Bændablaðið - 13.12.2018, Qupperneq 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 13. desember 20182
FRÉTTIR
Verð á minkaskinnum hefur
verið lágt undanfarin þrjú ár,
en árið í ár var verst þar sem
söluverðið náði ekki nema um
helmingi þess verðs sem kostar að
framleiða hvert skinn. Verðfallið
er minkabændum erfitt. Fimm
minkabændur eru hættir frá því
í nóvember og líklegt að fleiri
bregði búi á næstu vikum.
Einar E. Einarsson, bóndi að
Syðra-Skörðugili og formaður
Sambands íslenskra loðdýrabænda,
segir að minkarækt hér á landi hafi
verið rekin með tapi undanfarin þrjú
ár og að slíkt gangi ekki til lengdar.
„Frá því í nóvember til dagsins
í dag hafa fimm loðdýrabændur
brugðið búi. Við erum þrettán eftir
og nokkrir af þeim enn að hugsa sig
um hvort þeir eigi að þrauka áfram
eða hætta.“
Á árunum 1987 til 1989, þegar
loðdýrabændur á Íslandi voru flestir,
voru þeir 240. Sé litið til fjölda þeirra
eftir aldamótin 2000 hafa þeir flestir
verið 45.
Erfiðir tímar
Einar er ómyrkur í máli í bréfi sem
hann sendi félagsmönnum SÍL fyrir
skömmu. Í bréfinu segir hann meðal
annars:
„Þetta eru ekki léttir né einfaldir
tímar fyrir minkabændur á Íslandi og
eða minkabændur í öðrum löndum.
Við höfum ekkert handfast um hvað
muni gerast á mörkuðum næstu
mánuðina en allar fréttir sem berast
eru þó samhljóma um að verulega
sé að draga úr framleiðslunni um
allan heim. Við vitum að það þarf að
gerast svo verðið á markaði hækki.
Frá því í júní og til dagsins í dag
hefur íslenska krónan lækkað um
tæp 12% og vonandi á hún eftir
að lækka um nokkur stig í viðbót
á komandi mánuðum. Bjartsýni
og þol hefur lengi verið einkenni
minkabænda og vona ég að svo verði
áfram.“
Viðleitni til að leysa vandann
Einar segir að það sé komið
ákveðið útspil frá ríkisvaldinu sem
er fremur lágt miðað við það sem
minkabændur fóru fram á en engu
að síður viðleitni til að horfa fram á
við og finna leiðir til að halda áfram.
Einar segir að á fyrri hluta þessa árs
hafi verið ákveðið að fara í viðræður
við stjórnvöld um aðkomu þeirra að
vanda greinarinnar.
„Fyrst var farið af stað með
hugmyndir um fóðurniðurgreiðslu
eins og gert var á tíunda áratug síðustu
aldar. En að afloknu júníuppboði var
hins vegar orðið ljóst að samningur
um einfalda fóðurniðurgreiðslu
yrði ekki nægjanlegur þar sem
allt stefni í að skinnaverð ársins
yrði nálægt þrjú þúsund krónum
sem síðan varð raunin að afloknu
septemberuppboði.
Í ágúst kom út minnisblað frá
Byggðastofnun um stöðu og horfur
í greininni ásamt tillögum til úrbóta.
Síðan þá hefur stjórn SÍL unnið að
því að fá fylgi við þessar tillögur
og sérstaklega þann hluta þeirra
sem miðaðist við að gerður yrði
þriggja ára samningur við greinina
og að á fyrsta ári, eða árið 2018,
yrði greitt beint til bænda ákveðinn
stuðningur og síðan yrði stuðningur
til fóðurframleiðslunnar árin 2019 og
2020. Nú liggur orðið fyrir að þessi
hugmyndafræði gekk ekki eftir og að
ekki er vilji hjá fjárveitingarvaldinu
til að fara í svo stóran pakka, en
ýtrustu kröfur í skýrslunni gerðu
ráð fyrir 200 milljónum á ári í þessi
þrjú ár, eða samtals 600 milljónir
á tímabilinu þar sem helmingur
færi til bænda og helmingur til
fóðurstöðva.“
Samþykkt Byggðastofnunar
Í fjárlögum fyrir þriðju umræðu
Alþingis kom fram tillaga um 30
milljóna tímabundið framlag til
Byggðastofnunar vegna vanda
greinarinnar. Jafnframt var þar
lagt til að ráðherrar byggðamála
og landbúnaðarmála hafi forustu
um frekari greiningu á framtíð
loðdýraræktar.
Að sögn Einars var málið tekið
fyrir í stjórn Byggðastofnunar í
síðustu viku en þá lá þar einnig
fyrir stjórn bréf frá samgöngu- og
sveitarstjórnarráðuneytinu og þær
tillögur sem sveitarstjórnaráðherra
og landbúnaðarráðherra hafa
samþykkt og kynnt ríkisstjórn.
Í ljósi þeirra tillagna samþykkti
stjórn Byggðastofnunar á fundi
sínum að hefja vinnu við stofnun
nýs lánaflokks og að í fyrsta
áfanga verði varið að lágmarki 100
milljónum til hans.
Einar segir að framundan sé vinna
við skilgreiningu og kröfur til nýja
lánaflokksins en að henni eiga að
koma auk fulltrúa Byggðastofnunar,
fulltrúi ráðuneytis, SÍL og RML.
Hver og einn bóndi þarf svo að
sækja um stuðning og verður hver og
einn metinn samkvæmt skilmálum
og markmiðum lánaflokksins. Það
er því ekki sjálfgefið að þessi leið
bjargi öllum sem sækja um, að sögn
Einars.
