Bændablaðið - 20.09.2018, Blaðsíða 56

Bændablaðið | Fimmtudagur 20. september 201856
MATARKRÓKURINN
LÍF&LYST – BÆRINN OKKAR
Birgir Freyr Ragnarsson og
Vilborg Rún Guðmundsdóttir
stýra hinu stóra kúabúi á Flatey
á Mýrum.
Þeim gafst kostur á því að taka
við því sumarið 2016 og tóku svo
formlega við því 1. október 2016.
Býli: Flatey.
Staðsett í sveit: Mýrum í Hornafirði.
Ábúendur: Birgir Freyr Ragnarsson
og Vilborg Rún Guðmundsdóttir.
Fjölskyldustærð (og gæludýra):
Við tvö og kettirnir Junior, Skoppa
og Skrítla.
Stærð jarðar? 2.400 hektarar.
Gerð bús? Mjólkurframleiðsla.
Fjöldi búfjár og tegundir? Um
550 nautgripir, að jafnaði 200
mjólkandi kýr hverju sinni.
Hvernig gengur hefðbundinn
vinnudagur fyrir sig á bænum?
Fjósverk kvölds og morgna, síðan
milli mála hefðbundin bústörf,
umhirða gripa, fóðrun og margvísleg
tilfallandi verkefni.
Skemmtilegustu/leiðinlegustu
bústörfin? Skemmtilegast þegar
vel gengur og gripirnir hraustir.
Leiðinlegast þegar allt gengur á
afturfótunum.
Hvernig sjáið þið búskapinn
fyrir ykkur á jörðinni eftir fimm
ár? Með nokkuð svipuðu sniði
og ná þeim markmiðum sem við
setjum okkur.
Hvaða skoðun hafið þið á
félagsmálum bænda? Það þarf að
gefa í og halda betur á spöðunum.
Hvernig mun íslenskum
landbúnaði vegna í framtíðinni?
Honum mun vegna vel ef menn
leyfa honum að dafna og menn
hafi tækifæri til að nýta gæði jarða
sinna.
Hvar teljið þið að helstu tækifærin
séu í útflutningi íslenskra búvara?
Erfitt að segja. Það er þó ljóst að það
verður enginn ríkur á að selja vörur
undir því sem kostar að framleiða
þær.
Hvað er alltaf til í ísskápnum?
Alltaf til Víking gylltur.
Hver er vinsælasti maturinn á
heimilinu? Vel eldað lambalæri og
nýuppteknar kartöflur.
Eftirminnilegasta atvikið við
bústörfin? Það hlýtur að vera
Þegar við tókum við í október
2016.
Íslenskt grænmeti og hráfæði
Óeldaður matur, eða hráfæði, var
fyrst þróað í Sviss af Maximilian
Bircher-Benner (1867-1939), hann
var undir áhrifum sem ungur
maður af þýska Lebensreform-
hreyfingunni sem sá siðmenningu
sem spillta og komna út af leið.
Hugmyndin var því að leita aftur
til náttúrunnar í mataræðinu.
Um hreint mataræði var að ræða
og þá grænmeti – en tekið skrefi
lengra og það borðað hrátt. Bent
var á að aðrar dýrategundir elda
ekki matinn sinn og nú er er talað
um hollustu hráfæðis á þeim grunni
að ensími og næringarefni haldist
betur í hráefninu óeldað.
En við erum nú meira, með
þessari uppskrift hér, að prófa að
nota íslenska haustgrænmetið á
auðveldan hátt.
Það má þykkja lasagna-sósur
með hnetum í stað kjötmetis.
Gott að vera með matvinnsluvél
við höndina, til að vinna hráefnið
saman.
Hrátt vegan lasagna með pestó,
tómötum og osti (vegan)
Í réttinn eru notuð kúrbíts-
lasagnablöð (í stað pasta).
› 1-3 kúrbítur eða agúrkur
› ½ box sneiddir hvítir sveppir
kryddaðir með matskeið af tamari
sojasósu
Tómatsósa
› 1 box kirsuberjatómatar
› 7 sólþurrkaðir tómatar, lagðir í bleyti
eða hálf þurrkaðir tómatar í dós
› Ögn af Himalaya bleiku kristalssalti
eða íslensku sjávarsalti
› ½ tsk. timjan
› ½ tsk. rósmarín
› ½ teskeið basil
› 1 hvítlauksrif
› 1-2 döðlur
› 1 msk. eplaedik eða sítrónuedik
Pestó
› 1-2 búnt basilblöð
› 1/2 bolli hráar valhnetur,
sem búið er að láta liggja í bleyti
yfir nótt
› 2 rif hvítlaukur
› Ögn af sítrónusafa
› 2 msk. parmesanostur (ef rétturinn á
að vera vegan skal nota næringarger
sem fæst í heilsudeildinni í
matvörubúðum)
Vegan-ostur
› ¼ bolli vatn
› 4 matskeiðar hráar cashew hnetur,
sem búið er að liggja í bleyti yfir nótt
› Safi af 1 sítrónu
› 2 msk. næringarger
› ¼ af skarlottulauk eða lauk
› 2 rif af hvítlauk
› Ögn af Himalayan bleiku kristalsalti

