Bændablaðið - 14.12.2017, Blaðsíða 18

18 Bændablaðið | Fimmtudagur 14. desember 2017
Landsmót hestamanna á félagssvæði Fáks í Víðidal næsta sumar:
Góðar viðtökur við forsölutilboði sem lýkur á gamlársdag
HROSS&HESTAMENNSKA
Á næsta ári eru 27 ár liðin frá því
að tölvukerfið Fengur var tekið í
þjónustu hrossaræktar á Íslandi.
Tölvukerfið Fengur var loka-
verkefni þriggja útskriftarnema
frá Tölvuháskóla Íslands (forveri
Háskóla Íslands) í kerfisfræði. Einn
þeirra var undirritaður, sem var síðan
ráðinn til Búnaðarfélags Íslands sem
forstöðumaður tölvudeildar félagsins
í maí 1991. Í þessum greinaflokki
verður farið yfir helstu þætti í sögu
Fengs; frá Feng til WorldFengs.
Fyrir tíma Fengs
Fengur var fyrsta skýrsluhaldskerfi
í hrossarækt, en skipulagt
skýrsluhald í hrossarækt hafði verið
tekið upp skömmu fyrr. Fyrir tíma
Fengs árið 1991 voru aðeins um 9
þúsund hross skráð í gagnagrunn,
sem voru hross sem höfðu komist
í ættbók, og voru notuð við
útreikning á kynbótamati (BLUP),
sem var reiknað í fyrsta skipti með
aðferðum dr. Þorvaldar Árnasonar
nokkrum árum fyrr.
Kynbótamatið var umdeilt
í upphafi ásamt ýmsu öðrum
framfaramálum sem þáverandi
landsráðunautur Búnaðarfélags
Íslands í hrossarækt, Kristinn
Hugason, tók ákvörðun um og
hrinti í framkvæmt. Þannig var
ákvörðun um að taka upp einkvæmt
fæðingarnúmer og að leggja niður
eldra ættbókarnúmerakerfi gagnrýnt
af mörgum sem fannst hér heldur
langt gengið í kerfisbreytingum.
Kaflaskil
Óhætt er að segja að ákveðin kaflaskil
hafi orðið á þessum árum í tíð Jónasar
Jónssonar, búnaðarmálastjóra, þar
sem lagður var traustari grunnur í
ræktunarmálum íslenska hestsins
m.a. með útgáfu árbókar um
hrossaræktina, Hrossaræktarritinu,
í ritstjórn Kristins Hugasonar. Í
ritinu kom fram yfirlit yfir árangur í
hrossarækt ársins, allir kynbótadómar
með grunnupplýsingum um hvert
kynbótahross svo sem ætt, ræktanda
og eigendum. Jafnframt var birtar
kynbótamatstöflur með hæstu
kynbótahrossum og frjósemishlutfall
stóðhesta. Við samningu þessa
hluta ritsins var tölvukerfið Fengur
notaður, sem vann efnið með
sjálfvirkum hætti í formi gangaskrár
upp í hendurnar á prentsmiðjunni.
Árið 1991 þegar Fengur var að
hefja göngu sína þá er rétt að hafa
þetta í huga, ásamt því að ekkert
samræmt ættbókarkerfi var til fyrir
íslenska hestinn, hvorki hér á landi
né erlendis þar sem íslenski hesturinn
var ræktaður. Sömuleiðis voru
ekki til staðar staðlaðar reglur um
kynbótadóma í aðildarlöndum FEIF,
alþjóðasamtökum eigenda íslenska
hestsins, ekkert sameiginlegt
tölvukerfi fyrir kynbótasýningar,
né samstarf eða samræming í
ræktunarmálum íslenska hestsins
á alþjóðavísu. Og auðvitað var
ekki til alþjóðlegur gagnagrunnur
fyrir íslenska hestinn né alþjóðlegt
kynbótamat.
Fengur hefur göngu sína
Tölvukerfið Fengur var strax tekið
í notkun hjá Búnaðarfélagi Íslands
í maí 1991, en eins og áður sagði
var um að ræða lokaverkefni
kerfisfræðinema frá Tölvuháskóla
Íslands. Þá hófst skipuleg skráning
á öllum hrossum á Íslandi og ætterni
þeirra í ættbók, eins langt aftur í ættir
og unnt var að rekja. Jafnframt hófst
skráning á kynbótasýningum um
allt land ári síðar inn í miðlægan
gagnagrunn Fengs. Þetta var fyrir
tíma Internetsins og því var notast
við miðlara/biðlara tækni með
símasambandi og mótöldum. Það gat
tekið á þegar símasamband var lélegt
að ná að skrá alla kynbótadóma, og
tók það stundum langt fram á nótt að
ljúka þeirri skráningu með farsælum
hætti. En það var þess virði, því
með þessu móti var tryggt að allir
kynbótadómar væru komnir í örugga
höfn og rétt skráðir í miðlægum
gagnagrunni Fengs í Bændahöllinni.
