Bændablaðið - 31.01.2019, Qupperneq 4

Bændablaðið | Fimmtudagur 31. janúar 20194
Samkvæmt lesendakönnun Gallup
um lestur á prentmiðlum á síðasta
ársfjórðungi 2018 er Bændablaðið
mest lesni prentmiðillinn á
landsbyggðinni. Hefur svo verið öll
þau fimm ár sem blaðið hefur tekið
þátt í þessari könnun. Þá er blaðið
næstmest lesni prentmiðillinn yfir
landið í heild og í þriðja sæti á
höfuðborgarsvæðinu.
Á landsbyggðinni hefur
meðallestur á Bændablaðinu aukist
um 2,5 prósentustig á milli ára, eða
úr 43,1% árið 2017 í 45,6% árið
2018. Er Bændablaðið jafnframt eini
prentmiðillinn sem þátttakandi var í
könnun Gallup sem bætir markvert
við sig í lestri á landsbyggðinni, fyrir
utan Morgunblaðið, sem bætti við
sig 0,1% meðan aðrir dragast saman.
Í þessari könnun Gallup var
kannaður lestur á Bændablaðinu,
Fréttablaðinu, Morgunblaðinu,
Stundinni, DV og Viðskiptablaðinu
yfir þriggja mánaða tímabil.
Á landsbyggðinni mældist
Bændablaðið með mestan
meðallestur, eða 45,6%. Þá
kom Fréttablaðið með 24,6%,
Morgunblaðið með 22,1%, DV
með 10,8%, Stundin með 9,1% og
Viðskiptablaðið með 5,1%.
Þegar skoðaður var meðallestur
á landinu öllu var Fréttablaðið með
39,7% lestur og Bændablaðið var
með 29,5% lestur. Hafa ber í huga að
sá reginmunur er á þessum miðlum
að Fréttablaðið er dagblað sem
dreift er frítt í 90 þúsund eintökum
(yfir 32 milljónum eintaka á ári)
og er borið til nær allra heimila á
höfuðborgarsvæðinu. Þar kemst
fólk því vart hjá því að berja blaðið
augum sem hlýtur að hafa ákveðið
vægi í skoðanakönnun sem þessari.
Bændablaðið kemur hins vegar
út að jafnaði hálfs mánaðarlega,
eða 24 sinnum á ári, og er dreift
í 32 þúsund eintökum (nær 800
þúsund eintökum á ári) á ríflega
400 dreifingarstaði um allt land og
á höfuðborgarsvæðinu. Auk þess
sem það fer á öll lögbýli landsins
og í póstdreifingu til þeirra sem þess
óska. Fólk þarf því að hafa fyrir því
að sækja sér eintak af Bændablaðinu
en fær það ekki óumbeðið inn um
bréfalúguna. Það segir mikið um
áhuga fólks á miðlinum. Enda er
líftími Bændablaðsins á borðum
lesenda sem sækja það af einskærum
áhuga mjög langur. Lýsir það sér vel
í góðu gengi í könnunum Gallup.
Í þriðja sæti í meðallestri yfir
landið allt er Morgunblaðið með
24,5% og kemur út daglega. Það
er, líkt og Bændablaðið, einungis
lesið af fólki sem hefur áhuga á því
og í raun athyglisverð staða í ljósi
þess að fólk þarf auk þess að borga
fyrir hvert eintak, eða að fá það í
áskrift. Í fjórða sæti er DV með
10,6% lestur, Stundin í fimmta sæti
með 10,5% og Viðskiptablaðið er í
sjötta sæti með 9,8%. Vart er hægt
að tala um marktækan mun í lestri
á þrem síðasttöldu prentmiðlunum.
Ef eingöngu er litið á tölur um
meðallestur á höfuðborgarsvæðinu
er Fréttablaðið eðlilega með
yfirburðastöðu, 48,1%, sökum
mikillar frídreifingar inn á hvert
heimili. Morgunblaðið er þar í öðru
sæti með 25,8% meðallestur. Þá
kemur Bændablaðið í þriðja sæti
með 20,4% lestur. Viðskiptablaðið
er þar í fjórða sæti með 12,4%
lestur og sína miklu sérhæfingu
í viðskiptaumfjöllun. Þar á eftir
kemur Stundin í fimmta sæti með
11,3% lestur og DV er svo í sjötta
sæti með 10,5%. /HKr.
