Bændablaðið - 09.05.2018, Qupperneq 43

43Bændablaðið | Miðvikudagur 9. maí 2018
tilheyra þessum hópi að ef afar
vel gengur í dag, þá hljóti það að
ganga verr á morgun svo dæmi
sé tekið.
Hinir óttaslegnu:
Að sögn Vibeke tilheyra 15%
Dana þessum hópi og í honum
er fólk sem sér miklu frekar
neikvæða hluti en jákvæða.
Tala um óhöpp eða ófarir og
virðast dragast að neikvæðum
frekar en jákvæðum þáttum eða
umfjöllunum.
Hinir bjartsýnu:
Þá er það síðasti hópurinn og
til hans segir hún að 20% Dana
tilheyri. Þetta fólk er mjög
jákvætt og bjartsýnt og trúir
á morgundaginn þar sem það
sér tækifæri í hlutum frekar en
ógnanir.
Vibeke Fladkær fór svo yfir
það hvernig bændur ættu að
stjórna fólki sem tilheyrir ólíkum
flokkum en fyrsta skrefið væri að
gera sér grein fyrir því að fólk er
mismunandi. Ef maður gerir það,
er maður í raun kominn afar langt
og á auðveldara með að takast á við
starfsmannastjórnina.
Kostnaður sem fylgir
nýráðningum
Af öðrum áhugaverðum erindum
í þessari málstofu má nefna erindi
þeirra Camilla Louise Bak og Inger-
Marie Antonsen en báðar eru þær
héraðsráðunautar í bústjórn. Þær
beindu spjótum sínum sérstaklega
að þeim kostnaði sem fylgir
nýráðningum og þjálfun starfsfólks.
Flestir bændur þekkja vel
kostnaðinn við það að endurnýja
í kúastofninum sínum en fæstir
virðast þekkja til þess kostnaðar
sem felst í því að ráða nýtt starfsfólk.
Kostnaðurinn er mikið til dulinn
en þær stöllur gerðu áheyrendum
grein fyrir honum og felst hann í
atriðum eins og minni afköstum
nýrra starfsmanna í upphafi, aukinni
vinnu við að kenna nýju starfsfólki,
þekkingartapi þegar reynt starfsfólk
hverfur á braut og auknum mistökum
vegna vanþekkingar nýs starfsfólks.
Þá kostar það einnig töluvert að segja
upp fólki en þær færðu rök fyrir
því að þegar að þeim tímapunkti er
komið, þá hafi þegar orðið til töluvert
tap á búinu þar sem viðkomandi
hefur væntanlega dregist aftur úr í
afköstum eða vinnugleði – sem svo
leiddi til uppsagnar.
Þær hafa reiknað út hvað það
kostar í raun að skipta um fólk
og tóku dæmi um kúabú með 5
starfsmenn. Ef miðað er við að
meðallaunin á búinu séu 26.500
danskar krónur á mánuði, eða um
430 þúsund íslenskar krónur, þá
kostar það búið í raun rétt rúmlega
2 milljónir íslenskra króna að skipta
einum starfsmanni út með öðrum
vegna framangreindra þátta.
Öll bú geta hins vegar dregið úr
þessum mikla kostnaði að þeirra
sögn og mæltu þær sérstaklega
með því að standa skipulega að
sem flestum verkþáttum svo líkurnar
myndu minnka á mistökum. Þá
væri mikilvægt að vera með skýrar
og góðar reglur um vinnubrögð,
vinnulag og ábyrgð á einstökum
vinnuþáttum. Að nota einhvers
konar gæðakerfi eins og t.d. LEAN
væri einkar eftirsóknarvert þar
sem slíkt kerfi ber með sér bestun
á verkferlum og ýtir undir góð
vinnubrögð. Þess má geta að hjá
RML eru ráðgjafar sem hafa fengið
þjálfun í LEAN í Danmörku svo
hægt er að leita til þeirra ef einhver
vill kynna sér LEAN kerfið nánar.
11. Framtíðarsýnin
Síðasta málstofan á Fagþinginu tók
svo sérstaklega á framtíðinni og
hvað hún gæti borið í skauti sér og
voru alls sjö erindi sem tóku á þessu
áhugaverða efni. Tvö þeirra sneru
sérstaklega að notkun á fóðri.
Annað tók á því sígilda efni
hvort nota ætti fóður sem kæmi frá
plöntum sem hefði verið erfðabreytt
en erfðabreytt afbrigði bæði af soja,
maís og repju eru víða ræktaðar.
Þessar erfðabreytingar gera það að
verkum að til eru afbrigði af plöntum
sem sýkjast síður en aðrar plöntur og
einnig eru til sérstök afbrigði sem
þola plöntueitur þannig að þegar
eitrað er, þá drepst bara illgresið.
