Bændablaðið - 13.12.2018, Síða 61

Bændablaðið - 13.12.2018, Síða 61
Bændablaðið | Fimmtudagur 13. desember 2018 61 2 0 1 9 Þverholti 13 • Sími 511 1234 • gudjono@gudj ono.is • www.gudjono. is D a g a t a l 2019 Dagatalskubbar Mánaðartöl Dagatalsspjöld Jólagjafapappír Jólakort Merkimiðar www.gudjono.is · Sími 511 1234 Sjá nánar á heimasíðu www.gudjono.is Dagatalskubbar - og jólapappír Land undir urðunarstað Sorpstöð Suðurlands bs. óskar eftir landi undir urðunarstað til kaups eða leigu. Æskileg staðsetning er á svæðinu frá Hellisheiði í vestri að Jökulsá á Sólheimasandi í austri. Æskilegt er að landið sé vel staðsett gagnvart en fjarri vatnsverndar- og útivistarsvæðum. Lágmarksstærð lands er 30 ha. Á staðnum yrði lífrænum úrgangi. Áætlaður rekstrartími er 30 ár en leigutími að lágmarki 60 ár ef um leigu yrði að ræða. Aflvélar ehf. • Vesturhrauni 3 • 210 Garðabær Sími: 480 0000 • aflvelar.is • sala@aflvelar.is Gluggar og hurðir fyrir íslenskar aðstæður Í yfir 20 ár hefur Viking Window AS selt tréglugga og hurðir á Íslandi Gluggar og hurðir með eða án álkápu, allir RAL litir í boði að innan og utaverðu Afhendist glerjað og tilbúið til uppsetningar Afgreiðslutími 5-8 vikur Sjá nánar á: viking.ee Nánari upplýsingar gefur Ólafur í síma 480 0009 Vinsamlega hafið samband við Björgvin Guðjónsson, búfræðing og löggiltan fasteignasala í síma 510-3500 og 615-1020 eða á netfangið bjorgvin@eignatorg.is Skipholt 50b, 105 Reykjavík Vegna aukinnar eftirspurnar óskum við eftir bújörðum á söluskrá -25% afsláttur af völdum hestavörum Múlar • Taumar • Pískar • Skeifur • Fjaðrir • Skaflar Hófhnífar • Burstar • Klórur • Kambar Reiðhanskar Heyboltar • Stallmúlar • Hófhlífar • Hnakkastatíf Beislishanki • Hófolía • Hestasjampó • Faxúði OPIÐ BREIDD Virka daga 8-18:30 Laugardaga 10-18 Sunnudaga 11-17 SELFOSS Virka daga 8-18 Laugardaga 10-16 Sunnudaga LOKAÐ SUDURNES Virka daga 8-18 Laugardaga 10-14 Sunnudaga LOKAÐ MENNING&BÆKUR Fræðimaðurinn Þórður Tómasson sem kenndur er við Skóga undir Eyjafjöllum sendi nýlega frá sér bók um heyannir á Íslandi. Í bókinni fjallar Þórður um heyskap fyrri alda og fléttar saman þjóðfræði og atvinnusögu landsmanna. Í bókinni lýsir Þórður verkfærum og vinnubrögðum, heytorfi, reipum og reiðingum, engjaheyskap, veðurboðum og margvíslegum siðum og orðfæri sem tengdist heyönnum. Sagt er frá konum sem gengu að slætti og sömuleiðis frá tækninýjungum eins og „rakstrarkonum“ sem festar voru framan á ljái, að ógleymdum hestasláttuvélunum sem ruddu sér til rúms í upphafi síðustu aldar. Höfundur leitar víða fanga, bæði í rituðum heimildum og hjá fjölmörgum heimildarmönnum, og textinn er kryddaður sögum, vísum og kvæðum. Útgefandi er Bókaútgáfan Sæmundur. Ákvæðablettir eða álagastaðir Hér er gripið niður í bókinni þar sem fjallað er um ákvæðastaði í engjum og túnum. „Ákvæðablettir eða álagastaðir eru dreifðir um allt Ísland og um þá er völ fjölda heimilda á víð og dreif. Hér verður greint frá skyldum sem lítt