FRÉTTIR
Bændablaðið mest lesni prentmiðillinn
á landsbyggðinni síðastliðin fimm ár
– Er næststærst yfir landið allt og þriðji mest lesni prentmiðillinn á höfuðborgarsvæðinu samkvæmt könnun Gallup
Dagana 11.–18. febrúar 2019
munu Bændasamtök Íslands láta
fara fram atkvæðagreiðslu meðal
mjólkurframleiðenda um hvort
kvótakerfi í mjólkurframleiðslu
skuli afnumið frá og með 1.
janúar 2021, í samræmi við 14.
gr. samnings um starfsskilyrði
nautgriparæktar. Kosið verður
rafrænt og er framkvæmd
kosningarinnar kynnt á síðu 8
hér í blaðinu.
Með það að leiðarljósi að bændur
geti tekið afstöðu í málinu hafa hér
verið tekin saman aðalatriði þess
hvaða þýðingu það hefur annars
vegar að afnema kvótakerfið og
hins vegar að því verði haldið.
Verði niðurstaðan sú að afnema
skuli kvótakerfið mun samningur
um starfsskilyrði nautgriparæktar
ganga að stórum hluta áfram í þeirri
mynd sem hann er skrifaður. Verði
niðurstaðan sú að halda kvótakerfinu
mun framhaldið byggjast á grunni
fyrra kerfis.
Síðastliðið haust sömdu Bænda-
samtök Íslands og Lands samband
kúabænda við Rannsóknarmiðstöð
Háskólans á Akureyri um að vinna
greiningu á mismunandi kerfum um
viðskipti með kvóta til undirbúnings
fyrir atkvæðagreiðsluna. Eru
eftirfarandi sviðsmyndir meðal
annars unnar út frá niðurstöðu
þeirrar greiningar:
Tekið skal fram að í kjölfar
at kvæða greiðslunnar munu
samninga viðræður milli Bænda-
samtaka Íslands og stjórnvalda
hefjast, þar sem samninganefnd
bænda mun leggja fram sínar
áherslur. Þær sviðsmyndir sem
hér birtast gætu tekið einhverjum
breytingum í samningaferlinu.
Sviðsmynd 1:
Kvótakerfið kosið af
Verði kvótakerfið kosið af
mun núgildandi samningur um
starfsskilyrði í nautgriparækt halda
áfram gildi sínu í stórum dráttum.
• Gert er ráð fyrir að
greiðslu markið fjari út á
samningstímanum, bæði sem
viðmiðun fyrir beingreiðslur
og kvóti sem tryggir forgang
að innanlandsmarkaði.
• Heildargreiðslumark félli niður
1. janúar 2021 og framleiðsla
mjólkur yrði ekki takmörkuð
af opinberum aðila.
• Greiðslumark einstakra lögbýla
héldi gildi sínu, með áorðnum
breytingum, sem viðmið fyrir
beingreiðslur (áður A-greiðslur)
til 31. desember 2025.
• Greiðslur út á greiðslumark
myndu fjara út á
samningstímanum og færast
yfir á greiðslur á alla innvegna
mjólk eða aðra liði samningsins.
• Ríkið hefði innlausnarskyldu
á greiðslumarki gagnvart þeim
sem óska eftir henni fram að
síðasta innlausnardegi árið
2019. Frá þeim tíma væri ekki
hægt að óska eftir innlausn.
• Innlausn fer fram með þeim
hætti að greiðslumarkshafi
fær greitt tvöfalt núvirt
andvirði greiðslna út
á greiðslumark (áður
A-greiðslna) sem eftir eru.
• Komi til þess að innleyst
greiðslumark seljist ekki
þannig að ekki verði
jöfnuður á innlausn og
sölu greiðslumarks skal
því mætt með skerðingu á
öðrum liðum samningsins
samkvæmt ákvörðun
f r a m k v æ m d a n e f n d a r
búvörusamninga.
• Greiðslumark framleiðenda
þar sem engin framleiðsla
fer fram í a.m.k. heilt
verðlagsár innleysir ríkið
án þess að bætur komi fyrir.
