Bændablaðið - 20.09.2018, Blaðsíða 39

Bændablaðið | Fimmtudagur 20. september 2018 39
gríni að ég viti varla mun á fram- og
afturenda kúa hvað þá meira. En það
er margt við sveitina og ekki hvað
síst við framleiðslu á matvælum
sem ég hef áhuga á og hef tekið fyrir
reglulega. Ég er mjög upptekin af
dýravelferð og hreinum matvælum.“
Persónuleiki fram fyrir mállýsku
Noregur er land mállýskna og hafa
þetta verið eilífðarátök milli borga
og landsbyggðar sem sést vel í
skilningi á mállýskum. Þessu er
Linda mjög upptekin af í hinum
vinsæla sjónvarpsþætti sínum Eides
språksjov.
„Það er örugglega ástæða fyrir því
að fólk í borgunum kallaði lengi vel
nýnorskuna og mállýskur því að það
lyktaði af fjósi. Þar erum við komin
með samlíkingu og tengingu við
sveitina sem áður fyrr var kannski
litið frekar niður á af mörgum sem
bjuggu í þéttbýlinu.
Þetta hefur breyst gríðarlega
mikið undanfarin 10–15 ár hérna
í Noregi og það gerðist í kjölfarið
af því að leyfilegt varð að tala
mállýskur í útvarpi og sjónvarpi
sem var ekki áður. Þá breyttist
viðhorfið til mállýskna umtalsvert
þar sem persónuleiki fólks var settur
hærra heldur en hvernig það talaði,“
útskýrir sjónvarpskonan og segir
jafnframt:
„Ég er þeirrar skoðunar að
þáverandi fjármálaráðherra, Sigbjørn
Johnsen, hafi haft mikið um þessa
þróun að segja því hann talaði alltaf
sína Toten-mállýsku og sama hversu
mikið var gert grín að því þá haggaðist
hann ekki og var stoltur af að tala sitt
„mál“ ef segja mætti sem svo. Það
sem hefur án efa líka haft áhrif er að
margt fólk í samfélaginu, sem hefur
verið áberandi á menningarsviðinu og
fólki líkar vel við, eins og rokkarar
frá Þrændalögum og frá norðurhluta
Noregs, hafa talað sínar mállýskur
með stolti. Þegar fólk notar sínar
mállýskur á opinberum vettvangi þá
hjálpar það án efa til við að gefa þeirri
þróun meira samþykki.
Það er líka svolítið asnalegt ef
fólk þarf að breyta mállýsku sinni
til að þykja fínna í samfélaginu,
það er frekar úrelt hugmyndafræði
í rauninni. Persónuleiki fólks er
auðvitað alltaf mikilvægastur.“
Fyrirlestrar og uppistand
Það er óhætt að segja að Linda sitji
ekki auðum höndum og hefur hún
alltaf verkefni utan hefðbundinnar
vinnu fyrir norska ríkissjónvarpið.
Hún heldur nánast vikulega fyrirlestra
yfir vetrartímann um að miðla sögum
og um þessar mundir æfir hún stíft
fyrir fyrstu uppistandssýningu sína,
Oppdrag Mottro, sem fjallar um
samband hennar við móður sína.
„Fyrirlestrarnir fjalla um að segja
frá eða miðla og er þetta fólk alls
staðar að úr samfélaginu sem kemur á
þá. Um leið og maður til dæmis segir
eitthvað og fólk skilur ekki þá dettur
það mjög fljótt út. Þetta er sérstaklega
mikilvægt á okkar tímum og einnig
fyrir fjölmiðlafólk, sérstaklega þá
sem starfa við útvarp og sjónvarp.
Við sjáum að hlustun og áhorf fer
niður á við um leið og fólk nýtir sér
tæknina að heyra og hlusta þegar
því hentar. Það er líka jákvætt því
þá lifir dagskrárgerðin lengur. Við
sem störfum við þessa miðla þurfum
um leið að selja okkur svolítið með
að hugsa öðruvísi því efnið verður
að standa tímans tönn,“ segir Linda
og þegar talið berst að æfingum fyrir
uppistand hennar brosir hún og er
fljót til svars:
„Hér er ég að leita í liðna tíma.
Ég hef hringt í mömmu mína í 10 ár
og spurt hana um allt mögulegt frá
fortíðinni svo uppistandið er mynd
af henni, mér og fortíðinni. Hún er
bara venjuleg manneskja og venjuleg
móðir, hversu óvanaleg getur jú ein
móðir verið? En móðir mín þolir
ekki að hugsa til baka, hún hugsar í
tilfinningum en ekki í ártölum, hún er
alveg vonlaus í því. Fyrir mér er þetta
verkefni til að sýna mér og öðrum að
það er svo mikið af góðum sögum
beint fyrir framan mann sem fara
framhjá á undarlegan hátt.“ /ehg
Það er oft glatt á hjalla hjá tungumálafræðingunum Lindu og aðstoðarmanni hennar, Gunnstein Akselberg, í hinum
vinsæla Eides språksjov sem sýndur er á norska ríkissjónvarpinu. Mynd / Marit Hommedal/NRK
Fyrir nokkrum árum vann Linda matvælaþætti um svæðisbundin matvæli í
samvinnu við matvælasendiherra Hörðalandsfylkis, Hanne Frosta, þar sem
bestu bitar úr héraði voru teknir fyrir og síðar varð úr matreiðslubók.
Mynd / Thor Brødreskift