Kostir þessara plantna eru, að
mati Erik Steen Kristensen sem
er sviðsstjóri hjá háskólanum í
Árósum, að þær spara verulega
þörf fyrir notkun á eitri, draga úr
umferð véla um flög með tilheyrandi
sparnaði auk þess að uppskeran
verður meiri og betri. Gallarnir
væru hins vegar m.a. siðferðislegs
eðlis, þ.e. hvort stuðla ætti að
því almennt í landbúnaði að færa
erfðaefni á milli tegunda. Auk þess
væri framleiðslan í dag á höndum
örfárra stórra alþjóðafyrirtækja sem
stýrðu markaðinum og þá sagði
Erik ákveðna hættu á því að illgresi
myndi þróast í þá átt að þola einnig
eitrið með sama hætti og plönturnar
og þá væri lítið unnið. Almennt var
Erik þó á því að bændur ættu að nota
þessi afbrigði þar sem þau stuðluðu
að auknum afköstum og draga úr
umhverfisáhrifum landbúnaðar. Þá
ættu danskir bændur og vísindamenn
í auknum mæli að leita leiða til þess
að framleiða prótein á eigin ökrum
í stað þess að flytja það inn og eiga
þessi rök einnig vel við hjá okkur.
Ákveðnar gerðir af þangi
geta nánast komið í veg fyrir
metanlosun nautgripa
Hitt erindið fjallaði um möguleika
á því að nota þang sem fóður
fyrir mjólkurkýr en þang getur
stórlega dregið úr kolefnisfótspori
greinarinnar sem heimafenginn
próteingjafi.
Það voru þrír sérfræðingar frá
háskólanum í Kaupmannahöfn sem
kynntu þetta áhugaverða efni og
ræddu kosti og galla við þangnotkun
í fóðri. Þang er afar fjölbreytt að
gerð og sumt er próteinríkt en annað
ekki. Þá getur þang innihaldið
þungmálma, eiturefni og stundum
afar mikið af steinefnum svo það
er ekki augljóst að hægt sé að nýta
þangið beint í kúafóður.
Á móti kemur að ákveðnar gerðir
af þangi geta nánast komið í veg fyrir
metanlosun nautgripa við jórtrun,
sem er afar eftirsóknarverður
eiginleiki!
Helstu niðurstöður sérfræðing-
anna voru að það geti falist miklir
kostir í þangframleiðslu fyrir
nautgriparækt en rannsaka þurfi
betur raunverulegt fóðrunarvirði
fóðurs sem framleitt er úr þangi.
Að lokum er gaman að geta
þess að kúabændahluti dönsku
bændasamtakanna, L&F, kynnti í
þessari málstofu hver staðan væri
með stefnumörkun félagsins, en í
henni eru lögð afar metnaðarfull
markmið sem stefnt er að ná fyrir
árslok árið 2020. Stefnumörkunin
er afar löng og ekki til neins að
fara yfir hana hér í smáatriðum
en þó má geta hér nokkurra
atriða. Þannig er t.d. stefnt að því
að meðalnytin verði komin í 12
þúsund lítra og að lágmarki 900
kg verðmætaefna á hverja árskú,
meðalfrumutalan að vera komin
undir 150.000 frumur/ml og þá
skuli lyfjanotkun að hámarki vera
7 grömm af virku efni á hverja
árskú svo dæmi séu tekin.
Athygli skal vakin á því að bæði
útdrættir og flest erindi, þ.e. afrit
af glærum og veffræðsluerindum
margra fyrirlesara, má hlaða
niður af heimasíðunni www.
kvaegkongres.dk með því að smella
á forsíðuhlekkinn „Dias og video fra
Kongressen – se dem her“. Þá fylgja
auk þess faglegar greinar sumum
erindunum, sem bæta enn frekar
við fróðleiksgildi efnisins. Rétt er
að geta þess að mest allt efni er á
dönsku, en þónokkur erindi og efni
eru á ensku.
VÖNDUÐ JEPPADEKK
Á FRÁBÆRU VERÐI
STÆRÐ 315/70R17
49.600,- kr.
STÆRÐ 285/70R17
46.900,- kr.
ARCTIC TRUCKS | KLETTHÁLSI 3 | 110 REYKJAVÍK | 540 4900
WWW.ARCTICTRUCKS.IS
ÞÚ FÆRÐ JEPPADEKKIN HJÁ OKKUR!