hefur verið gaumur gefinn í íslenskri þjóðfræði og hljóta að eiga fornar rætur. Alfarið tengjast þeir heyönnum og eiga sér einkunnir kenndar við þerri, regn (rosa) og fok. Ég kýs að nefna þá ákvæðabletti. Huldufólk og dularverur hafa helgað sér marga staði og lengst af hélt þjóðin til mestra muna rétt þeirra í heiðri. Um þetta eru fjölmörg vitni í þjóðsögum og þjóðfræðaritum. Ég færi hér nokkur fram úr því umhverfi sem er mér nærtækast. Þegar Jón sonur Jóns Ísleifssonar fálkafangara, var ókvæntur, var hann eitt sumar kaupamaður á Hörgslandi á Síðu hjá Jóni hospítalshaldara Jónssyni, Vigfússonar frá Varmahlíð. Í túninu í Hörgslandi er hóll einn, sem kallaður er Álfahóll og var það forn trú að ekki mætti slá hólinn. Því ef það væri gert kæmu veður svo mikil að skaði yrði að og hafði hóllinn ekki verið sleginn í manna minnum. Jón kaupamaður hafði litla trú á slíku og einn morgun þegar sláttumennirnir voru út komnir og voru að slá í kringum hólinn, var veður heiðríkt og stillilogn. Þá talar Jón kaupamaður um að það mundi gera lítið til þó hann slægi nokkuð lítið upp í hólinn, því honum þætti hann grasmikill. Vinnumennirnir vildu það ekki, en húsbóndinn var ekki út kominn. En svo fór að Jón réði og sló nokkuð upp í hólinn. Síðan settust þeir niður hjá hólnum og fóru að brýna og var blálogn enn. Á meðan þeir eru að brýna, fer að hvessa í einu kasti. Hey var mikið úti, bæði flatt og í sæti. Hvessir hann nú svo snögglega að hey fer óðum að fjúka. Í þessu bili kemur húsbóndinn út til þeirra og fer að tala um við þá að heyið muni ætla að fara allt út í veðrið. En vinnumenn segja að það sé von til því Jón kaupamaður hafi slegið upp í hólinn þó þeir hafi varað hann við að gera það. Jón kaupamaður situr agndofa og fer að hugsa með sér að þetta sé þó eitthvað óskiljanlegt og víst muni heyskaðinn allur sér verða kenndur. Og eftir litla þögn stendur hann upp, tekur orf sitt og segir hátt svo allir heyra, að ef nokkur vera sé í hólnum eða hér nærri sem orsakað hefði þennan mikla storm þá sé hún eins máttug til að láta lygna aftur, og ef hún ekki geri það þá skuli hann nú þegar slá allan hólinn og berja hann að utan eins og hann geti, hvað sem á eftir komi, og er illur í skapi og býr sig þegar til að fara að slá hólinn. En að þessum orðum töluðum fer heldur að draga úr veðrinu og bráðlygnir svo á skammri stundu og varð enginn heyskaði, var logn og heiðríkja eftir um daginn. Almennt talað var djúp virðing borin fyrir álagablettum. Brot gegn þeim heyrðu til undantekninga. Bóndi í slægjuþröng lét þá í friði. Í Barðstrendingabók 1942 (bls. 89) segir frá Móbergi á Rauðasandi, býli í mikilli landkreppu: „Álagablettur er þar í landinu, grösugur mjög, sem ekki má slá, eftir gamalli trú og þykir ekki góðri lukku stýra er út af er brigðið.“ Heyannir - Um baráttu þjóðar fyrir lífi sínu: Álagablettir í engjum og túnum
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Bændablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.