Aðferð
Tómatsósa
Blandið öllum innihaldsefnum
í matvinnsluvél, vinnið saman
þangað til sósan er slétt og fín.
Þú getur haft hana líka grófhakkaða,
ef þú vilt er hægt að blanda saman
stutt í matvinnsluvél eða saxa í
höndum.
Pestó
Hvítlaukurinn er settur í mat-
vinnsuvél og hnetum bætt við. Þetta
er unnið saman og svo restinni af
hráefnunum bætt við þar til þetta er
orðið slétt og mjúkt.
Vegan-ostur
Blandið hráefninu saman þar til það
er alveg slétt. Það er best að nota
kokteilhristara til að blanda þessu
saman.
Samsetning
Taktu einn kúrbít eða agúrku
(verður aðeins blautara með
agúrku) og skerið í borða.
Notaðu grænmetisskrælara eða
skurðarhníf, til að sneiða þunnt.
Hvert „lasagna-blað“ þarf 6 borða.
Lagskipt kúrbíts-lasagna
3 lög þunnt skornir kúrbítsborðar
í botninn á formið (látið örlítið
skarast).
Svo eru um 3-5 matskeiðar af pestó
sett ofan á.
Lag númer 2: Bætt öðrum 3 borðum
af kúrbít á pestóið.
Svo er bætt 3-5 matskeiðum af
tómatsósunni ofan á kúrbítinn.
Þunnt sneiddar sveppasneiðar,
kryddaðar með smá af tamari-
sojasósu og þar ofan á annað lag af
tómatsósu ofan á sveppina.
Síðan 3-5 matskeiðar af
ostagrunninum þar ofan á.
Svo 3 þunnar ræmur af kúrbít.
Og það má skreyta með tómat-
sneiðum og kryddjurtum.
Rauðrófu- og geitaostaturn
Hvað passar með rauðrófum, sem er
haustgrænmeti og mætti nýta meira?
Rauðrófur þola sterkt krydd eins
og kúmen, kanil, pipar, papriku og
ferskt krydd eins og dill, steinselju,
myntu, basiliku eða kóríander.
Rauðrófur bragðast líka vel með
öðru rótargrænmeti, eins og
gulrótum, lauk eða radísum – auk
mjólkurafurða
Eins og smjöri, rjóma eða jógúrt,
sýrðum rjóma, gott er að kreista yfir
sítrónu eða lime-safa.
En frægasta bragðsamsetning – og
oft er notuð fyrir sérstök tilefni – er:
Rauðrófur og geitaostur
› 2 stk. rauðrófur
› 100 g geitaostur (við stofuhita)
› 4 lauf, saxaðar kryddjurtir; salvía,
kóríander eða dill
› 2 msk. söxuð steinselja
› salt og pipar og smá hunang
› ¾ tsk. saxaðar pistasíuhnetur, til
skreytingar
Aðferð

Hitið ofninn í 180 gráður.
Bakið rauðrófurnar í álpappír
í klukkustund, þar til hníf er
auðveldlega stungið í rófurnar.
Leyfið þeim að kólna og afhýðið
þær. Notið góðan hníf til að sneiða
rófurnar í um ½ sentimetra þykkar
sneiðar.
Blandið kryddi og steinselju saman
við geitaostinn. Ef fólk vill sætu
er ögn af hunanginu bætt við og
kryddað með pipar og salti eftir
smekk.
Setjið eina matskeið af geitaosti
á milli laga af rófusneiðunum, til
dæmis 2-3 hæðir af rauðrófu með
osti á milli. Skreytið með nokkrum
pistasíuhnetum ofan á og njótið með
salati og grófu brauði!
Bjarni Gunnar Kristinsson
matreiðslumeistari
Flatey