Bændablaðið - 24.08.2017, Qupperneq 36

36 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. ágúst 2017
Breska blaðið The Guardian
greindi frá því 20. ágúst sl. að vax-
andi fjöldi Breta hafi smitast af
lifrarbólgu E við neyslu á innfluttu
unnu svínakjöti á undanförnum
árum. Smit af þessum toga getur
í sumum tilvikum leitt til dauða.
Um er að ræða pylsur og skin-
ku sem seldar hafa verið í einum
ónefndum leiðandi stórmarkaði.
Að sögn sérfræðinga hjá breska
heilbrigðiseftirlitinu (Public Health
England - PHE) hafa innkaupavenjur
og neyslumynstur þeirra sem smitast
hafa af lifrarbólgu E verið rannsak-
að. Yfirvöld sögðu í síðasta mánuði
að ekkert smit hafi fundist í vörum
unnum í bresku svínakjöti svo líklega
kæmi smitið úr vörum sem unnar eru
utan Bretlands.
Lifrarbólga E stafar af ssRNA
veiru úr flokki Caliciviridae
og yfirleitt verður smit vegna
saurmengunar í drykkjarvatni.
Sjúkdómurinn er til staðar í mörgum
þróunarlöndum í Asíu, Afríku og
Mið- og Austur-Ameríku segir í riti
HÍ um mannasjúkdóma.
.
Nafni verslunar haldið leyndu
Heilbrigðiseftirlitið vill ekki skella
skuldinni á ónefnda breska stórmark-
aðinn og Matvælaeftirlit Bretlands
(Food Standars Agency – FSA) seg-
ist heldur ekki vilja gefa upp nafnið
á stórmarkaðinum.
Heilbrigðis eftir litið segir að frá
2010 hafi orðið vart við verulega
aukningu á smittilfellum vegna
lifrarbólgu E hjá fólki sem ekki
hefur verið að ferðast úr landi. Tölur
sýna að skráðum smittilfellum hefur
fjölgað úr 368 tilfellum árið 2010 í
1.243 árið 2016.
Yfirleitt eru afleiðingar smitsins
vægar en geta verið mjög alvarlegar
hjá fólki sem á við lifrarsjúkdóma
að stríða og eins hjá ófrískum
konum. Einkennin líkjast oft flensu.
Hins vegar þekkist smitið á því að
húð verður gul og einnig augun. Þá
verður fólk vart við slappleika, fær
hita og missir matarlyst. Í einstaka
tilfellum getur smit leitt til lifrar-
bilunar og dauða.
Áætlað að hundruð þúsunda
hafi smitast
Í Sunday Times er greint frá því að
í rannsókn sem gerð var á árunum
2014 til 2016 hafi verið áætlað að
á milli 150.000 og 200.000 Bretar
smituðust á ári af vírus sem bær-
ist með innfluttu svínakjöti. Hefur
blaðið eftir talsmanni heilbrigðis-
eftirlitsins að smitið kæmi úr pyls-
um úr svínakjöti sem þarfnast suðu
fyrir neyslu og úr skinku sem tilbúin
er til neyslu. Fundu sérfræðingar
út að pylsur sem seldar voru undir
nafni stórmarkaðarins voru mjög
tengdar smiti á lifrarbólgu E.
Talsmaðurinn tók þó fram að hætt-
an á smiti væri lítil ef svínaafurð-
irnar væru mjög vel eldaðar. Hefur
Matvælaeftirlitið ráðlagt neytendum
að sjóða allt svínakjöt í gegn fyrir
neyslu. /HKr.
Áningarstaðir fyrir ferðamenn vekja heimsathygli
Fyrir rúmum 20 árum fékk norska
Vegagerðin (Statens vegvesen)
ábyrgðarhlutverk í að byggja
upp 18 þjóðlega ferðamannavegi
í landinu þar sem aðstaða og
upplifun fyrir ferðamenn eru sett
á oddinn. Verkefnið er langt á veg
komið en því lýkur árið 2023 og
eru margir staðir í því orðnir að
fjölförnustu ferðamannastöðum
í Noregi.
Til að tryggja gæði verkefnisins
var í byrjun skipað gæðaráð en
einnig ráð arkitekta sem hefur það
hlutverk að tryggja sjónræn gæði
á útsýnis- og áningarstöðunum. Í
arkitektaráðinu er einn arkitekt,
einn landslagsarkitekt og
myndlistarmaður og er mikið lagt
upp úr því að fara nýjar leiðir á
stöðunum til að hámarka upplifun
þeirra sem eiga þar leið hjá. Yfir
50 arkitektar, landslagsarkitektar,
hönnuðir og listamenn, jafnt ungir
sem eldri og reyndari, hafa komið að
verkefnunum þar sem mikil áhersla
er lögð á nýsköpun og sköpunarkraft.
Útkoman er ævintýraleg þar
sem mörg verkefnin hafa leitt til
margfaldra heimsókna fólks sem á
leið um þá og nokkur þeirra hafa unnið
til alþjóðlegra arkitektaverðlauna.
Búið er að betrumbæta 1850
kílómetra vegakafla víðs vegar
um landið þar sem hver af þeim
18 leiðum sem valdar voru til
verkefnisins hafa fengið sín
sérkenni. Þau 114 verkefni sem lokið
hefur verið við eru ýmist í formi
útsýnispalla, upplýsingamiðstöðva
fyrir ferðamenn, salernisaðstaða,
listaverk og uppsetningar á
upplýsingaskiltum. Öll verkefnin
hafa verið í höndum norskra
arkitekta fyrir utan eitt þeirra og hafa
í sumum tilfellum verið stökkpallur
fyrir þá til stærri verkefna. Þegar
verkefnunum lýkur verður búið að
verja 3,4 billjónum norskra króna til
þeirra sem er stjarnfræðileg upphæð
en hugmyndin og framkvæmdin er
engu að síður góð og gæti verið
hvatning fyrir íslensk stjórnvöld til
að ráðast í viðlíka aðgerðir á helstu
ferðamannastöðum hérlendis. /ehg
Mynd / Roger Ellingsen/Statens vegvesen.
Mynd / Jarle Wæhler/Statens vegvesen. Mynd / Jarle Wæhler/Statens vegvesen.
. Mynd / Fredrik Fløgstad/Statens vegvesen.
-
Mynd / Per Ritzler/Statens vegvesen.

Mynd / Vegar Moen/Statens vegvesen.
-

Mynd / Jarle Wæhler/Statens vegvesen.
UTAN ÚR HEIMI
Veruleg aukning á smiti af lifrarbólguvírus
úr innfluttu unnu svínakjöti í Bretlandi
– Smit sem getur reynst banvænt berst með innfluttri skinku og pylsum sem seldar eru í ónefndum leiðandi stórmarkaði