• Semja þarf um fyrirkomulag
á verðlagningu mjólkur en
gildistöku þess fyrirkomulags
sem kveðið er á um í 12. grein
núverandi samnings var frestað.
Þar er gengið út frá því að
lágmarksverð til framleiðenda
fyrir mjólk innan greiðslumarks,
ákveðið af opinberum aðila,
falli niður 1. janúar 2021.
Þá verði afurðastöðvum
heimilað að verðleggja mjólk
til framleiðenda og ákvarða
heildsöluverð á mjólkurafurðum
innan ákveðinna tekjumarka
sett af opinberum aðila.
• Í 6. gr. samnings um
starfsskilyrði nautgriparæktar
er kveðið á um fjármuni sem
skal ráðstafa ef bregðast þarf
við breytingum í framboði og
eftirspurn á markaði. Árlegar
fjárhæðir eru 92–99 milljónir
króna út samningstímann.
Eru þeir fjármunir ætlaðir
til eflingu á markaðsfærslu
nautgripaafurða, greiðslu á
sérstökum uppbótum fyrir
slátrun kálfa og kúa, tilfærslu
í aðra framleiðslu á kúabúum
eða tímabundnar býlisgreiðslur
óháðar framleiðslu.
• Heimilt er að færa allt að
20% árlega af upphæð milli
einstakra liða samningsins,
öðrum en greiðslum út á
greiðslumark. Slík ákvörðun er
í höndum framkvæmdanefndar
búvörusamninga hverju sinni.
Sviðsmynd 2:
Kvótakerfið kosið áfram
Verði kvótakerfið kosið áfram
þarf samningur um starfsskilyrði í
nautgriparækt að taka töluverðum
breytingum, með hliðsjón af
eftirfarandi:
• Greiðslumarkið héldi sér sem
kvóti sem tryggir forgang að
innanlandsmarkaði.
• Heildargreiðslumark yrði áfram
gefið út fyrir hvert ár.
• Niðurtröppun á beingreiðslum
út á greiðslumark samkvæmt
samningi um starfsskilyrði
nautgr iparæktar yrði
endurskoðuð ásamt annarri
skiptingu greiðslna á liði
samningsins.
• Lögð verður áhersla á að
lágmarksverð til bænda verði
áfram ákveðið af opinberum
aðila.
• Viðskipti með greiðslumark
myndu fara í gegnum
miðlægan markað í umsjón
MAST. Nokkrar leiðir kæmu
til greina:
a) Tilboðsmarkaður/kvóta-
markaður með fyrirfram
ákveðnu verði.
b) Tilboðsmarkaður/kvótamark-
aður þar sem verð ræðst
af framboði og eftirspurn
hverju sinni og jafnvægisverð
fundið. Skoðaður verður sá
kostur að setja hámarksverð
á hvern lítra mjólkur á
kvótamarkaði.
• Áfram yrði heimilt er að færa
allt að 20% árlega af upphæð
milli einstakra liða samningsins,
öðrum en greiðslum út á
greiðslumark. Slík ákvörðun er
í höndum framkvæmdanefndar
búvörusamninga hverju sinni.
• Semja þarf um fyrirkomulag
á verðlagningu mjólkur en
gildistöku þess fyrirkomulags
sem kveðið er á um í 12. grein
núverandi samnings var frestað
og hefur verðlagsnefnd áfram
ákveðið lágmarksverð til
framleiðenda og heildsöluverð
á mjólkurafurðum.
• Endanlegar útfærslur
sviðsmyndar 2 eru eðlilega
með fyrirvara um að samningar
um þær náist við ríkið, en
fulltrúar bænda munu halda
ofangreindum áherslum fram.
Í framhaldi af atkvæðagreiðslunni
mun fara fram skoðanakönnun meðal
kúabænda sem eru félagsmenn BÍ og
LK. Þar gefst tækifæri á að svara
nokkrum spurningum sem snúa
að nánari útfærslum samnings um
starfsskilyrði nautgriparæktar og
mun varpa frekara ljósi á vilja bænda
við endurskoðun búvörusamninga.
Tekið saman af
Bændasamtökum Íslands og
Landssambandi kúabænda.
Atkvæðagreiðsla meðal mjólkurframleiðenda
– Snýst um hvort kvótakerfi í mjólkurframleiðslu skuli afnumið frá og með 1. janúar 2021 eða ekki