks á honum því þeirra er að halda
fána hans á lofti. Það er margt sem keppir um
áhuga unga fólksins og það er okkar sem eldri
erum að stuðla að því að sem flestir fái að
kynnast þessari dásamlegu skepnu. Ekki fæðast
allir inn í hestafjölskyldur en langar engu að
síður að komast á hestbak eða einfaldlega
kemba og eignast góðan vin.
Margir eru hræddir við að leyfa hinum og
þessum að fara á bak því alltaf getur komið
fyrir óhapp og nú á tímum eru allir bótaskyldir.
Engu að síður langar flesta sem eiga hross að
leyfa öðrum að njóta, ekki síst þeim sem aldrei
hafa tök á að komast á hestbak. Sú upplifun að
teyma undir ungum knapa í fyrsta skipti er oft
einstök, finna hvernig óttinn breytist í traust
á skepnuna sem oft og tíðum gerir sér grein
fyrir verðmætunum sem hún er með á bakinu.
Gagnkvæm væntumþykja er fljót að myndast
hjá ungum knapa og hesti.
Nú er sá tími sem hrossaræktendum finnst
hvað skemmtilegastur, það er þegar taka þarf
ákvörðun um hvaða hesta hryssurnar eiga
að fara undir. Margir eru búnir að liggja yfir
stóðhestabókum og blöðum í allan vetur, aðrir
bíða eftir kynbótasýningunum til að sjá nýjar
stjörnur. Þetta er oft sýnd veiði en ekki gefin
því stjörnurnar rísa og falla milli ára og erfitt að
henda reiður á ef eingöngu á að fara eftir tölum.
Mörgum finnst nauðsynlegt að sjá hestana
en þá mundi viðkomandi lítið gera annað og
það er ekki í boði á þessum árstíma. Ábyrgð
dómara er mikil og ekki öfundsverð. Sem betur
fer hentar ekki öllum hryssum það sama og
ekki öllum ræktendum, því þá yrði hjörðin
frekar einsleit og það viljum við ekki. Samt má
gagnrýna það hve oft er einblínt á sömu hest-
ana, oft þá sem einhverra hluta vegna fá mikla
umfjöllun. Þá virðast aðrir falla í skuggann og
er þá verið að tala um tugi hesta sem fá mjög
góða dóma. Það er engri ræktun til framdráttar
að allt kvenkynið fari undir sama karlinn.
Gríðarlegar framfarir
Allt er lýtur að íslenskri hesta-
mennsku hefur tekið gífurlegum
framförum. Uppeldi, umhirða,
frumtamning, áframhaldandi tamn-
ing og þjálfun, sýningar, umgjörð
sýninga, framkoma og klæðnað-
ur knapa, allt til fyrirmyndar ef á
heildina er litið, en að sama skapi
er umgjörðin öll orðin óþarflega dýr
og talað um hestamennskuna sem
dýrt sport.
Vel hirtur og fóðraður hestur með
knapa sem er vel til fara og situr vel
er stórkostleg sjón og hrífur alla,
líka þá sem ekkert vit hafa á hross-
um. En ef sá sem ætlar að koma sér
upp öllum herlegheitunum og sér
hnakkinn á 300 þúsund, beislið á 20 þúsund,
reiðúlpuna á 40 þúsund, reiðbuxurnar á 30
þúsund og svona mætti lengi telja (og þetta eru
miðlungsverðin ) er nema von að hann reyni að
fá gæðinginn á 250 þúsund? Því í þéttbýlinu er
tekið eftir þér ef þú mætir í afgangs vinnuúlpu
og Nokia stígvélum í hesthúsið. En þarna er
sem betur fer ekki við hestamennina sjálfa
að sakast, það er einfaldlega allt sem tengist
sporti dýrt.
Sumarið er tíminn sagði einhver og er það
orð að sönnu, reiðtúr um íslenska náttúru
gerir alla menn betri því þar nýtur íslenski
gæðingurinn sín best.
Gunnar Kr. Eiríksson
stjórnarmaður í Bændasamtökum
Íslands
Og golan kyssir kinn
Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 − Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson
smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Guðrún Hulda Pálsdóttir – ghp@bondi.is – Ásgerður María Hólmbertsdóttir amh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Netfang auglýsinga:
augl@bondi.is – www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Frágangur fyrir prentun: Anna Kristín Ólafsdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu –
Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621