Þróunarverkefni hjá Austurbrú í samstarfi við LbhÍ og Fræðslumiðstöð atvinnulífsins:
Raunfærnimat í skógrækt
Raunfærnimatið hafði verið
í þróun víða um heim m.a. í
Bandaríkjunum, Kanada, Ástralíu
og Hollandi sem voru leiðandi
lönd í þróun raunfærnimats.
Þróun þess byrjaði á Íslandi rétt
eftir síðustu aldamót.
Árið 2004 komu fyrstu
leiðbeiningarnar frá Evrópu-
sambandinu „European Center for
the Development of Vocational
Training.“ Þetta voru fyrstu
leiðbeiningar um hvernig átti
að vinna með raunfærnimatið –
að meta raunfærni einstaklings
innan ákveðins verksviðs.
Evrópuleiðbeiningarnar mynda
ramma um raunfærnimatið en
síðan getur hvert land fyrir sig
ákveðið útfærslu og áherslur.
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins
(FA) tók verkefnið að sér í samstarfi
við ýmsa hagsmunaaðila á Íslandi
(www.frae.is/raunfaernimat).
„Raunfærnimat er staðfesting
og mat á raunfærni einstaklings
án tillits til þess hvernig eða hvar
hennar hefur verið aflað. Markmiðið
er að einstaklingur fái viðurkennda
raunfærni, sem hann býr yfir á
ákveðnum tíma, þannig að hann
þurfi ekki að sækja nám í því sem
hann kann eða öðlist framgang í
starfi.“ „Raunfærnimat byggist á
því að mögulegt sé að draga fram
og lýsa raunfærni sem er fyrir hendi
og skilgreina, meta og viðurkenna
hana“ (www.frae.is/raunfaernimat).
Skilyrði fyrir þátttöku í
raunfærnimati, án þess að
þátttakendur greiði fyrir það, eru
að hafa unnið við viðkomandi
fag í meira en þrjú ár, vera 23
ára eða eldri og hafa ekki lokið
formlegri menntun í faginu eða
þá með aðra framhaldsmenntun.
Raunfærnimat var fyrst þróað
fyrir ýmsar iðngreinar t.d.
húsasmíði, rennismíði, málmsuðu,
pípulagningar, blikksmíði og
vélstjórn en fleiri greinar hafa bæst
við og er nú hægt að fá raunfærni
metna í um 50 greinum.
Árið 2016 fékk Austurbrú
fjármagn frá Fræðslusjóði til að þróa
raunfærnimat í skógrækt í samstarfi
við LBHÍ á Reykjum og FA.
Verkefnið hófst með gerð gátlista
(alls 24) yfir allar námsgreinar
námsbrautarinnar Skógur og náttúra.
Listarnir voru unnir hjá skólanum
en teknir saman og gengið frá hjá
Austurbrú. Þá hófst leit að fólki
úr skógargeiranum sem var til í
að taka þátt í tilraunaverkefninu.
Alls fengust 8 þátttakendur af öllu
landinu, 2 konur og 6 karlar. Tvö
voru starfsmenn einkafyrirtækja en
sex störfuðu hjá Skógræktinni. Þeim
var boðið í viðtal og kynningu hjá
náms- og starfsráðgjafa á vegum
Austurbrúar. Eftir nokkur viðtöl
gerðu þátttakendur færnimöppu
með ferilskrá, námskrá,
viðurkenningarskjöl o.fl. til að
undirbúa raunfærnimatið. Síðan fóru
þau yfir gátlistana til að undirbúa sig
fyrir matsviðtalið.
Raunfærnimatið fór fram á
Reykjum í maí 2017. Kennari
frá skólanum, þ.e. LBHÍ, ásamt
matsaðila frá atvinnulífinu
(Skógræktinni) sáu um matsviðtalið.
Sjö þátttakendur fóru í viðtal á
Reykjum en einn tók það í gegnum
Skype. Þau fengu að meðaltali 29
einingar metnar til náms (mest 48,
minnst 11) sem samsvara rúmlega
einni önn (eitt skólaár = 60 einingar).
Ávinningurinn af raunfærnimati í
skógrækt er að það gefur starfsfólki
án formlegar menntunar tækifæri
til að láta meta reynslu sína og
kunnáttu, hvatningu til að sækja
sér nám og möguleika á styttri
námstíma.
Aukin menntun meðal
verkafólksins eykur menntunarstig
og þar með eykst skilningur á
verkinu sem og vinnugleði og
ánægja í starfi.
Else Möller,
verkefnastjóri Austurbrú
Heimild: Fræðslumiðstöð
atvinnulífsins. Raunfærnimat
(sótt 21.03.2018 af www.frae.is/
raunfærnimat)
SKÓGRÆKT&LANDGRÆÐSLA