Áður voru til dæmi um að heilu
kynbótasýningarnar hafi farið á
flakk í einkatölvum skipuleggjenda
sýninga sem tafði yfirferð dóma og
skapaði hættu á að gögn glötuðust.
Í næsta hluta verður sagt frá
hinum ýmsu útgáfum af Feng í þessi
27 ár og farið yfir undirbúning að
smíði alþjóðakerfisins WorldFengs,
upprunaættbókar íslenska hestsins.
Jón Baldur Lorange,
verkefnisstjóri WorldFengs
verkefnisins
–
„Miðasalan fer mjög vel af stað,“
segir Áskell Heiðar Ásgeirsson,
framkvæmdastjóri Landsmóts
hestamanna, sem fram fer á
félagssvæði Fáks í Víðidal í
Reykjavík á komandi sumri.
Gert er ráð fyrir að 10 til 12
þúsund gestir sæki mótið, en það
stendur yfir í viku, frá 1. til 8. júlí.
Forsala miða á Landsmót stendur út
desembermánuð. Verð á vikupassa
í forsölu fyrir fullorðna er 15.900
krónur og eru 3.500 miðar boðnir á
því verði. Fullt verð á vikupassa við
upphaf móts verður 23.500 krónur.
Sprenging í sölu á gamlárdag
Áskell Heiðar segir þess þegar vart
að mikill áhugi sé fyrir mótinu
og einkum megi merkja aukinn
áhuga útlendinga sem þegar hafa í
nokkrum mæli fest kaup á miðum.
„Sala til útlendinga er
hlutfallslega meiri nú en við
höfum áður séð,“ segir hann.
„Það eru fjölmargir sem ætla sér
á Landsmótið og eru því ekki neitt
að bíða með miðakaupin, enda
verðið hagstætt nú fram til áramóta.
Það er vaxandi þungi í sölunni og
greinilegt að eitthvað verður um
að miði á mótið rati í jólapakka
hestamanna,“ segir hann. Slíkt
var einnig upp á teningnum fyrir
tveimur árum, fyrir Landsmótið á
Hólum, en þá varð algjör sprengja
í sölu miða síðasta daginn sem
tilboðið var, á gamlársdag.
Þórdís Anna mótsstjóri
Áskell Heiðar segir undirbúning
ganga að óskum. Þórdís Anna
Gylfadóttir hefur verið ráðin
mótsstjóri og er þetta fjórða mótið
sem hún tekur þátt í að undirbúa
og framkvæma. Þessa dagana er
verið að hnýta síðustu hnútana
í samningum við styrktaraðila,
auk þess sem skipulag ýmissa
þátta viðburðarins er komið á
fullt. Auglýst hefur verið eftir
áhugasömum veitingasölum,
en stefnt er að því að bjóða
fjölbreytt framboð af mat
á mótssvæðinu og þá
hefur einnig verið auglýst
eftir fyrirtækjum og
einstaklingum sem vilja
selja varning og þjónustu á mótinu.
Drög að dagskrá mótsins liggja
fyrir inni á vef mótsins, landsmot.
is, en börn og ungmenni verða í
öndvegi fyrsta dag þess. Mótssvæðið
sjálft er glæsilegt, en m.a. hefur ný
áhorfendabrekka verið gerð við
aðalvöllinn og kynbótavöllur hefur
verið færður nær áhorfendum og
betrumbættur. Síðast var Landsmót
haldið á Fákssvæðinu árið 2012.
Beint í æð frá
Rússlandi
Þó svo að hestar og
knapar verði í aðal-
hlutverki á Lands-
móti hittist svo á að
karlalandslið Íslands í
knattspyrnu tekur á sama tíma þátt
í HM í Rússlandi og segir Áskell
Heiðar að svo verði búið um hnúta
að knattspyrnuunnendur muni ekki
missa af neinu. „Við munum útbúa
fyrsta flokks aðstöðu á mótssvæðinu
þannig að okkar gestir njóta beinnar
útsendingar á risaskjá, við lofum svo
auðvitað góðri stemningu,“ segir
hann.
„Við finnum fyrir miklum
spenningi fyrir mótinu, Fákur,
sem nú heldur mótið, er fjölmennt
félag og þar ætla allir að leggjast á
eitt að halda frábært Landsmót og
taka vel á móti gestum. Ég veit að
hestakosturinn verður glæsilegur og
er því sannfærður um að þetta verður
hin besta skemmtun,“ segir Áskell
Heiðar. /MÞÞ
Mynd / HKr.
Mynd / MÞÞ
Ferðalag með Feng – 1. hluti