Hvað er fram undan?
„Næstu skref verða að fá niðurstöðu
í hvað þessi nýi lánaflokkur muni
hjálpa mikið, en vonandi mun
hann nýtast þannig að hann hjálpi
greininni að lifa af. Vissulega
hefðum við viljað niðurstöðu
sem væri meira í þá átt að gerður
hefði verið þriggja ára samningur
um stuðning við greinina. Þetta
varð hins vegar niðurstaðan og nú
vinnum við út frá því.
Í bréfi ráðuneytisins kemur
líka fram að koma eigi á fót
sérstöku teymi til að vinna með
hagsmunaaðilum og greina
framtíðarhorfur greinarinnar. Það
er jákvætt og vissulega er einnig
mjög jákvætt að ríkisvaldið hafi
þó þrátt fyrir allt komist að þeirri
niðurstöðu að þeir vildu að á Íslandi
yrði stunduð áfram minkarækt.
Við höldum því áfram á næstu
vikum og mánuðum að vinna með
stjórnvöldum að uppbyggingu
greinarinnar og vonandi fara að taka
við betri tímar en verið hafa,“ sagði
Einar að lokum. /VH
Jólasveinarnir úr Ingólfsfjalli mættu í miðbæ Selfoss laugardaginn 8. desember til að heilsa upp á bæjarbúa og syngja nokkur jólalög. Þeir komu á Dodge
Mynd / Magnús Hlynur Hreiðarsson.
Mast minnir á að
skila haustbók
Matvælastofnun vekur athygli á
að ef sauðfjárbændur skila ekki
haustbók munu fyrstu greiðslum
ársins 2019 verða frestað.
Samkvæmt heimildum Bænda-
blaðsins stendur til að flýta fyrstu
stuðningsgreiðslu til sauðfjárbænda
til 15. janúar, sem yrði tvöföld
mánaðargreiðsla fyrir janúar og
febrúar. Næsta greiðsla yrði þá ekki
fyrr en í mars.
Það er því mikilvægt fyrir
sauðfjárbændur að senda inn
haustskýrslu. Hægt er að hafa
samband við RML til 21. desember og
skila haustbók afurðaskýrsluhaldsins
í Fjárvísi fyrir áramót. Þeir sem
ekki gera það missa af mögulegum
stuðningsgreiðslum í janúar.
Heimilt er fella niður stuðnings-
greiðslur þeirra framleiðenda
sem standast ekki skilyrði um
fullnægjandi afurðarskýrsluhald.
Skila þurfti haustbók fyrir 12.
desember sl. en til að þátttaka
í afurðaskýrsluhaldi sé metin
fullnægjandi er miðað við að unnt sé
að rekja uppruna og afdrif allra gripa
í hjörðinni á einfaldan og öruggan
hátt í samræmi við fyrirmæli laga
og reglna þar að lútandi. /HKr.
Verðskrá Bændablaðsins tekur
breytingum um áramót.
Dálksentimetri á hefðbundnum
auglýsingum hækkar úr 1.550 kr.
án vsk. í 1.600 krónur. Hækkunin
nemur 3,2%. Ástæður breytinga
á verðskrá blaðsins er hækkun
vísitölu neysluverðs.
Áskriftargjöld árið 2019 verða
10.900 krónur á ári og eldri borgarar
fá áfram 50% afslátt. Smáauglýsing
með mynd mun kosta 5.700 krónur
m. vsk. og textaauglýsing 2.300
kr. Verð á smáauglýsingu á bbl.is
verður 1.050 kr. + vsk.
Tímagjald fyrir uppsetningu
auglýsinga verður 8.500 kr. +
vsk. og niðurfellingargjald 15% af
brúttóverði auglýsingar. Verðskrá
blaðsins er birt í heild sinni á bbl.is.
Fyrsta blað eftir áramót kemur
út 17. janúar. /TB
Breytingar á verðskrá
Mjög alvarleg staða í loðdýraeldi vegna langvarandi verðfalls á mörkuðum:
Fimm minkabændur hættir frá því í nóvember
– Einungis 13 loðdýrabú eftir á landinu en voru flest 240 á níunda áratugnum og óvissa um framhaldið
íslenskra loðdýrabænda.
starfandi í greininni af þeim frumkvöðlum sem lærðu loðdýrarækt í Noregi
Mynd / HKr.
Landbúnaðarsýning
aftur árið 2021
Stórsýningin Íslenskur land-
bún aður verður haldin að nýju
árið 2021. Þetta var tilkynnt á
dögunum í fréttatilkynningu frá
Ritsýn sf. sem heldur sýninguna.
Ólafur M. Jóhannesson,
framkvæmdastjóri Ritsýnar, sagði í
samtali við Bændablaðið að sýningin
í haust hefði tekist einstaklega vel
og strax hefðu vaknað spurningar
hjá gestum og sýn ingaraðilum um
framhaldið.
Gerð var skoð ana könnun á meðal
sýnenda að sögn Ólafs.
„Meiri hluti var þeirrar skoð-
unar að hæfi legt væri að halda sýn-
ing una á þriggja ára fresti. Í ljósi
þeirrar niðurstöðu höfum við pantað
sýningarsvæði í Laugardals höllinni
árið 2021. Verða sýningardagarnir
frá 15. til 17. október og við munum
opna fyrir pantanir þegar nær
dregur,“ segir Ólafur. /TB
kvæmda stjóri Ritsýnar. Mynd / HKr.